ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

© NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
ԱՐԽԻՒ - 15 ԱՊՐԻԼ 2020

GZKŞĞJNPZŞĞND NDBUEĞNDKŞUZ


?nğnzu cuağr ausuouğumr ets nğhti zu.uöündbumuz =uwl^ sr<njr sg ausuğ gzeauıu, şz= kşğkr ıhuüğndkrdzg şd SUĞSUĞU-z ızuwrz ub.uıuz=nf mg ağuıuğumşz= sruwz ausujuzjr fğuw^ +zluwz eğndkşusç!


Usşzumuğo cusuzumr st< :sçuüğumuösg hrır fşğueuxzuw rğ çzumuznz ub.uıuz=rz nd kşğkr ıhuüğndkşuz!

 SUĞSUĞU



  Ausuwzuhuımşğ


UXNP>UHUANDKŞUZ ZU:UĞUĞG

LUDUIŞİ UĞIUWUWINDKRDZZŞĞ NDZTĞ ŞĞTM RĞRMNDZ


Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ü+ou şğmuğ cusşğ cnpnf ündsuğşlt fşğ< Ürıumuz :nğandğer uzeuszşğndz aşı^ şğtm rğrmndz şdi iuğ=şj suslnw uindlri nd .+işjud Kndğ=rnw st< uxmuw mujndkşuz suirz! Şğmuğ .+iumjndkrdzzşğnd uğerdz=g^ şkt muğo ınpşğnf ıul htı= glluw^ uwz t nğ lud lndğşğ muz^ Kndğ=ru ?nğnzu cuağr ausuouğumr ets huw=uğr st< üğşkt çnlnğ srdi şğmrğzşğtz buı udşlr wu<np huw=uğ mğjud ıuzrl nd vnği buçknduz zsuz muğo cusuzumr sg st< mğjud euzeupşjzşl^ znwzrim znduöşjzşl fuğumr ıuğu,ndşlnd kuyg! Zu.uğuğg mg bznğaudnğtğ Kndğ=rnw st< ub.uıuz= ıuznp uxnp<uhuaumuz muösumşğhndkrdzzşğg nd suzğusuiz+ğtz mg huıstğ nğ Kndğ=ru lud uğerdz= =upşj bznğard ub.uıuz=r sg^ önğ uz mg mnvtğ (rlruirnz! Uwi ub.uıuz=g mg fşğuçşğtğ rdğu=uzvrdğ arduzer$ uwihti uauöuzür huğuüuwrz uzsr<uhti muh auiıuışl uwe arduzerz luwz bğ<uzumrz aşı nd uwe bğ<uzumtz zşği aşıuhzeşl nd muznd.tz wuwızuçşğşl arduzendkrdzzşğg^ şkt muz! Uwi ub.uıuz=g mg ıuğndtğ şğş= anürt çupmujşul .sçumzşğnd mnpst^ stmg çcrbm! Kndğ=rnw st< zşğmuwri 4600 zsuz+ğrzum .sçum mg ünğ,t nd Kndğ=ru wiıum mşğhnf uwi ub.uıuz=rz mg huğır rğ wuğuçşğuçuğ lud erğ=g!

Fşğ<rz aubndnf Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğg erışl mndıuğ nğ şğmğr cnpnfndğerz sruizndkrdzz tğ nğ hrır +üztğ nğhtiör ausuouğumg wupkuauğndr! M'gitğ nğ zşğmuw huwsuzzşğg jnwj mndıuz kt Kndğ=ru znduöuünwz fzuinf hrır uzjgzt uwi ecnduğrz bğ<uzg! Cnpnfndğeg wuğüulrğ şpud sr<njuxndszşğnd zmuısusç^ çuwj uırmu ıumudrz auğrdğ ınmnir vt auiu,^ şkt cnpnfndğeg auğrdğ ınmni wuğüt sr<njuxndszşğg^ buı udşlr bndı hrır auizrz= çupqulr uğerdz=rz^ giud Zu.uğuğg! Şd Zu.uğuğrz fşğ<rz wrbşjndsz tğ şğş= sr<njuxndszşğnd muğşdnğndkrdzg$ rğuğnd aşı vbyndrl^ sşmndiujnds gzşl^ şd aşxudnğndkrdz huaşl!

Uwi çnlnğg muğşdnğ trz^ çuwj udşlr muğşdnğg% +ğnduz aubndşmbrxz tğ! Zu.uğuğg wuwızşj nğ şğtm fşğ<rz 24 cusşğnd gzkuj=rz suauju,şğnd krdg 107 şpud! Uirmu juğe huıuau, suaşğndz usşzuçuğqğz t! Juğe suauju, auwğşzumrjzşğnd krdg auiud 1403-r! Fşğ<rz 24 cusnduz st< çcbmndu,zşğndz krdz ul şpud 842!

AUBRD HUAUZ>ŞLND *ĞG HRIR ÜUW

Şdğnhuwr ül.udnğ şğmrğzşğg^ zuşd USZ mg buğndzumşz huğöşl uaudnğ huımşğzşğ^ rb.uzndkrdzzşğg m'şzkuğmndrz ,uzğ =zzueuındkrdzzşğnd! Ustztz buı =zzueuındu, şğmrğg Vrzuiıuzz t nğ ausuouğumr uxu<rz +ğşğndz üupızr huaşj mujndkrdzg! :riı =zzueuındkrdzzşğnd zbudum euğqu, t zuşd Zu.uüua Kğusy!

Şğtm öuzuöuz pşmufuğzşğ mg wuwıztrz kt uzbndbı hrır üuw Vrzuiıuztz nd uwl wuzjudnğ şğmrğzşğt aubrd huauz<şlnd cusuzumg! Şğmrğzşğ ndbujuz sr<njuxndszşğnd ersşlnd şd uwi huıouxud t nğ mujndkrdzg auiud uwe=uz ,uzğ froumr!

?NĞNZUWT NDĞRB ZRDK VMUW

*ĞUMUĞÜR FĞUW

?nğnzu cuağr ausuouğumr ets huw=uğr uwi ,uzğ +ğşğndz susndlrz ausuğ aşıu=ğ=ğumuz zrdk euğqud Zşğ=rz Zu.uğuğ İnwlndr ağucuğrlg^ çuwj euğqşul hubı+zr fğuw szulg! Ndğçuk ürbşğ iışp,ndu, .onpndstz rz=örz= huıui.uzuınd zmuışlnf İnwlnd ağucuğu, tğ^ çuwj Zu.uüua Tğınpuz vgzendzşj ağucuğumuzg şd ndöşj nğ Zu.uğuğg szuw rğ hubı+zrz fğuw! Muğşlr t gişl nğ İnwlnd buaudnğ endği şmud uwi ynknğrmtz! Çuwj susndlr st< hzendszşğ ul wuxu< =bndşjuz! Hzendşjud nğ Zu.uğuğ İnwlnd çndxz çuzufto sg ndzşju, tğ Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Ü+ouwrz aşı nd uımt fşğ< ağucuğumuz ındu, tğ! Uwi suirz şğtm lğuüğnp sg auğjnds ndppşj Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğrz nd uz ul huıui.uzşj nğ uwehrir çuz sg vmuw^ rz= juğe ausşğub. ub.uıuz= ıuğu, t Zşğ=rz Zu.uğuğrz aşı! {Uğetz uwi +ğşğndz ?nğnzu cuağr ausuouğumtz ıuğçşğ zrdk vmuw sşğ +ğumuğürz fğuw´^ giud Zu.uğuğg!

ÜRIŞLR?ZŞĞND BYNKNDKRDZ

?nğnzuwr uwi ecnduğrz +ğşğndz^ şğç suğerm m'ndöşz ürızul kt obüğrı mşğhnf rzvhti hrır hubıhuzndrz^ ürızumuzzşğnd sıu,ndszşğz ul wiıum vşz nd wuou. rğuğnd mg aumuişz! Ustz suizuütı çuz sg m'git^ çuwj fşğ<z ul wuwızr mg euxzuw nğ ıumudrz ürızumuzzşğ ausuquwz vşz rğuğnd aşı! Uauduirm +ğrzum sg! Xndiuiıuzr Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz ausuouğumr suizuütı Zr=nlu Hğr=+ wuwıuğuğşj nğ ?nğnzu cuağg 1$5 sşkğ aşxudnğndkşzt vt nğ mg yn.uzjndr^ uwl mg yn.uzjndr 4 sşkğ aşxudnğndkşzt ul!

Ndğrb uznğnbndkrdzzşğ şdi muz! Ürızumuzzşğz uzüus ıumudrz buı çuz vşz ürışğ! Znğ çuzşğ mg inğfrz ?nğnzuwr suirz!

Kndğ=ru mg buğndzumt wuzqzuğuğşl ındzg ziırl nd aşxudnğndkrdz huaşl! Stm çuz wiıum t! Lud m'gzşz= şkt ındzg ziırz= nd muğşlr vuynf =rv bynds ndzşzuz= ndğrbzşğnd aşı! Ausçşğşz=! Lud lndğşğg hrır üuz uzhuwsuz!


X$




ZU:UHUIĞUİINDKRDZZŞĞ% AUWUİIUZJRZŞĞND ŞĞMĞNĞE :NDSÇR FŞĞUEUĞQG MUÖSUMŞĞHŞLND AUSUĞ

Rzvhti ub.uğar muğü sg şğmrğzşğnd^ Rikuzhndlr st< şdi muz auwuiıuzjrzşğ^ nğnz= ausuouğumr aşışduz=nf uzünğ, szuju, şz^ zrdkumuz sş, ecnduğndkrdzzşğ ndzrz şd m'ndöşz fşğueuxzul Auwuiıuz!

Fşğueuğqr uwi ünğ,gzkujg muösumşğhşlnd zhuıumnf ünğ,r l,ndu, t musudnğzşğnd .ndsç sg^ ül.udnğndkşusç auwuiıuzjr ünğ,uğuğ Üuürm Sndbşpşuzr^ nğ musndğ< mg auzeriuzuw Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz^ Kndğ=rnw huımuz suğsrzzşğnd nd fşğueuxzul yuyu=np auwuiıuzjrzşğnd sr<şd!

Şğtm aşxuquwznf .+işjuz= Hğ$ Sndbşpşuzr aşı şd uz aşışdşulg huısşj sşör$

{Ünğ,g erdğrz vt^ =uzr nğ auwuiıuzjrzşğnd stm suig uzqzuüğuwrz .zerğzşğ ndzr^ muz suğerm^ nğnzj uzqzuüğr cusmtıg lğuju, t mus Kndğ=rnw st< szulnd cusmtıg fupndj uzju, t nd uwe suğerm iırhndu, şz ındüuz= fouğşl!

Fşğueuğqr uxu<rz auzüğnduzr ausuğ 100 anür ersu, tğ^ Auwuiıuzr hşındkrdz ul çnlnğ muğüueğndkrdzzşğg gğu, tğ uwe=uz krdnf suğenj ausuğ^ çuwj fşğ<rz huandz 35 anür ağucuğşjud fşğueuxzult^ uznz= fu.juz nğ =uzr sg usri fşğ< vtrz mğzuğ şı üul Kndğ=ru^ aşışduçuğ şı muzüzşjuz rğşzj nğnbndstz^ vnği +k+hrdizşğ ığusueğndu, trz^ çuwj stmg huğuh szuj! R"zv sşp= nğ udşlr fşğ< uwe znwz suğermg euğqşul sı=uyn. şpuz nd arsu nı=r şlu, şz fşğueuxzulnd ausuğ!

Şğmğnğe .ndsçr fşğueuğqg uhuanfşlnd ünğ,gzkujg mg buğndzumndr! Auzerhndszşğ m'ndzşzuz= huımuz suğsrzzşğnd aşı^ uwz auwuiıuzjrzşğg^ nğnzj uzqzuüğşğg uwlşdi mnğizjndju, şz rğşzj fudşğumuzndkrdzg^ mg ihuişz Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz mnpst ığndşlr= {fşğueuğqr kndpk´şğndz^ nğhtiör +ğrzuhti muğşzuz fşğueuxzul!

Şi nd rs ünğ,umrjzşğg^ srbı byndszşğnd st< şz= Auwnj Huığruğ=uğuzr aşı şd Auwğ Kukndl uzağucşbı +cuzeumndkrdzzşğg m'uhuanft sşör!

Uwi uzüus ersnpzşğnd krdg udşlr çuğqğ t^ nğnfaşışd suğerm mg fu.zuz nğ fşğ<rz uxrkz t! Zu.uhuığuiındkrdzzşğg imiu, şz^ mg ihuindr zuşd Auwuiıuzr rb.uzndkrdzzşğtz üulr= muğüueğndkşuz! Bznğaumul şz= Kndğ=rnw hşındkşuz^ nğ rğ muğürz erdğndkrdzzşğ m'gz,uwt^ mndıuw uzağucşbı uğı+zndkrdzzşğg^ sşğ auwğşzumrjzşğnd fşğueuğqg uzynğquz= srzvşd Fğuiıuzr iuasuz auijzşlnd ausuğ´!

Erışl ıuz= nğ çnlnğ uwz auwuiıuzjrzşğg^ nğnz= m'ndöşz fşğueuxzul^ ıumudrz mğzuz rğşzj ersndszşğg muıuğşl Huığruğ=uğuzrz mus Hğ$ Üuürm Sndbşpşuzrz^ nğnd aşxuquwzr krdz t% 0531 715 7553!


AUSUOUĞUMR ÖNAŞĞG ANPRZ MG WUZQZNDRZ

 :RİI SR>NJUXNDSZŞĞND ZŞĞ?ŞD


;uz+k t nğ ?nğnzuwr ausuouğumr önaşğg anprz mg wuzqzndrz .riı sr<njuxndszşğnd zşğ=şd! Znwzz t huğuüuz zuşd auw önaşğnd ausuğ!

Sşğ üşğşösuzuındzşğnd st< wndpuğmudnğndkrdzg rğumuzujznp çnlnğ ub.uıudnğzşğg şzkumuw şz zu.uöündbumuz ustz ışium sr<njuxndszşğnd^ uznz= mg mğşz wuındm auzeşğquz=^ zz<şjşulzşğg anprz mg wuzqzşz gzıuzşmuz buı işps bğ<uzumr suizumjndkşusç nd srum anüşdnğumuznf!


UĞU ŞD CUSZNDĞ KTLLTĞ ?NĞNZUWR AUSUOUĞUMR ÖNA

Rdsrk Ündwndsond m'uhu=rzr


?nğnzuwr ausuouğumg mg buğndzumt sua azqşl usçnp< ub.uğar st<! Ecçu.ıuçuğ sşğ ausuwz=tz zşği ul suanduz eth=şğ mg huıuarz! Uğu şd Cuszndğ Ktlltğ usnlg fuğumndu, tğ cuağtz nd şğmnd=z ul mg euğsuzndtrz arduzeuznjrz st<! Udşlr uxu< üğu, trz= Cuszndğ Ktlltğr suanduz suirz^ şğtm ul aupnğendşjud usndiznwz% Uğu Ktlltğr suanduz lndğg! Şğmnd buçukt r fşğ gzıuzr=g cuağtz fuğumndu, şd uhu=rzu, suğenj uğrdz mg yzıxtğ^ çuwj <uz=şğg uhuğerdz szujrz!

Srdi mnpst^ İ$ Wumnç Arduzeuznjr Anüuçuğqndkşuz zu.mrz uzeus Rdsrk Ündwndsond^ nğ znwzhti arduze tğ^ endği şlu, t arduzeuznjtz nd arsu uhu=rzsuz bğ<uzg m'usçnp<ujzt ıuz st<!


R#ZV M'UZJZR-MG EUXZUW

ÜNDĞKNDLNDBR ND (TĞRÜRDPR ST>

Krdğ= Htw şd Lulu Buarz ynpnjzşğnd st< =uzr sg btz=

 =uğuzkrzuwr ıum uxzndşjud


?nğnzuwr ausuouğumg eusnmlşuz indğr zsuz mu.ndu, t usçnp< ub.uğar^ zuşd Kndğ=rnw fğuw şd fuğumg zmuır ndzşzulnf^ ustz cus nd ustz fuwğmşuz aşprzumudnğ çcrbmzşğ^ ürızumuzzşğ^ hşıumuz ünğ,rvzşğ mg wuzqzuğuğşz rz=zusşmndiuzul^ huahuzşl )rör=umuz aşxudnğndkrdzg^ ynpnj şllşl sruwz ,uwğuwşp uzağucşbındkşuz huğuüuwrz nd uzhuwsuz ezvumuh mğşl% fuğumşlt nd fuğumndşlt .ndiuyşlnd ausuğ!

Çnlnğ uwi wnğenğzşğz nd huauz<zşğg iumuwz <ndğg m'rwzuz Ündğkndlndbr nd (tğrürdpr zsuz auwubuı kupşğnd st<! Uwi kupşğnd auw çzumrvzşğg^ suzudu_ze 65tz çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğ^ şğtm gzmşğuwrz juzjşğnd st< uauöuzü mg azvşjztrz^ rğşzj üğuxndszşğndz mjşlnf zuşd lndiuzmuğzşğ!

R"zv sşmndiujnds mus ezvumuhr huauz<^ r"zv uğüşl= 20 ıuğşmuztz ju, mus 65 ıuğşmuztz çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğnd ausuğ! Çnlnğg şğtm endği şlu, trz öuğsuz=r suızşlnf uvulndğ< çzumrvzşğg! Muğüuöuzjzşğg usşzndğş= şz nd uznzj ausuğ huımuz suğsrzzşğnd wnğenğzşğg nğşdt uğct= vndzrz muğ,şi^ stm umuz<t mg sızşz nd srditz endği m'şllşz^ sş, fıuzü iışp,şlnf nd gzeuğqumşlnf fuğumr bpkuz! R"zv gişl uwz auğrdğudnğ buğcufuğzşğndz^ uwz suğenj^ nğnz=^ zu.mrzr hti^ rğşzj rz=zubuğczşğnf^ çşxzuıuğzşğnf^ ku=irzşğnf^ srzrhrdizşğnf mg indğuz nd mg .onpşz fşğnwrbşul kupşğnd ynpnjzşğz nd suwğ hnpnıuzşğg!

Uwn_^ buı sş, fıuzü sg muw nd mg szuw sruwz nğ niırmuzndkrdzg rğ .riı sr<njuxndszşğnf^ ındüuz=zşğnf nd uöeuğuğndkrdzzşğnf öiht suğermg nd ındz pğmt uwi muğüuöuzjzşğg!

Şğç uwi t mujndkrdzg^ şğşmnwşuz cusşğndz )tğrürdpjr çzumrvzşğ uauöuzüşjrz nğ Lulu Buarz ynpnjrz st< şğmnd btz= =uğuzkrzuwr ıum uxzndu, t! Niırmuzzşğg şğrözşğnf bğ<uhuışjrz uwe btz=şğnd ıuğu,=g^ imiuz aşğkuhuandkşuz^ uğürlşlnf sndı=z nd şl=g! Uwi uxınd ul znwz qşdnf lndğ şmud Krdğ=htw ynpnjrz ausuğ!


ITWFRIİGZ LŞĞUZ :UVG LNDİUDNĞNDŞJUD R HUIRD UXNP>UHUANDKŞUZ NLNĞIR UB:UINPZŞĞNDZ



Itwfrıigz lşğuz .uv-wndbumnknpr huahuzndkşuz huğıumuzndkrdzg iıuzqzu, t Ardiriuwrz Üulr)nğzrnw usşğrmuauw muösumşğhndkrdzzşğnd .nğandğeg! Uwi suğsrzg mg ışpşmujzt kt İ$ Öuımnduw ı+zr zu.+ğşumrz^ Itwfrıigz lşğuz .uvg lndiudnğndşjud muhnwı lnwinf% r huırd uxnp<uhuandkşuz nlnğır ub.uınpzşğndz nd çcrbmzşğndz^ nğnz= uxu<rz oumuır fğuw mg huw=uğrz ausuouğumr ets! Uwi ıuğr 1923tz r fşğ^ uxu<rz uzüus gllulnf^ Itwfrıigz lşğuz .uvrz ersuj Öuımnduz uğuğnpndkrdzzşğ ışpr vndzşjuz!

Fşğnwrbşul .nğandğeg muösndu, t İuz (ğuziri=nwr nd bğ<umuw=r auwmumuz şmşpşjrzşğnd nd muösumşğhndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvzşğnf! Wndlri 1997tz r fşğ auwuhuımuz nd 1915r önaşğnd wrbuıumrz zndrğndu, Itwfrıigz lşğuz huısumuz nd 103 nı= çuğqğndkşusç .uv-wndbumnknprz ux<şd ustz ıuğr ışpr m'ndzşzuz Öuımnduz nd 1915r önaşğnd nüşmnvsuz zndrğndu, uğuğnpndkrdzzşğ!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 11

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Աշխարհասփիւռ Քորոնա համաճարակին ստեղծած ճգնաժամի կապակցութեամբ, երբ Սպանիա երէկ վերացուց սահմանափակումներու մէկ մասը եւ գործադրութեան դրաւ երկրի արդիւնաբերական ձեռնարկութիւններու աշխատանքը վերսկսելու որոշումը, երբ Գերմանիոյ մէջ վարակուածներուն կէսէն աւելին բուժուած յայտարարուեցաւ՝ ըստ երկրի առողջապահութեան նախարարութեան պաշտօնական հաղորդումին, երբ Իտալիոյ հիւսիսային Վենեթօ շրջանի նախագահ Լուքա Զայա – կարծէք իր որոշումներով անկախ քաղաքական ուղեգիծ մը որդեգրած ըլլար Հռոմի իշխանութիւններէն – յայտարարեց ըսելով, թէ Վենեթօն՝ որ կը զբաղեցնէ չորրորդ տեղը Իտալիոյ մէջ վարակուած դէպքերու ընդհանուր թիւին մէջ, կը վերացնէ համաճարակին տարածման դէմ պայքարի համար ներդրուած որոշ սահմանափակումները, անդին, Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոն, երէկ պատկերասփռուած եւ ժողովուրդին ուղղուած իր ուղերձով ուշագրաւ պատգամներ յղեց:

Ֆրանսայի ղեկավարը առանց ծամծմելու բառերը, ըսաւ, որ Ֆրանսա իր արդի պատմութեան մէջ այսօր կը դիմագրաւէ իր գոյութենական պայքարի ամէնէն անողոք ժամանակները, կոչ ընելով ժողովուրդին որ շարունակէ տուները մնալու «ամենախիստ զսպուածութիւնը»՝ համաճարակին տարածումը առնուազն դանդաղեցնելու իմաստով: Ան յայտնեց, որ աւելի քան 93 հազար մարդ Քորոնայէ վարակուելէ եւ շուրջ 14 հազար մարդ ալ մահանալէ ետք, բոլորին պարտադիր է որ այս ծանրագոյն հանգրուանը շրջանցեն բարձր գիտակցութեամբ եւ անտեղիտալի զսպուածութեամբ:

Նախագահ Մաքրոն ընդգծեց, որ իր երկիրը «ժողովրդավարութեան եւ արդարութեան ջահը վեր բռնող» երկիր է, հետեւաբար, «պէտք է շարունակել ջանքերը եւ կիրառել կանոնները»:

Ֆրանսայի Նախագահը իր հեռատեսիլային ելոյթը սկսաւ ժամը 8-էն երկու վայրկեան պակաս, որպէսզի ֆրանսացիները երեկոյեան ժամը 8-ին հասնին պատշգամ ելլելու՝ ծափահարութիւններով իրենց երախտագիտութիւնը յայտնելու բժիշկներուն: Ան շեշտեց, որ ներկայ պայմաններէն մեկնելnվ, կառավարութիւնը որոշում կայացուց երկարաձգելու խիստ մեկուսացման միջոցառումները, մինչեւ Մայիսի 11:

Արդարեւ, Նախագահ Մաքրոնի խօսքերը մեր մտածումներու դաշտը բերին գոյին կամ գոյացութեան փիլիսոփայութեան հետեւող (existentialist) եւ այդ փիլիսոփայութեան ականաւոր հիմնադիրներէն, ֆրանսացի վիպագիր, թատերագիր եւ քննադատ, Ժան-Փօլ Սարթրը (Փարիզ, 21 Յունիս 1905 – Փարիզ, 15 Ապրիլ 1980), որուն մահուան 40-ամեակն է այսօր՝ 15 Ապրիլին: Գրող մը, որուն, 1964-ին, շուէտական ակադեմիան գրականութեան բնագաւառի իր Նոպէլեան մրցանակը շնորհեց, սակայն մեծ գրողը հրաժարեցաւ այդ մրցանակէն՝ չցանկալով պարտական ըլլալ որեւէ հիմնարկի եւ վտանգել իր անկախութիւնը:   

ԺԱՆ-ՓՕԼ ՍԱՐԹՐԻ հեճուկս Ֆրանսայի կեցուածքին, եւրոպական կարգ մը երկիրներ՝ որոնց շարքին Գերմանիա, երէկ սկսան որոշ չափով թուլցնել սահմանափակումներու կամ արգելքներու օղակը երկրին մէջ՝ կապուած Քորոնա համաճարակի դէմ պայքարին, մինչ Մաքրոնի Ֆրանսան՝ որ Գերմանիոյ հետ կը հանդիսանայ տնտեսապէս եւ քաղաքականապէս ամէնէն հզօր երկիրը Եւրոմիութեան կազմէն ներս, սկսած է աւելի սեղմել օղակը։ Ֆրանսա կարծէք կը յիշեցնէ nւ կ՚ընդգծէ փիլիսոփայութիւնը, գրական ուղղուածութիւնը Ժան-Փօլ Սարթրի, որուն համար գրելը կը նշանակէր քօղազերծել քաղաքական շահամոլ աշխարհը եւ դիմել շնչաւոր բոլոր գոյացութիւններու մէջ ամենակատարեալին՝ մարդուն, անոր գիտակցութեան ու բանականութեան, առաջնորդելով փրկելու մարդկութիւնն ու հայրենիքը: Կը թուի թէ Մաքրոն ցարդ թերացած էր ըմբռնելու Սարթրին փիլիսոփայութիւնը՝ բայց ոչ ուշացած: Եւ ճիշդ այստեղ պէտք է կատարել արժեւորումը Ֆրանսայի նախագահին քաղաքական ներկայ վարքագիծին:

«Երեւակայութիւն», «Սիրտխառնուք», «Գոյը Եւ Չգոյը», «Ճանճերը», «Ազատութեան Ուղիները», «Պատը», «Դռնփակ», «Ելք Չկայ», «Էկզիսթենշըլիզմը Մարդասիրութիւն Է» եւ այլ բազմաթիւ երկերու ֆրանսացի այս հեղինակին փիլիսոփայական վերլուծութիւններու աշխարհը շատ ընդարձակ է: Իբրեւ տարածիչ գոյացական մարդասիրական գաղափարի, ի՛նք է որ առիթով ըսաւ ու գրեց, որ «... արձակի արուեստը կը համագործակցի միակ ռեժիմին՝ ժողովրդավարութեան հետ, եւ ա՛յս պարագային արձակը իմաստ ունի: Երբ վտանգուած է ժողովրդավարութիւնը՝ արձա՛կն ալ վտանգուած է...»: Իսկ խօսելով անարդարութիւններով լեցուն քաղաքական այս աշխարհին մասին, Սարթր հարկաւ չէր կրնար չբարձրացնել քաղաքացիին ազատութեան տենչը, որ իր փիլիսոփայութեան մէջ արծարծուած իբրեւ թէմա կը հասնի բարձրակէտի: Այս գծով ան իրեն հետ գաղափարի պայքարի ընկերակից ունեցաւ ՄԻՔԱՅԷԼ ՆԱԼԲԱՆԹԵԱՆյեղափոխական ներշնչումներով հանդէս եկող Ալպէր Քամիւն, որուն հետ Բ. Աշխարհամարտի բռնկման տարին հիմնեց «Պայքար» («Combat») լրագիրը, գրիչով պայքարելով ֆաշիզմին, նացիզմին, բռնապետական վարչակարգերուն դէմ:

Յիրաւի, գրելը ազատութեան ձգտելու ձեւերէն մէկն է Սարթրներու, Քամիւներու համար. ազատութիւն, որուն հասնելու համար պայքարեցան հայ գրողներէն շատեր ալ, քերթուածներ ալ հիւսեցին ու երգեցին ի սէր ազատութեան: Հայ իրականութեան մէջ, Միքայէլ Նալբանդեան (1829-1866) վառ օրինակ մըն է ազատատենչ ներշնչումներով թռիչքներու: Ան ծնած ու ստեղծագործած է Սարթրէն ու Քամիւէն տասնամեակներ առաջ: Նալբանդեան իր «Ազատութիւն» բանաստեղծութեան – որ կրնայ հզօր ներշնչարան մը ըլլալ Ժան-Փօլ Սարթրին ու Ալպէր Քամիւին – պոռթկուն ճառագայթները այսպէս կը տարածէ աւելի քան մէկուկէս դարու անհունասոյզ անջրպետէ.-

Ազատն Աստուած այն օրից,

Երբ հաճեցաւ շունչ փչել

Իմ հողանիւթ շինուածքին,

Կենդանութիւն պարգեւել.

Ես անբարբառ մի մանուկ՝

Երկու ձեռքս պարզեցի

Եւ իմ անզօր թեւերով

Ազատութիւնն գրկեցի:

..........................................

-Ազատութի՜ւն,- գոչեցի,-

Թող որոտայ իմ գլխին

Փայլակ, կայծակ, հուր, երկաթ,

Թո՛ղ դաւ դնէ թշնամին.

Ես մինչ ի մահ, կախաղան,

Մինչեւ անարգ մահու սիւն,

Պիտի գոռամ, պիտ' կրկնեմ,

Անդադար՝ Ազատութի՜ւն:

Յիրաւի, շատ բան կը սպասուի Սարթրներու հայրենիքը եղող եւ ազատութեան, մարդկայնութեան, մարդասիրութեան խորհրդանիշ ու ախոյեան, այլեւ նացիստական հորդաներու գրաւման դէմ յաղթական դուրս եկած Ֆրանսայէն, երբ միւս մեծ պետութիւնները կը շարունակեն զիրար քարկոծել՝ մէկդի դրած համաճարակին համայնաքանդ վտանգը, երբ Միջազգային Առողջապահական Կազմակերպութիւնը, դեռ երէկ, մարդկութեան մտահոգութիւնը փարատելու փոխարէն յայտարարեց. «Չենք ակնկալեր, որ Քորոնա ժահրին դէմ պատուաստանիւթի մը արտադրութիւնը պիտի իրականանայ տարիէ մը առաջ»:

Մինչեւ ե՞րբ այսպէս, ամէն ժամ ու ամէն օր հաշուել բիւրաւոր վարակուածներու եւ մահացողներու թիւը, մինչ աշխարհի տարածքին վարակուածներու թիւը այս պահի դրութեամբ գլած-անցած է երկու միլիոնը, իսկ մահացածներու թիւը՝ 125 հազարը...:

Իր «Սիրտխառնուք» առաջին վէպին մէջ, Ժան-Փօլ Սարթր առիթով մը գրած է. «Թերեւս լաւագոյն տարբերակը իրադարձութիւններու մասին ամէն օր գրելն է: Օրագիր պահել՝ ամէն ինչ աւելի պարզ տեսնելու համար: Բաց չձգել ո՛չ մէկ նրբերանգ, ո՛չ մէկ փոքրիկ փաստ, նոյնիսկ եթէ առաջին հայեացքով թուի, թէ անոնք ոչ մէկ նշանակութիւն ունին»:

Անոր համար է թերեւս, որ մեր «Օրուան Հետ» օրագիրը ծնունդ առաւ օր մը եւ ցայսօր օրընդմէջ զրոյցի կը նստի ընթերցողին հետ, աշխարհի հոգերուն ու ցաւերուն դէմ յանդիման...:

               

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com