|
SŞĞ İRĞŞLR GZKŞĞJNPZŞĞNDZ |
|
Uwi+ğndgzt imişul^ rzvhti aupnğeu, trz= udşlr uxu<^ sşğ gzkşğjnpzşğg euğqşul rğşzj qşx=rz st< hrır muğşzuz ndzşzul Suğsuğu- ?nğnzu cuağr ausuouğumr aşışduz=nf 18 Suğı kndumuztz r fşğ eueğşjndju, trz= kşğkri ıhuürğ +ğrzumg nd kşğkg mg ağuıuğumtrz= sruwz ausujuzjr sşğ muw=t<rz fğuw! Uzjznp +ğşğnd gzkuj=rz uzüus sg şdi öüujrz= kt nğ=u"z muğşdnğ nd auoşlr tğ gzkşğjnpzşğnd aşı muh huaşl kndpknf nd ıhuüğndkşusç! Arsu nğ euğqşul mg fşğueuxzuz= ıhuürğ ağuıuğumndkşuz^ irğnf nd wuğüuz=nf m'np<ndzşz= sşğ gzkşğjnpzşğg şd mg supkşz= nğ sşğ gzkşğjnpzşğnd aşı uwi sruizndkrdzg buğndzumndr lud nd şğ<uzrm +ğşğnd gzest<tz! SUĞSUĞU |
|
Ausuwzuhuımşğ ŞĞMND I*ZUMUIUĞNDKRDZ |
|
Şğtm şğmnd ı+zumuıuğndkrdzzşğ suiusç s.rkuğşjrz Kndğ=rnw st< uwz uzausuğ suğermg nğnz= s+ıudnğuhti şğmnd usrit r fşğ mg ıuüzuhrz ?nğnzu cuağr ausuouğumr aşışduz=nf! Şğmnd ı+zumuıuğndkrdzzşğtz stmg Suwğşğnd *ğz tğ! Ktşd uwi ıuğr Suwğşğnd *ğg ustz ıuğnduz yuwlz nd ndğu.ndkrdzg vmğjud ndzşzul^ çuwj şd uwzhti suwğşğg wuğündşjuz^ ,uprmzşğ rçğ zndtğ iıujuz! Şğmğnğe ı+zumuıuğndkrdzz ul 65 ıuğşmuztz udşlr çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğnd ausuğ 4 cus ynpnj şllşlnd uğı+zndkrdzz tğ! Uwi şğmğr şğtjzşğg^ uwirz=z 65 ıuğşmuztz udşlr çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğg s+ıudnğuhti şğmnd usrit r fşğ ındzg çuzıuğmndu, mg szuwrz nd uirmu musuj musuj imiu, tğ =nfzır uzauzüiındkrdzzşğ huıouxşl şğtjzşğnd uğetz y.ğndz suğszumuz nd anüşmuz uxnp<ndkşuz! Ndiır şğtm şğç 65tz fuğ şpnpzşğg ynpnj şllşlnd uğüşl= ndztrz^ 65tz fşğ şpnpzşğg ynpnj r<uz^ nğ=uz nğ mğzuwrz^ +üındşjuz usuxzuwrz +etz ul nd suz şmuz ynpnjzşğnd mus eubışğnd st<! 65tz fşğ şpnpzşğg^ nğnz= wrindz +ğt r fşğ mg sıu,trz nğ mg huıcndtrz rğşzj ıuğr=rz ausuğ^ şğtm ndğu.ujuz nğ mg wuğündtğ rğşzj ıuğr=g! INDŞULZŞĞG LUD ŞZ Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz mnpst Buçuk şd Mrğumrr ındşulzşğndz suirz aupnğendu, krdşğg euğqşul ünaujndjrv trz! Fşğ<rz 24 cusşğnd gzkuj=rz 47 anür suauju, tğ! Uwi mşğhnf Kndğ=rnw st< suauju,zşğndz gzeauzndğ krdg çuğqğujud 3$786r! 1$542 znğ eth= uğquzuüğndşjud^ uınğ yn.uğtz 3$211 arduze euğsuzndşjud! Uzmt uxu<^ Buçuk +ğ ul suauju, tğ 50 anür! Uwi krdşğg sşmzuçuzzşğnd mnpst wu<np üzuj= zmuındşjuz şd erındşjuz nğhti zbuz kt ausuouğumg ımuğuju, t şd Kndğ=ru mg s+ışzuw çzumuznzujsuz udşlr öüulr auzüğnduzr sg! Ustz rzv uwz ıhudnğndkrdzg mg knpnd nğ Wndzri usrig çu.ınğnb hrır glluw! Huwsuzud uzbndbı nğ Kndğ=rnw st< suğerm auduıuğrs szuz öündbndkşuz sr<njuxndszşğndz! Çuwj Wndzritz uxu< çu.ınğnb kndumuz t zuşd uwi+ğg^ =uzr nğ uwi+ğ ünğ,şl hrır imirz Uxşdındğr Mşeğnzzşğz nd muğü sg .uzndkzşğ rzvhti iuyğrvzşğ^ fuğiuwuğeuğzşğ^ üşpşjmndkşuz iğuazşğ^ nğnz= wuou.nğe hrır gzendzrz cusueğndkşusç nd hrır ersşz uxnp<uhuaumuz çnlnğ sr<njuxndszşğndz! Lud +ğşğnd ihuindsnf% X$ |
|
{Mtğvt= Auwuk´ usiuürğg şğmuğubndzv kpku,ğuğ sg ağuhuğumşj (tkandllua Mrdltzr nd uznğ ül.udnğu, {(tk+´umuz buğcndsr suirz UZARSZ ÖĞHUĞINDKRDZZŞĞ ND HZENDSZŞĞ% ŞĞUZUBZNĞA BZNĞA? HUIĞRUĞ?R AUİJTRZ Huığruğ=uğuzg euıuhuğışj |
|
{Mtğvt= Auwuk´ usiuürğg 176 t<şğt çupmujşul wuındm krd sg huığuiıu, t (tkandlua Mrdltzr nd uznğ ül.udnğu, (tk+- R#zvz t nğ uwi kpku,ğuğr st< mg aşıu=ğ=ğt Hnliuauwndkrdzz nd ausuwz auwndkrdzg! Hzendszşğ muz uwz suirz nğ (tk+- Iuğ+ğrzum nd uzarsz hzendszşğnf^ uwi kpku,ğuğrz st< zşğuxzndu, t zuşd (tkandllua Mrdltzr mnpst Şğuzubznğa Bznğa= Huığruğ=rz ndppşul zusum sg! (tkandllua Mrdltz ?gğ=luğtlrr st< =uğnörv tğ 1960umuzzşğndz! Uz 6 Suwri 1965 kndumuzrz zusum sg ndpuğmu, t Bznğa= Huığruğ=rz şd mğ+z=zşğnd sr<şd şğm.+indkşuz huıüuszşğ ıult şı=^ .+i=g muhu, t 1915r eth=şğndz^ öuznz= nğumu, t nğhti {jşpuihuzndkrdz´ nd aşışdşulg üğu, t şpşğ rğ zusumrz st<$ {Suzmndkşuz ıuğrzşğndz^ zuşd ünğ,r çşğndsnf ,uz+k şpu, şs çuösukrd auw gzıuzr=zşğnd şd uzqşğnd! Hrır veueğrs euıuhuğışl nd zönfrl 1915rz auwşğnd ets ünğ,ueğndu, sş, jşpuihuzndkrdzg! Wuğüuz=nf m'nüşmnvşs çnlnğ önaşğg^ nğnz= mnınğu,r şzkuğmndşjuz^ ürışs nğ önaşulzşğnd sr<şd muwrz sş,uzndz sıudnğumuzzşğ´! Uwi zusumrz huıui.uzşlnf Bznğa= Uğ=$ Üulndiışuzz ul rğ bznğaumulndkrdzg wuwızu, t şpşğ Mrdltzrz^ zbşlnf nğ şğmrğg htı= ndzr zsuz+ğrzum =uğnörvzşğnd! Huığruğ=g rğ zusumg imişğ t {Sş,uwuğü (tkandllua Mrdltz´ .+i=şğnf şd zusumg fşğ<ujndjşğ t {Qşör ausuğ up+knp Bznğa= Üulndiışuz´ çuxşğnf^ erışl ıulnf zuşd aşışdşulg$ {Mg auduıuz= nğ şpçuwğumuz muhşğg uz.u.ı hrır szuz sşğ indğç şğmğrz st<^ ndğ muz qşör zsuz uğct=udnğ şd uğeuğusrı =uğnörvzşğ´! \\\ Fşğnwrbşul ktsuwr uxzvndkşusç Huığruğ=uğuzg ağuhuğumşj suslnw aupnğeuüğndkrdz sg^ ndğ jud mg wuwızndr Şğuzubznğa Bznğa= Huığruğ=rz ndppşul wşğrdğu,nw öğhuğındkrdzzşğnd ausuğ! Mg zbndr nğ znwz üğndkşuz st< krğu. uxzndu, şz zuşd wnwz şd ağşuw ausuwz=zşğnd mğ+zumuz uxu<znğezşğg şd uznz= ul ,uzğuhti sşpueğndu, şz uz<uınpumuz =upu=umuzndkşuz usçuiıuzndkşusç! {Suslnw uöuındkşuz anfuzrrz ıum üğr uxzndu, uwi uğıuwuwındkrdzzşğg kt_ jud mg huıouxşz sşör^ kt_ ousçuw mğzuz çuzul ethr uaudnğ aşışduz=zşğ! Uwi öğhuğındkrdzzşğg sıuanürv şz Kndğ=rnw Auwnj Huığruğ=ndkşuz nd auw ausuwz=r ausuğ! Jşpuhubıumuz eğişdnğndszşğg^ rzvhti usşzndğş=^ zuşd uwi şğmğr st< ul mg ışizndrz nd uzmuğşlr t .ndiuyrl uznzj aşışduz=zşğtz! Uınğ fşğ<rz +ğrzumg huıuaşjud uwi buçuk^ Hu=gğürdpr st<^ ndğ ynğqşjrz htzörz kuyşl nd ağeşa wuxu<ujzşl şmşpşjdnw st<´^ m'gindr suslnw aupnğeuüğndkşuz st< şd mg bşbındr nğ Auzğuhşıumuz bğ<uzr Şğuzubznğa çnlnğ Huığruğ=zşğg^ zuşd uwcsnd üuaumulg uwi şğmğr auduıuğrs auwğşzumrjzşğz şz! {Uwihrir uzarsz jş.uğqumndszşğ uzgzendzşlr şz sşör ausuğ! Mg auduıuz= nğ huımuz suğsrzzşğ mşjr_ğ m'gişz uwi uzrğudndkşuz! Lruwnwi şz= nğ muznzzşğg r ö+ğnd hrır glluz nd muğüz nd uzağucşbıg hrır gzşz aşprzumzşğnd ets´^ m'gindr aupnğeuüğndkşuz fşğ<udnğndkşuz! |
|
İUAUM Ç$ HUIĞRUĞ?R İĞIR :*İ?G% SUWĞŞĞND *ĞNDUW UXRKNF |
|
\ Uwi+ğ Suwğşğnd *ğz t mğmrz! Ktşd stm +ğ sruwz mg zbşz= usçnp< ıuğnduz gzkuj=rz% çuwj şd uwzhti sşğ suwğşğg rimndkşuz st< sşğ mşuz=r ousçnğendkşuz imröçtz r fşğ uzçucuzşlr mşğhnf sşör aşı şz! Sşğ uxu<rz rz=zndkrdzg^ sşğ s+ğ öudumz gllulz t! Szujşulg suzğusuizndkrdz t lnm! Şğç Uiındu, yuyu=şjud lşjzşl ub.uğag suğenjsnf% suwğşğg ünğ,umrj euğqndj rğ uğuğvndkşuz! Sşğ s+ğ sritz nd uğrdztz iışp,şj sşö nd sşğ suwğg ındud sşör% nğhti huauhuz ağşbıum! Suğemuwrz çnlnğ lşöndzşğndz st< ustztz üşpşjrm çuxz t srbı {suwğ^ suwğrm^ susu´ çuxg! Uwz=u"z =z=nwb^ <şğs nd zndğç mg azvt {susu´ çuxg sşğ umuz<zşğndz^ nğ huğöuhti suwğ sg ndzşzulnd ausuğ^ sruwz suwğ sg ndzşzulnd ausuğ m'uğctğ ub.uğa üul! Iniknwşdi=rz uzüus sg giu, tğ$ {Üşpşjmndkrdzg hrır yğmt ub.uğag´! Auduzuçuğ suwğşğnd üşpşjmndkrdzz tğ rğ sı=rz st< şpu,g! Suwğumuz iğır nd irğnw üşpşjmndkrdzg şğç +ğ sg euxzuw çnlnğ suğenj ausuğ suğe lrzşlnd vuyuzrb% sşğ ub.uğag uwz uışz hrır yğmndr uzıuğumnwi! Bznğaumul şz= qşör suwğşğ% qşğ <şğsndkşuz nd çuğndkşuz ausuğ! Bznğaumul şz= qşğ uziuasuz irğnw ausuğ! Bznğaumul şz= Uiınd,nw^ nğ qşör hti suwğşğ mg huğüşdt sşğ ub.uğarz^ ndğ +ğ giı +ğt mg humir itğz nd ündğündğuz=g! Mg .nzuğars wuğüuz=nf nd şğu.ıuürındkşusç rs nd çnlnğ suwğşğndz ux<şd^ nğnz= Uiınd,st sşör mğşjrz ünwndkrdz ndzşzulnd bznğa=g şd iğıuzj mg bznğaudnğşs rğşzj Suwğşğnd *ğg! Şmt_= Suğrus Uiındu,us+ğ wuzqzşz= sşğ çnlnğ suwğşğg şd up+kşz= sruizuçuğ$ {Suwğ indğç^ huat huahuzt sşğ suwğşğg^ uxnp< şd şğ<uzrm +ğşğ huğüşdt uznzj´! Suwğ İndğç^ sşğ suwğşğz ul =şör zsuz suğemndkşuz irğız nd anürz şz^ sbıufux yuğni glluz sşğ ousçuz lndiudnğnp ethr çuğrz nd obsuğındkrdz! Suwğ İndğç^ çuğş.+it! Upuvt sşör ausuğ ux Uiındu,% =şöst suğszuju,! Nğhtiör lxşz huışğuöszşğg^ eueğr_z kbzusrzşğnd wuğqumndszşğg^ knp auiıuındrz itğ nd uğeuğndkrdz% şğmğr fğuw! M'upuvşz=! Aşxnd huat uwi ausuouğumr vuğr=g sşöst^ nğhtiör uwlşdi udşlr vfzuit =nd öudumzşğe^ r suizudnğr sşğ suwğşğg´! Uiındu, anürz lndiudnğt zuşd uwz çnlnğ suwğşğndz^ nğnz= kupndu, şz rğşzj öudumzşğnd iğırz st<! Lnwişğnd st< =zuzuz! |
|
AUWUİIUZR ST> FUĞUMUMRĞZŞĞND KRDG ÇUĞQĞUJUD 3029R |
|
Buçukufşğ<r eğndkşusç Auwuiıuzr st< ?nğnzuwt fuğumndu,zşğnd gzeauzndğ krdg auiud 3029r^ nğnzjst 1218g uhu=rzu, şz! Zşğmuwri euğsuznds mg iıuzuz fuğumndu, 1758 uzqşğ! Muıuğndu, şz 29 auöuğ =zzndkrdzzşğ! Suaşğnd krdg 43 t! |
|
ŞDĞNHUWR AUWNJ KŞSŞĞND ANÜŞDNĞUMUZZŞĞG AUİUĞUMUJ AUĞJŞĞ ?ZZUĞMŞJRZ UXJUZJ AUĞKUMR FĞUW |
|
Ausuündsuğrz suizumjşjuz :ucum Uğ=$ Huğiusşuz &Uğşdsışuz Şdğnhuwr auwğuhşıumuz huındrğum^ Fuırmuzr st< Suwğ Uknxr zşğmuwujndjrv/ Fuauz Şhi$ Wnfauzzrişuz &(ğuziuwr Auwnj kşsr Uxu<znğe/^ Wnfumrs Şhi$ Suzndmşuz &Sş,z Çğrıuzrnw şd Rğluzıuwr Auwnj kşsr Uxu<znğe/^ Suğmni Şhi$ Wnfauzzrişuz &Nd=ğuzrnw Auwnj kşsr Uxu<znğe/^ Iukşd Şhi$ Wumnçşuz &Xndsuzrnw auwnj kşsr Uxu<znğe^ Hndlmuğrnw Auwnj kşsr Uxu<znğeumuz ışpuhua/^ İşğnfçt Şhi$ Riu.uzşuz &Üşğsuzrnw Auwnj kşsr Uxu<znğe/^ Irğuz Şhi$ Hşığnişuz &Mşeğnzumuz Şdğnhuwr nd Bndtır Auwğuhşıumuz huındrğum/^ Fuğeuz Şhi$ Zuduiuğeşuz &Hulkşuz şğmrğzşğnd Auwnj kşsr Uxu<znğe/^ Ündiuz Fğe$ Ulouzşuz &Öndrjşğrnw Auwnj kşsr Uxu<znğeumuz Işpuhua/^ :nğtz Fğe$ Uxu=şlşuz &Wndzuiıuzr Auwnj kşsr Uxu<znğeumuz Işpuhua/! Ausuündsuğr gzkuj=rz =zzuğmndkşuz zrdk euğquz Auwj$ Şmşpşjdnw Şdğnhuwr auwnj kşsşğnd şd şdğnhuauw ausuwz=zşğnd suğıuağudtğzşğg^ suzudu_ze ıuğçşğ nlnğızşğndz uxzvumrj uöüuwrz- Nğnbndşjud zuşd iışp,şl uxudşl muösumşğhşul anüşdnğ mşuz=^ buğndzumşl szuwndz ub.uıuz= rğumuzujzşl auw suğeg =ğriınztumuz nd çuğnwumuz uğct=zşğnf mğkşlnd^ =ğriınztumuz gzıuzr=r nd çuğqğuünwz uğct=zşğnd zmuısusç ürıumjndkşuz sumuğeumg çuğqğujzşlnd^ =ğriınztumuz şmşpşjdnw uduzendkrdzzşğndz nd .nğandğezşğndz ,uz+kujzşlnd ausuğ! Nğnbndşjud Şdğnhuwr st< iışp,şl auwmumuz usuxuwrz anüşdnğ uhğndszşğnd nd euiıruğumndkşuz mşeğnz% anüşdnğumuzzşğnd nd ub.uğaumuzzşğnd ausuğ^ nğnd zhuıumg hrır glluw ausuışp up+k=r muzüzşlnd muğşlrndkrdzzşğ iışp,şl^ şmşpşjumuz znğ ausuwz=zşğ auiıuışl^ auwubuı =upu=zşğnd st< znğ ,nd.şğ qşdudnğşl nd ausuwz=uwrz nd şmşpşjumuz mşuz=g ub.ndcujzşl öuzuöuz kşsşğnd st<! Nğnbndşjud ıuğrz uzüus sg ausu.sçşl Şdğnhuwr auwnj kşsşğnd st< ,uxuwnp iuğmuduüzşğg^ mriuiuğmuduüzşğz nd ehrğzşğg^ ndpşjnwjzşğ huığuiışl uznzj ausuğ şd zhuiışl mğ+zumuz ürışlr=zşğnd .nğujsuz^ ıuğrz uzüus sg ausu.sçşl Şdğnhuwr st< ,uxuwnp =uauzuwrj euig^ muösumşğhşl fşğuhuığuiındkşuz euigzkuj=zşğ! |
|
AŞZĞR: S:RKUĞŞUZ HUIUİ:UZŞJ AUW ŞĞU:UZŞĞND AUĞJNDSZŞĞNDZ |
|
Uz wrbşjndj nğ Rıulrnw st< =uğuzkrzuwr bğ<uzg imiu, tğ Yşığnduğ usindz^ zbşlnf aşışdşulg$ {Ecnduğ tğ^ znğ ynğqndkrdz sgz tğ usçnp< ub.uğar ausuğ! Suğerm mg ynğqtrz vı.ğrl^ htı= t auimzuwrz= rğufroumg nd htı= t ihuitrz= nğ ustz rzv auğkndtğ´! S.rkuğşuz uzmşp,ujud nğ yn=ğ ıuğr=rz ktzrir euişğnd mg aşışdtğ^ iumuwz wşınw )ndkhnlg euğqud rğ mşuz=r ndpşzrbg! Ersşlnf şğu.uzşğndz uz bşbışj nğ uzmu. uzmt^ kt n#dğ m'uhğrz^ uznz= mğzuz şğuöşl nd auizrl uwe şğuöuz=zşğndz! Ousçuz şğçş= ndprp hrır vglluw^ çuwj mğzu= wupkuauğşl ecnduğndkrdzzşğg^ huısşj uz! Wrbşjzşz= nğ Aşzğr. S.rkuğşuz Şğşduzr huındumul =upu=ujr t! Uz ndk uzüus axvumndu, t Auwuiıuzr luduünwz )ndkhnlriı! Mg zmuındr uöüuwrz .ndsçr huısndkşuz luduünwz suğörmg$ suizumjşlnf 86 sğjndszşğnd^ S.rkuğşuz 29 uzüus mnlr aşprzum euğqu, t! Uz zuşd srum auw )ndkhnlriız t nğ auzeti şmu, t Uzülrnw çuğqğuünwz lrmrz st<^ sui muösşlnf {Uğitzul´rz nd {Suzvtikgğ Rdzuwkgı´rz! |
|
VRZUİIUZ% OUIĞUMR {UÖÜŞĞND LRM´ UXJUZJ SĞJUBUĞ?R WUPKNP |
|
Auwuiıuzr uxu<uıuğ ouığumriı Lşdnz Uğnzşuz auzeti mndüuğ Şdğnhuwr .ndsçr muöstz zşği! Şdğnhuwr .ndsçg^ nğnd .sçuhşız tğ ub.uğar 13ğe u.nwşuz Muğğr Üuihuğnf şd nğndz^ çujr Uğnzşuztz sui mg muöstrz Su=irs Fubrt- Şöğuyumrvr st< sğjşjuz Usşğrmuwr nd Vrzuiıuzr .ndsçşğg! Kthtı sğju.upg fşğ<ujud 2- |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Անվերջանալի վէպ ու յուշագրութիւններ, աշխատութիւններ եւ ուսումնասիրութիւններ, որոնք երբեք ալ պիտի չյագեցնեն այն ծարաւը, որ կու գայ անժամանակ դարերու ովկիաններէ, որոնց անպարագիծ գորովանքին մէջ առած մարդն ու մարդկութիւնը՝ դեռ կ'երթայ այդ ծարաւը դէպի դարերը գալիք...: Բայց ուրի՛շ է Հայ Քրիստոնեայ Մայրը միւս ազգերու մայրերէն, տարբե՛ր՝ Հայ գրականութեան արցունքի ծովերուն մէջ անեզրական...: Ուրիշ է, վասնզի ամիս մը ամբողջ՝ Մայիս ամիսը, 31 սիրակաթ օրերու ընթացքին կը ձօներգուին յատուկ Հայ Մօր նուիրուած հայ գրողներու երկերը, կը բացուին ու կ'անուշնան, կը յուզավառին ու կը յուզավառե՛ն հայ գրագէտին հոգեբուխ խօսքերն ու հայ աշուղին քնարաշունչ երգերը նուիրուած Հայ Մօր, ա՛յնքան սրտառուչ, որ կը նուաճե՛ն սիրտերը մեր ժողովուրդին՝ անոր երկնառաք սրբութեան առջեւ...: Ինչե՜ր չեն երկնած ու ստեղծագործած մեր բանաստեղծները, մեր գրողներուն աստղաբոյլը՝ Հայ Մօր նուիրական ու սրբազան առաքելութեան համար: Չէ՞ որ Հայ Մայրը երկրային Աստուածն է մեր, մեր կեանքի բոլո՜ր բոլո՜ր յոյսերուն ու երազներուն պահապան զուարթունը, մեր ապագայի յաջողութեանց երաշխիքը, մեր խորհրդատո՛ւն ե՛ւ զօրավի՛գը մեր իտէալներուն, ազգանուէր ու եկեղեցանուէր գործունէութեանց, մեր մէն մի յաջողութեան՝ կապուած թելին վաղուան Երազի...: Հանճարեղ բանաստեղծ Յովհաննէս Շիրազ, օրինակի համար, իր սիրտին բաբախումներովը պարագրկած ամբողջ հատոր մը ունի նուիրած իր մօր եւ հայ մայրերուն: Իր «Յուշարձան Մայրիկիս» հատորին մէջ, ան իրաւացի՛ է գրելով հետեւեալը.- Երբ աշխարհ եկաւ մայրիկս բարի՝ Աստուած շշնջաց՝ աւելորդ եմ ես,- Այն օրից ահա այս ողջ աշխարհի Երկրորդ Աստուածը մայրերն են մեր հեզ: Քառեակ մը միայն, զոր վերլուծելու, վերծանելու, վերարտադրելու համար, հաստափոր վէպի մը էջերու կարիքն ու գրողը, գրադատը, այդ տողերուն երկրին ու երկինքին մէջ բարձրացնելու իր աղապատանքը առ Հայ Մայր, ու մօր ընդմէջէն՝ աշխարհի ազգերուն, որոնց դարէ դար աճումին ու դաստիարակութեան երաշխիքն ու սկզբնաղբիւրն է մայրը: Եւ համամարդկային սէրը ցոլացող Շիրազի մայրերգակ բարձրակէտին վրայ, անասուն ու ոսոխ մայրե՛րն իսկ մայր են կաթոգին՝ իրենց ձագերուն կամ զաւակներուն համար.- Ա՜խ, անառակ որդիք շատ եմ տեսել, շատ, Անառակ մա՞յր... Օձն էլ չունի, օ՜, երբեք, Միայն մայրն է մնացեթ սուրբ Արարատ Ողջ աշխարհում այս պղերգ: Աստուածուհու հետ չեմ փոխի Մօրս մի մազն սպիտակած, Սուրբ է մայրն էլ իմ ոսոխի, Երբ մայրը կայ՝ էլ ի՞նչ Աստուած: Բազմաթիւ են հայ մայրերու տրուած ածականներն ու վերադիրները մեր գրականութեան ու մշակութային Միջազգային գրականութեան մէջ ալ մայրերգութիւնը կ'աշտարակուի բարձրագոյն հմտութեան մը վրայ ներհայեցական ճշմարտութիւններով. խորատես ճշմարտութիւններ, որոնց խանձարուրը յարդարուած է մայրական անապական կաթով՝ սնուցանելու ոչ միայն երեխան, այլեւ մա՛րդը, ծնած առաջին պահէն: Ֆրանսական, այլեւ միջազգային գրականութեան հսկաներէն Վիքթոր Հիւկոյի «Մայրը» վէպին մէջ, մեծ գրողին արտայայտած խորունկ զգացումներն ու սէրը նորածին զաւկին հանդէպ հետեւեալ հոգեկան պատմուճանը կը զգենու. «Ես կը կարծեմ, որ աշխարհի մէջ չի կրնար ըլլալ աւելի հրճուալի բան, քան այն պատկերները որոնք կը զարթնին մօր սիրտին մէջ՝ իր երեխային փոքրիկ մաշիկները տեսնելու պահուն, մանաւանդ եթէ ատոնք տօնական օրուան, Կիրակիներու, մկրտութեան մաշիկներն են, մինչեւ իսկ կրունկներու ներքեւ ասեղնաւորուած մաշիկները, այնպիսի մաշիկներ, որոնցմով երեխան դեռ ոչ մէկ քայլ ըրած է: Այդ մաշիկները այնքան գեղեցիկ ու այնքան փոքրիկ են, այնքան անկարելի է ատոնցմով քալել, որ մօր համար ատիկա միեւնոյնն է.- Ռուսական գրականութեան միւս հսկային՝ Հիւկոյի ժամանակակից Մաքսիմ Կորքիի «Մայրը» պատմուածքին մէջ, որդեկորոյս մայրը՝ որ կը դիմադրէ անգութ ու բռնակալ Լենկթիմուրի հրահանգները, ի վերջոյ կը յաջողի «հալեցնել» կարծր հոգին բռնապետին, որ կը հրամայէ իր ձիաւորներուն. «Ես՝ Աստուծոյ ստրուկը, կ'ըսեմ՝ ի՛նչ որ պէտք է ըսել: 300 ձիաւորներ թող իսկոյն մեկնին աշխարհի չորս կողմերը եւ թող գտնե՛ն այս կնոջ որդին. կինը պիտի սպասէ հոս: Ան որ վերադառնայ մանուկին հետ՝ ա՛ն կ'ըլլայ երջանիկ»: Այս ըսելով ոտքի ելաւ Լենկթիմուր ու լռին խոնարհութիւն ըրաւ որդեկորոյս կնոջ: Իսկ ո՞վ է տիեզերաշունչ ու համամարդկային «ներում» բառին գիւտարարը՝ եթէ ոչ Պալզաք, որ գրած է. «Մօր սիրտը անդունդ մըն է, որուն խորը միշտ ներում կայ»: Հպանցիկ սեւեռումներ մեր գրականութեան անուանի դէմքերու մայրերգակ ստեղծագործութեանց՝ անոնց սիրատարփ զգայնութեանց բոլոր ստեղներուն վրայ, ոտքի պիտի հանեն ներշնչանքի գո՜ղտր ու արտասուաթուրմ տողեր Պետրոս Դուրեանէն, Եղիա Տէմիրճիպաշեանէն, Արշակ Չօպանեանէն, Վահան Թէքէեանէն, Սիամանթոյէն, Դանիէլ Վարուժանէն, Մատթէոս Մամուրեանէն, Համաստեղէն, Մուշեղ Իշխանէն, Ժագ Ս. Յակոբեանէն, Յովհաննէս Թումանեանէն, Վահան Տէրեանէն, Եղիշէ Չարենցէն, Համօ Սահեանէն, Սիլվա Կապուտիկեանէն, Մարօ Մարգարեանէն, Պարոյր Սեւակէն եւ շատ այլ մեծանուն գրողներէ: Որքա՜ն սրտաճմլիկ են տարաբախտ Տէմիրճիպաշեանի սա տողերը... ... Վայրէջքս ի խոր վիհն այնքան տենչոտ էր, Զի լոյսն ետեւէս հազիւ կը հասնէր. Այլ միշտ կը հասնէր, զի մօրմէ՛ս կու գար, Զի սըրտիս անդունդն ա՛յն պիտի ըլլար: Նոյն Տէմիրճիպաշեանի մայրն էր, որ օր մը իր ապերջանիկ զաւկին բախտին վրայ պիտի հառաչէր: Գրագէտ զաւակը, 1890- Մա՜յրս է, մա՜յրս է, որ կ'անիծէ զիս. «Տղաս, գրող եղար, անօթի պիտի մեռնիս»: Գրաւոր արտայայտութեան եկած մտածումներ անթիւ են՝ ըլլա՛ն յոյն մեծանուն փիլիսոփաներէ մեզի հասած, ըլլա՛ն միջազգային քաղաքական քաղաքական ու գրական դէմքերէ, ինչպէս նաեւ արեւմտահայ ու արեւելահայ եւ խորհրդահայ դասականներէ: Աւետիս Ահարոնեան, կարծէք հակադրուելով Տեմիրճիպաշեանի մօր տեսակէտին, գրած է առիթով մը. «Մայրս ինձ գրագէտ դարձրեց»: Իսկ Աւետիք Իսահակեանի սէրը մօր հանդէպ ունի հրաբուխի մը պոռթկումը. «Մօր սիրտը մարդկութեան սիրտն է, տիեզերքի սիրտը: Ամուսնական կեանքում բախտաւոր լինելու համար մարդ պէտք է իր մօր նման կին ունենայ: Հենց միայն մայր ունենալու համար արժէ աշխարհ գալ»: Արդարեւ, Հայ մայրերուն եւ մօր նուիրուած այս ձօներգութիւնը կարելի չէ չաւարտել անմահ Պարոյր Սեւակի փայլակնացայտ քանքարին խօսքերով.- ... Եկէք այսօր մենք համբուրենք որդիաբար Մեզ աշխարհում ծնած- Մեզ աշխարհում շահած- Մեզնից երբեք չկշտացած, Փոշի սրբող, լուացք անող, Անվերջ դատող, անվերջ բանող Ա՛յս ձեռքերը, Թող որ ճաքած ու կոշտացած, Բայց մեզ համար մետաքսի պէս Խա՜ս ձեռքերը... Քորոնայի այս հոգելլկիչ ու փաղաղիչ օրերուն, թող իւրաքանչիւրս մեր տան կամ մեկուսարանէն ներս փակուած, առողջութեան եւ արեւշատութեան մաղթանքներ կարկառած դիմենք Ամենակալին՝ ի սէր մեր սուրբ մայրերուն... Իսկ երկնային լոյսերու մէջ յաւիտենապէս ննջող մեր սուրբ մայրերուն ի սէր կրկին դիմենք Ամենակալին՝ անոնց անկորնչելի հոգիներուն խաղաղութեան եւ անմեռ յիշատակին համար մեր աղօթքին զօրութեանը ապաւինած: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com |
Usşz$ İ$ Huığruğ= Auwğg Suwğşğnd +ğnduw uxrknf ağuhuğumşj iğır .+i= sg^ önğ iınğşd mg zşğmuwujzşz= sşğ gzkşğjnpzşğndz$-
Şdğnhuwr Auwnj kşsşğnd Uxu<znğezşğg^ Auwğuhşıumuz huındrğumzşğz nd Uxu<znğeumuz ışpuhuazşğg^ Z$İ$*$I$I$ Üuğşürz Ç$ Usşzuwz Auwnj Muknprmnir +ğazndkşusç^ uxjuzj =zzuğmnds sg muösumşğhşj kşsşğnd şd şdğnhuauw ausuwz=zşğnd suğıuağudtğzşğg^ suzudu_ze znğ ausuouğumr uxmuwndkşuz ecnduğrz huwsuzzşğndz ıum! 
Auwuiıuzr )ndkhnlr uöüuwrz .ndsçr .sçuhşı şd rıulumuz {Xnsu´ )ndkhnluwrz .ndsçr mriuhubıhuz Aşzğr. S.rkuğşuz ndppumr iyxndsnf muhndşjud {Auwuiıuzr suzndmzşğ´ arszueğusr Rzikumğusr t<rz nd huıui.uzşj auw şğu.uzşğnd auğjndszşğndz!
Rzvhti uğetz aupnğeu, trz=^ (RITr mnpst muösumşğhndşjud ouığumr {Uöüuwrz lrm´ uzndznf uxjuzj sğjubuğ= sg^ nğndz mg suizumjtrz Usşğrmuwr^ Xndiuiıuzr^ Şdğnhuwr^ Vrzuiıuzr^ Azemuıuzr nd Ub.uğar .ndsçşğg! 
Մայի՜ս... ծաղկա՜նց ամիս... Հայ մայրերու անհո՜ւն սիրոյ ամիս...
գանձարանին մէջ.-