ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 15 ՅՈՒՆԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

UWU İN(RUZ SÖMRKR FŞĞU;Ş#L^ KT NV

Huığruğ= İğçuöuzg Uxu<uğmşj nğ şkt sömrkr fşğu,ndr^

Uwu İn)ruwr st< ışp wuımujndr zuşd ?ğriınzşuzşğnd

- Kndğ=ru usçnp< ub.uğarz eui ındu, m'glluw şğmnd mğ+z=zşğnd sruizumuzndkşuz suirz - ?zzueuındkrdzzşğ nd uwl ışiumtızşğ


Uwz +ğtz uierz şğç Rikuzhndlr üğudsuz 567ğe ıuğşeuğqrz uxkrd (ukra İndlkuz Stastır anüdnwz ausuğ Ündğuztz up+k= muğeujndşjud Uwu İn)ruwr st<^ Kndğ=rnw +ğumuğürz fğuw xndsçr zsuz huwkşjud Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,şlnd auğjg^ nğ arztz r fşğ şmu,^ şğçşsz snxjndu,^ şğçşsz ul uxu<rz muğür fğuw uxzndu, auğj t Kndğ=rnw nd kndğ=şğnd ausuğ!

Wndzumuz mnpsg buı uzauzüriı şpud uwcs kuzüuğuzr muğüufroum ndzşjnp Uwu İn)ruwr st< Ündğuzr muğeujndu, gllultz nd çuğqğujndj uöüuwzuhubı hzendszşğ^ gişlnf nğ Uwu İn)ru Wnwzşğndz mg huımuzr! ;uwğ ındud gzeuğqumu,udul çuzufto! Kndğ=rnw nd kndğ= auiuğumndkşuz aumuöeşjndkrdzg buı ,uzğ tğ çzumuzuçuğ! Uwcs uzausuğ kndğ= lğuüğnpzşğ nd sıudnğumuzzşğ susndlr st< w+endu,zşğ mg ağuıuğumşz^ buışğ mnpszumrj m'glluz nğ Uwu İn)ruz bndınf sömrkr fşğu,ndr^ nsuz= ul mg aumuxumrz nd mg hzeşz kt Kndğ=ru htı= t öünwb glluw nd aşxnd szuw auğjt sg nğ mğzuw ül.ujud gllul Kndğ=rnw ausuğ!

Şğç çuzuftog uwi=uz luwz ışp üğudu, tğ Kndğ=rnw =upu=umuz nd gzmşğuwrz +ğumuğürz fğuw^ Buçuk rğrmndz sşğ ausuwz=tz zşği şdi uğquzuüğndşjud uzumzmul öuğüujnds sg nd ausuwz=z ul uzndppumr mşğhnf sr<usnd. şpud çuzuftorz! Auğjz uwz t nğ Ersuışığ-r rğ t<rz fğuw Kndğ=rnw Auwnj Huıruğ= Usşz$ I$ İuaum İğçuöuz Auwğg üğndkrdz sg ağuıuğumşj Uwu İn)ruwr suirz nd hubıhuzşj uzumzmul ışiumtı sg! İğçuöuz Auwğg hubıhuzşj uwz ışiumtıg kt udşlr lud t nğ fşğ< ığndr Uwu İn)ruwr kuzüuğuz gllulnd muğüufroumrz^ btz=g fşğu,ndr sömrkr sg^ çuwj uzmrdz sgz ul ığusueğndr ?ğriınzşuzşğnd! Yn.uzum ışizşlnd nğ öç+iubğ<rmzşğ ani-anz mg fuöşz nd huımşğzşğ mg =ubşz^ ışizş_z= Rilus mus ?ğriınzşuw auduıujşulzşğ^ nğnz= ,ndzmr mndüuz nd up+k= mg sğsz<şz! {R fşğ<nw çnlnği ul znwz Uiınd,nw mg auduıuz= nd mğzuz= Uwu İn)ruwr üsçtkg ünğ,u,şl şğmnd=i ul şd uwi mşğhnf ul Kndğ=ru ağubulr eui sg ındu, m'glluw usçnp< ub.uğarz! :uvz nd suarmg rğuğnd ets vşz^ Kndğ=ru jnwj ındu, m'glluw nğ uwi şğmnd=g mğzuz =nf =nfr nd znwz üsçtkrz ıum ünwuışdşl´^ giud Huığruğ= İğçuöuzg rğ muw=t<rz fğuw!

Buçuk rğrmndz uwi ışiumtırz ets uzsr<uhti aumuöeşjndkrdzzşğ ağuhuğum r<uz kt_ ?ğriınzşuzşğnd nd auwşğnd^ kt_ suasşıumuz bğ<uzumzşğnd mnpst^ İğçuöuz Auwğg =zzueuındşjud fşğşd huğöu, rğ ışiumtızşğndz ausuğ! Nsuz= mg auğjztrz kt İğçuöuz Auwğg r#zv hrır sıu,tğ şkt uxu<uğmndtğ nğ Auwnj şmşpşjrzşğndz stm suig ığusueğndr Riluszşğnd!


MUĞ* YUWLUZR IŞİUMTIG

Uwi muğütz aşıu=ğ=ğumuz t rsuzul nğ Huığruğ= İğçuöuzr fşğnwrbşul şlnwktz şğmnd-şğş= +ğ uxu< şğşiyn.uz Muğ+ Yuwluzz ul .+işğ t Uwu İn)ruwr suirz nd s+ıudnğuhti znwz ışiumtıg hubıhuzşğ t!

{Auw kşğk´ muw=t<g ağuıuğumşj lğuındndkrdz sg ndğ mg muğeuz= nğ aupnğeufuğ Brğrz Yuwögzr aşı 9 Wndzrirz muıuğndu, auğjuöğnwjr sg gzkuj=rz Muğ+ Yuwluz^ şğç auğjndu, t kt r#zv mg sıu,t Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,şlnd auğjr suirz^ huıui.uzu, t nğ Uwu İn)ruwr st< auöuğ ıuğr öuzüumzşğ p+puz<u, şz^ 500 ıuğr ul töuz muğeujndu, t^ arsu uwi auğjg uöüuwzuhubı mxrdzşğnd zrdk euğqu, t şd mg ünğ,u,ndr nğhti =upu=umuz zrdk!

{Şi ets vşs nğ Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,ndr^ çuwj mnpszumrj şs nğ sşör ul ışp sg iuasuzndr uznğ st< nd Uwu İn)ruz buğndzumt ünğ,şl nğhti sömrk^ şmşpşjr nd kuzüuğuz´^ giu, t Muğ+ Yuwluz!


SUĞÜUĞ TİUŞUZR IŞİUMTIG

Uwi suirz muğ,r= wuwızu, t zuşd U-Üt-Ytjr şğşiyn.uz Suğüuğ Tiuşuz! Lğuınd muw=t<g mg aupnğet kt Tiuşuzr şlnwkg ihuindu, ışiumtz t^ uz {Uübus´ kşğkr rğ irdzumrz st< giu, t$ {N#f mğzuw Kndğ=rnw uğüşl= gllul! Uwu İn)ru Rikuzhndlr st< t^ ndğşsz çuzuftog fşğ<uju, t´!

Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,ş#l^ kt nv^ uwi auğjg şğtm rğrmndz kndğ= sıudnğumuzzşğnd bğ<uü,tz zşği ul çuzuftor zrdk euğqu, tğ! Sömrkr fşğu,şlnd ets şmnpzşğ muz! Uznz= mg hzeşz kt Kndğ=ru lndğ< ül.ujudşğ mğzuw ndzşzul şkt uwihrir nğnbnds sg uxzndr!

Uwi auğjr suirz şğtm ürbşğ çuzufto sg muösumşğhndu, tğ zuşd İr-Tz-Tz-Krdğ= aşxuışirlr muwuztz^ ndğ suizumrjzşğtz stmg I+pnd Ytğrzvt=z tğ^ nğ çujuğqumuhti ets şmud Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,şlnd uxu<uğmrz nd hzeşj kt uirmu Kndğ=rnw ül.ndz ünğ, çuzulnd^ Kndğ=ruz euğqşul uxuzqzujzşlnd şd Zu.uüua Tğınpuzg subşjzşlnd ausuğ eudueğndu, .up sgz t!

Çuzuftog mg buğndzumndr!

 

MUKNPRMT İ$ T>SRU;ZR I*ZR *ĞG *;NDŞJUD ND FŞĞİIRZ  ÖŞIŞPNDŞJUD SUWĞ IUOUĞR ÜSÇTKR :UVG


Şğtm^ 14 Wndzrirz^ Auwuiıuzşuwj şmşpşjrz zbşj Muknprmt  İ$ T<sru,zr ı+zg! I+zr uxrknf Suwğ Uknx İ$ T<sru,zr st< İ$ Huıuğuü  suındjndşjud İ$ Iğeuı Ü$ Auwnj Uğ=uwr uzndzg mğnp çuj .nğuzrz fğuw!  Huıuğuürvz tğ Suwğ Uknxr sruçuz Fuöütz Şhi$ Srğöu.uzşuz^ nğ rğ  =uğnör gzkuj=rz uzeğueuğqud Sru,zut< Suwğ Iuouğr arszueğndkşuz .nğandğerz  nd muğşdnğ zbuzumndkşuz şd uxu=şlndkşuz% auw cnpnfndğer mşuz=rz st<!

I+zr çşğmğuz=rz fğuw udşljud zbuzumulr uwl rğueuğqndkrdz  sg! Zmuır ndzşzulnf nğ Suwğ Iuouğg usğumuwşlnd ub.uıuz=r aşğkumuz  yndlg fşğ<uju, t şd usçnp<ndkşusç fşğuznğnündu, t üsçtkg^ İ$ Huıuğuür  uduğırz muıuğndşjud znğumşğı .uvr +,suz uğuğnpndkrdzg! Iuouğr arz  .uvg^ nğ fzuindu, tğ cusuzumr gzkuj=rz^ rğ szuwndz auzüğnduzg hrır  üızt Suwğ Uknxr kuzüuğuzrz st<!

Çuj .nğuzrz ux<şd^ giı gzmulşul muğürz^ zu. iupsnizşğnd  zşğ=şd ürzrnf nd <ndğnf lndujndşjud .uvg! İndğç üğuwrz gzkşğjndu,zşğtz  nd up+k=zşğtz şı=^ Üuğşürz Ç$ Muknprmnig iğçulnwi srdxnznf +,şj öuwz! I+zr uxrknf^ muıuğndşjud zuşd İ$ T<sru,zr Auwğuhşıumuz  supkuz=!

Anüşdnğ Euig şd zşğmuw auduıujşulzşğg sruizuçuğ up+kşjrz  Suwğ Uknxr uziuiuzndkşuz nd huw,uxndkşuz^ ub.uğauiyrdx auwndkşuz mşuz=rz  st< Suwğ Uknxr iğçuöuz uxu=şlndkşuz wuğuışd rğumuzujsuz ausuğ!

Uwzndaşışd znğ+, .uvr ux<şd Üuğşürz Ç$ Muknprmnig rğ huıüusg  ndppşj zşğmuzşğndz nd ausuwz auwndkşuz% Muknprmt İ$ T<sru,zr ı+zr  nd Suwğ Iuouğr üsçtkr .uvr +,suz ndğu.ulr uxrknf!

Usşzuwz Auwnj Muknprmnir .+i=r uduğırz ,uprmzşğnf öuğeuğşul  şd +,şul .uvg auzeriudnğ kuy+ğnf ıuğndşjud Suwğ Iuouğr ux<şd^ ndğ  zşğmuzşğnd ünauçuzumuz supkuz=zşğnd şd buğumuzzşğnd zşğ=şd^ mxndzmnf  çuğqğujndşjud nd öşışpndşjud ıuouğr üsçtkrz!


5$9 ÇUL İUİIMNDKŞUSÇ

ŞĞMĞUBUĞC HRZMT*LR ST>

Şğtm wşısr<+ğtr cusşğndz şğmğubuğcg euğqşul wrbşjndj  rğ suirz nd 5$9 çul iuiımndkşusç jzjşj Hrzmt+lg! Şğmğubuğcr mşeğnzg  mg üızndtğ ?uğlg+fu bğ<uzrz st<! Jzjndsg huıoux euğqud stm anürr suanduz  şd 18 anürr frğudnğndşlndz! Şğmğubuğcr aşışduz=nf çuösukrd ındzşğ  şd u.nxzşğ yluıumr fşğu,ndşjuz! Şğmğubuğcg öüulr şpud zuşd Tğöğndsr^  Sndbr^ Tğörzouzr st<!

Srzvşd uwi cusg uğquzuüğndşjuz 59 wşıjzjndszşğ! Uwi uxınduz  cusg 9$51rz euğqşul ndcşp jzjnds sg uğquzuüğndşjud 5$6 çul iuiımndkşusç!


Uzauonw auğj sg şdi sşğ ausuwz=tz zşği

UĞUS İĞÇUÖUZ ÇNPN?ŞJ

HĞ$ HŞIĞNİ BRĞRZ*PLNDR STM UİNDKŞUZ ETS


?nğnzu cuağr ausuouğumtz jzjndu, sşğ ausuwz=g^ nğ Buçuk +ğ Huığruğ= İğçuöuzrz stm üğndkşuz aşışduz=nf zşğ=ubndşjud zuşd Uwu İn)ruz sömrkr fşğu,şlnd çuzuftotz zşği &Işi% sşğ srdi irdzumzşğg/^ şğtm ul jzjndşjud znğ auğjnf sg! Huığruğ=umuz zu.mrz yn.uznğe Uğus İğçuöuz İ$ Y$ Arduzeuznjr Anüuçuğqndkşuz Uışzuhşı Hğ$ Hşığni Brğrz+plndr ets Ersuışığ-r rğ t<rz fğuw üğşj^ zuşd sşğ kşğkşğndz pğmşj zusum sg^ çnpn=şlnf Hğ$ Brğrz+plndr mnpst gzmşğuwrz stıruwr st< Huığruğ=umuz gzığndkşuz +ğşğndz Uğus İğçuöuzr mnpszumrj muzüzu,zşğnd suirz ünğ,u,ndu, {Uğus İğçuöuzrz bndzşğg´ uindkşuz ets! Şkt .riı t Hğ$ Brğrz+plndr uindkrdzg^ rğ muğü sg suişğndz st< znwz=uz .riı t Uğus İğçuöuzrz zusumg^ şd Huığruğ=uğuzz ul şğtm rğrmndz jud wuwızşj sşğ şğmnd wuğüşlr uöüuwrzzşğndz sr<şd ,uüu, uwi ı.ndğ aumuouxndkşuz muhumjndkşusç!


Umusuw mg ağuıuğumşz= Uğus İğçuöuzrz zusumz nd Huığruğ=uğuzr aupnğeuüğndkrdzg% !



SAYIN BEDROS ŞİRİNOĞLU'NA PEDERHANE ÖĞÜTLERİMİZ


İçerisinden geçtiğimiz zor döneme karşın, son haftalarda ikinci kez size kamu oyu önünde yanıt verme zorunluluğu bizi gerçekten çok üzüyor. Yazılı bir platformda "Aram Srpazan'ın köpekleri" ifadesini kullanmışsınız. Bu bilgiyi öfkeyle bize aktaranlara önce inanmak istemedik. Bunun üzerine bizimle bazı kanıtlar paylaşıldı. Hayretle gördük ki bu yakışıksız ifadeyi Ermeni Vakıflar Birliği'nin (ERVAB), cemaat kurumlarımızın başkan ve yöneticilerinin bulunduğu bir WhatsApp grubunda kullanmışsınız. Gösterilebilecek her tür tepkiyi anlamsız kılacak, şaşkınlıkla üzüntünün iç içe geçtiği bu noktada size bazı pederhane öğütler yöneltmeyi uygun görmekteyiz.


1- Artık geride bıraktığımız patrik seçiminin, kendine özgü koşullarında şekillenmiş dengeleriyle bugünkü toplumsal gidişatımızı algılamak ya da yorumlamak, bir yönetici olarak sizi ancak çıkmaza sürükler. Karşılığı olmayan bu tür yaklaşımlardan sadece bölünmeler doğabilir ve bu da cemaatimize karşı büyük bir ihanet olur.

Seçimden önce yeni patriğimiz seçildiğinde morların ve turuncuların ortadan kalkacağını, yaşamımızda yeni bir sayfa açılacağını söylemiştik. Bu ilkemize sadık kaldık. Patriklik Makamımız'ın onuru, cemaatimizin birlik ve beraberliği için bir köşeye çekildik ve sadece dini misyonumuzla ilgilenmeye başladık. Aylardan beri her tür sataşma, taciz ve karalamaya karşı sessizliğimizi koruyoruz. Böyle de devam etmek niyetindeyiz. Bu bütünün içerisinde, çeşitli vesilelerle kullandığınız, kendinize nasıl yakıştırabildiğinizi gerçekten anlayamadığımız ifadeler bizim açımızdan istisnalar doğuruyor. Zira geçmişte yol arkadaşlığı, dava arkadaşlığı yaptığımız insanları anlaşılmaz sebeblerle hedef almaktasınız. Burada ne yazık ki biz bir sorumlulukla karşı karşıya kalıyoruz. Şunu iyi bilmenizi isteriz: Bize inanmış, bize gönül vermiş insanların hiç birisiyle çıkar ya da beklenti zemininde çalışmış değiliz. Dolayısıyla onları "köpek" olarak nitelemeniz hem ahlaki değil hem adil değil hem de haddiniz değil. Bu toplumun sorunları aleni hakaretlerle çözülebilecek olsaydı, hiç kuşkunuz olmasın ki toplumsal yaşamımız bugün dikensiz bir gül bahçesi olurdu. Türkçe'de güzel bir söz var: Alttaki durmuş da üstteki durmuyor...


İsterseniz söylediklerinizi ve genel olarak zihniyetinizi bu anlaşılması son derece kolay sözün ışığında bir kez daha değerlendiriniz. Size yakışanı yapmış olursunuz.


2- Bu hakareti, bu üslubu kullanma cürretini ERVAB ortamında sergilemişsiniz. Biliyorsunuz, ERVAB'ın başında İstanbul Ermeni Patriği bulunuyor. Sizce belki bir önemi olmayabilir ama bizler dini önderin himayesindeki bir ortamda böylesi bir tarzın sergilenmesini utanç addederiz. Patriğimizin riyasetindeki bir mecrada, bu Makam'ın en kıdemli ruhanisine ya da çevresine imaen hakaretamiz ifadeler kullanmanız doğru mudur? Genel vekil olarak görev yaptığımız zor yıllar boyunca, çoğu zaman kendinizi Patrikhane'nin önüne koyma gayretlerine tanık olduk. Zor geçiş süreci koşullarında, kamu oyu önünde görüntüyü bozmadan, elimizden geldiğince mahal vermemeye çalıştık. Bugün de benzer işaretler görüyoruz. Patrik Hazretleri'nin riyasetindeki bir mecrada bu üslubu ortaya koymanızı, terbiyeden uzaklaşmanızı bir küstahlık olarak görüyoruz. Lütfen daha dikkatli olunuz. Bu gidişatla nereye varılabilir?

3- "Aram Srpazan'ın köpekleri" ifadenizin devamında şöyle buyurmuşsunuz: "Ben kırk senedir saltanat kayığındayım, Allah herkese nasip etsin..." Amin. Allah herkesin gönlüne göre versin tabii ki, bol bol versin. Yalnız şunu çok üzülerek fark ediyoruz ki sizin genel geçer tevazunuz burada sanki gölgede kalmış. Yapmayın, lütfen yapmayın. Herkesin kendisini farklı koşullar altında bir saltanat kayığı içerisinde hissedebileceğini de hesaba katmanızda yarar var. Bizim saltanatımız iç huzurumuz değil mi? Manevi dünyamızda erişeceğimiz mertebe değil mi? Azizlerimizin şefaatı olmadan kendimizi saltanat kayığında hissedebilir miyiz? Mesih İsa'nın evlatları olarak, Göklerdeki Babamız'ın inayetinden yoksun bir saltanat kayığı hayal  edebilir miyiz?


Bu tip bir benzetmeyi böyle bir ortamda kullanmanız gerçekten çok manidar. Neden bu kadar öfkeye kapılmış haldesiniz? Artık kendinizi lütfen toparlayın. Hayırsever ve hastane başkanı olarak asli işinizle ilgilenin ve de en önemlisi ağırlığınızı yitirmeyin. Siz de çok iyi görüyorsunuz ki eskiden size duyulan saygı ve sevgide bugün bir eksilme var. Oysaki tam tersi olmalıydı. Sizin istekleriniz artık gerçekleşmiyor, yerine getirilmiyor diye bu cemaatin hiç bir üyesine hakaret etmemelisiniz.


Vaftiz olduğunuz Kutsal Kilise'nin takdisi, insanların hayır duası üzerinizden eksik olmasın. Sizin gibi vefa duyulması gereken bir insanın, toplum önünde takınması gereken, kendisinden beklenen tutumdan uzaklaşmadan cemaat sorunlarını algılaması en doğrusu değil mi? İnsanların gönlünü kazanmadan saltanat sürülmeyeceğini unutmayınız. Dolayısıyla bakın ki kayığınız su almaya başlamasın ve Kutsal Kitap'ın ışığı yolunuzu aydınlatsın...


Dualarımızla,

BAŞEPİSKOPOS ARAM ATEŞYAN


---------------------------


AÇIKLAMA


Sayın Başepiskopos Aram Ateşyan'ın facebook sayfasinda Sayın Bedros Şirinoğlu’na yönelik yayınladığı kınama yazısına neden olan hakaretamiz ifadeler Patrikliğimizi üzmüştür.

Sosyal Medya portlalında Sayın Basepiskopos Aram Ateşyan Srpazan'ın takipçilerine yönelik Sayın Bedros Şirinoğlunun şanssız ve kırıcı ifadesini, amacını aşan, özensiz ve olmaması gereken bir dil sürçmesi olarak görüyoruz.

Sayın Basepiskopos Aram Ateşyan Srpazan'ın takipçileri ve sevenleri de cemaatimizin her türlü saygıya layık şerefli üyeleridir. Seçim sürecinde yaşanan, çoktan sonlandırılmış ihtilafları sürdürmenin hiçbir haklı ve mantıki açıklaması bulunmamaktadır.

Hakarete varan bu dil kazalarının tekrarlanmaması için cemaatimiz üyelerinin ve sosyal medya ortamlarindaki katılımcıların öfkelerine gem vurmaları, hem her türlü toplantılarda hem de sosyal medya ortamlarında kullandıkları sözcükleri özenle seçmeleri toplumsal barışımız için büyük önem taşımaktadır.


PATRİKLİK SEKRETERYASI



?NĞNZUWR ZNĞ HUIUAUĞZŞĞG

 SIUANÜNDKRDZ MG HUIOUXŞZ

?nğnzu cuağr ausuouğumr auğjnf buçukufşğ<r ındşulzşğg euğqşul sıuanündkrdz huıouxşjrz znğ huıuauğzşğnd krdr çuğqğujndsr aşışduz=nf! Buçuk şd Mrğumr rğşzj mşuz=g mnğizjndjrz muğüud 14 şd 15 auwğşzumrjzşğ! Uınğ yn.uğtz iumuwz Buçuk şd Mrğumr wuwızuçşğndşjuz 1$459 şd 1$562 znğ huıuauğzşğ! Znğ huıuauğzşğnd krdg^ nğ sr<nj sg wu<npuhti r<u, tğ auöuğtz fuğ^ arsu çuğqğuju, t şd giı Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz^ uwi çuğqğujndsg aşışduz=z t uzyndkndkşuz nd muznzzşğnd uzışindsrz^ i.ul auimjndu, luduışindkşuz sg! Zu.uğuğ (uağtıırz Ü+ou euğqşul öündbndkşuz ağudrğşj nd giud nğ yn.uzum izndjuzşlnd i.ul auimjndu, luduışindkrdz sg^ htı= t izndjuzşl orbe auimjndu, luduışindkrdz sg! Şkt uwihti buğndzumndr^ auduzuçuğ şı hrır üuz ynpnj şllşlnd uğüşl=zşğz nd srdi sr<njuxndszşğg!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 36

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Առողջապահական գետնի վրայ, երբ Հայաստանէն մեզի հասնող լուրերը եւ Քորոնայով վարակուածներու օր ըստ օրէ աճող թիւերուն պատկերը կը շարունակեն խորապէս մտատանջել ոչ միայն տեղի հայութիւնը, այլ արտերկրի ողջ հայութիւնն ալ, միւս կողմէ ուրախալի է ե՛ւ ոգեզինող մթնոլորտ կը ստեղծէ հայրենի՝ մասնաւորապէս խորհրդահայ շատ դասականներու գործերուն վերահրատարակութիւնն ու մատուցումը գրասէր հանրութեան: Եւ ոչ միայն վերահրատարակութիւնը, այլեւ գրողին ու անոր գործերուն մասին նոր բացայայտումներ,  մանրամասնութիւններ լուսարձակի տակ բերելու, զանոնք ընթերցողին ներկայացնելու ճգնանքն ու զոհողութիւնը, որոնք արդիւնաբեր պտղաւորումը կը համարուին բանասիրական հետեւողական, երախտաշատ որոնումներու:

Այս առումով, դեռ հեռու չենք այն թուականէն՝ անցած 25 Մայիսէն, երբ հայ ժողովուրդը կը նշէր Սարտարապատի հերոսամարտի 102-ամեակը, միաժամանակ նշելով մեծանուն բանաստեղծ, բանասէր, վիպագիր եւ թարգմանիչ Խաչիկ Դաշտենցի (Խաչիկ Տոնոյեան՝ բուն անունով, Դաշտադէմ գիւղ, Պիթլիսի վիլայէթ, Խութ-Բռնաշէն գաւառ, 25 Մայիս 1910 – Երեւան, 9 Մարտ 1974) ծննդեան 110-ամեակը:

Խաչիկ Դաշտենցի կեանքին ու գրական հարուստ ժառանգութեան մասին իր ուսումնասիրութիւններով եւ գրականագիտական վերլուծումներով, բծախնդիր աշխատութեամբ հանրութեան սեփականութիւնը դարձուց վերջերս Անդրանիկագէտ, Դաշտենցագէտ, գրականագէտ եւ պատմագէտ, բազմաթիւ երկերու հեղինակ Դոկտ. Կարօ Վարդանեան, որ 2011-էն ի վեր Երեւանի Եղիշէ Չարենցի անուան Գրականութեան եւ Արուեստի Թանգարանի (ԳԱԹ) տնօրէնն է:

Հայաստանեան ներքաղաքական մթնոլորտէն հեռու եւ հեգնելով երկրին մէջ համավարակին ստեղծած խստապահանջ ու նիւթական դժուարին պայմանները, վերջերս Դոկտ. Վարդանեան լոյս ընծայեց Դաշտենցի գրական հարուստ հրիտակին վրայ աւելցուցած եւ գնահատանքի արժանի իր մենագրութիւնը՝ «Կորուսեալ Երկրի Բանասացը» (2020), որ 20 տարի առաջ եւ առաջին անգամ հրատարակուած էր «Սասուն Աշխարհի Բանասացը» վերնագիրով: Դոկտ. Վարդանեան գիրքը անուանած է «Կորուսեալ Երկրի Բանասացը», քանի որ իր ընթերցողները՝ հիմնականին մէջ արեւմտահայ գաղթականներու ժառանգներ, հպարտութեամբ իրեն կը նշէին, թէ Դաշտենցի «Խոդեդան» վէպի կամ «Ռանչպարների Կանչը» վիպասքի մէջ այս կամ այն կերպարները իրենց նախնիներն են: Մշեցիներու, վանեցիներու եւ արեւմտահայ այլ շրջաններու գաղթականներու ժառանգներուն կողմէ իրեն ուղղուած տրտունջներուն՝ թէ ինչո՞ւ գիրքին վերնագրին մէջ շեշտուած է Սասունը, գրականագէտ Վարդանեան կը յայտնէ, թէ Խաչիկ Դաշտենց ողջ Արեւմտահայnւթեան բանասացն է եւ ծնունդով ալ՝ սասունցի, Խութ-Բռնաշէն գաւառակի Դաշտադէմ գիւղէն:

Արդարեւ, Սարմէնով, Գեղամ Սարեանով, Վահրամ Ալազանով, Գուրգէն Մահարիով, Վաղարշակ Նորենցով, Սողոմոն Տարօնցիով, Սուրէն Վահունիով, Աշոտ Գրաշիով կազմաւորուած խորհրդահայ երկրորդ սերունդի քերթողներու փաղանգի կրտսեր թեւին պատկանող ամէնէն բեղուն գրողներէն մին է Խաչիկ Դաշտենց: Արձակի մէջ արեւմտահայոց ազատագրական պայքարներու պատմագրական մշակումը, գեղարուեստական բարձր հմտութեամբ մը վիպող Դաշտենցի մուտքը գրականութիւն չեղաւ շռնդալից՝ ինչպէս էր իր համեստ նկարագիրը. նկարագիր, զոր սապէս կը բնութագրէ իր «Մեղայ» բանաստեղծութեան մէջ.-

Պալատի երգիչ չեղայ,

Միշտ հողին մօտիկ եղայ...

.............................................

Ես կանաչ հովտում կորած

Զեփիւռի նման եղայ:

Դաշտենցի քերթողական անդրանիկ բոմբիւնները ջերմօրէն ողջունուեցան 1925-էն Եղիշէ Չարենցի ղեկավարած Հայպետհրատին կողմէ: 1932-ին, 1934-ին եւ 1936-ին յաջորդաբար լոյս տեսան երիտասարդ գրողին քերթողագիրքերը՝ «Երգերի Գիրք», «Գարնանային Երգեր» եւ «Բոց» խորագիրներով: «Տիգրան Մեծ» չափածոյ ողբերգութիւնը՝ 1947-ին:

Իր երախայրիքին մէջ իսկ, 22-ամեայ Դաշտենց աչքառու է իբրեւ փիլիսոփայ-բանաստեղծ, որ գիտէ թելադրական նեղ պարունակէն դուրս գալով հզօր պատգամներ յղել իր ժողովուրդին ու մարդկութեան: «Հայերէն», «Իմ Երկիրը» եւ այլ սիրուած բանաստեղծութիւններէն բացի, «Զանգուի Կամուրջը» եւ «Յարդը Գնում Է, Ցորենն է Մնում» բանաստեղծութիւնները, օրինակի համար, բաւարար են ներկայացնելու զինք իբրեւ հասուն, մեծատաղանդ փիլիսոփայ-բանաստեղծ.-               

Նստած էի ես մի օր մեր շեմին,

Քեռիս ցորեն էր էրնում մեր բակում.

Սարից փչում էր աշնան զով քամին,

Քամին քշում էր ու յարդը տանում:


-Քե՛ռի,- ասացի,- էդ ի՞նչ ես անում,

Մեր ամբողջ յարդը տուեցիր քամուն:

-Բան չկայ, բալիկ, ի՞նչ ես վշտանում,

Յարդը գնում է, ցորենն է մնում:


Ամէն բանի մէջ եւ ամէն ժամին

Քամին էրնում է ու յարդը տանում,

Մեզ էլ էրնում է աշխարհի քամին,

Յարդը գնում է, ցորենն է մնում:


Մենք ողջ աշխարհն ենք էրնում լոյսից լոյս,

Յարդն ու ցորենը տուել ենք քամուն,

Ու ես յիշում եմ խօսքերը քեռուս.

«Յարդը գնում է, ցորենն է մնում»:


Էրնում եմ ես էլ երգերս հիմի,

Իմ ամբողջ կալը բռնել եմ քամուն.

Ինչ որ չի մնայ՝ կը տանի քամին,

Յարդը գնում է, ցորենն է մնում:

1936-ին, «Բոց» ժողովածոյին բարձրացուցած աղմուկը իր դէմ՝ կը ստիպէ Դաշտենցը հեռանալու երկրէն ու երթալ Մոսկուա, ուր հնարաւորութիւն կը ստեղծուի ուսանելու տեղի օտար լեզուներու ինստիտուտի անգլիական բաժինը. անկիւնադարձ մը իր կեանքին մէջ, որ ճամբայ հարթեց հարստացնելու իր գրական արգասիքը թարգմանական որակաւոր եւ ծանրակշիռ գործերով: Յետագային ան թարգմանեց ամերիկացի բանաստեղծ եւ վիպագիր Էտկար Ալէն Փոյի «Ագռաւը» բանաստեղծութիւնը (1937), անգլիացի նշանաւոր բանաստեղծ Ռոպըրթ Պրաունինկի «Համելինի Նախշուն Սրնգահարը» (1941-ին՝ կրճատումներով, 1963-ին՝ ամբողջութեամբ վերամշակուած), Ուիլիամ Շէյքսփիրի «Ռոմէօ Եւ Ժիւլիէթ», «Սխալներու Կատակերգութիւնը», «Տասներկուերորդ Գիշեր», «Անսանձ Կնոջ Սանձահարումը», «Ռիչըրտ Երրորդ», «Վինձորի Զուարճասէր Կանայք», «Լիր Արքայ», «Յուլիոս Կեսար», «Անտոնիոս Եւ Կղէոպատրա», «Տիմոն Աթենացի» թատրերգութիւնները: Այս երախտաշատ աշխատանքին համար եւ իր մահէն տարի մը առաջ, Դաշտենց ընտրուեցաւ Գերմանիոյ Վայմար քաղաքի Շէյքսփիրագիտութեան ընկերութեան անդամ: Բացի Շէյքսփիրի գործերէն, ան թարգմանեց Ուիլիամ Սարոյեանի «Իմ Սիրտը Լեռներում Է»ն եւ «Խաղողի Այգին»: 1958-ին հայերէնի թարգմանեց եւ հրատարակեց Հենրի Լոնկֆելլոյի «Հայավաթի Երգը» եւ «Ռոպին Հուտ»ը: 1963-ին եւ 1967-ին իրմէ լոյս տեսան «Լերան Ծաղիկներ»ը (քերթուածներ) եւ «Ֆայտոն Ալեքը» (պոէմ):

Դաշտենցի բանասիրական աշխատութիւններու բերքին մաս կը կազմեն «Պայրընը Եւ Հայերը» (1959), ապա «Ըղձեալ Այգաբացի Երգիչը» (1967)՝ երախտագիտական խոր զգացումներով նուիրուած Եղիշէ Չարենցին, գրելով անոր յիշատակին.-

Քեզ սիրեցի, եւ իմ սէրը դարձաւ մորմոք,

Եւ իմ սէրը դարձաւ վախ,

Իմ սրտում կար մի երկնային երգի որոտ,

Բայց դարձայ լուռ, գլխակախ:

......................................................................

Եթէ նոյնիսկ ես չհասնեմ այդ այդ օրուան,

Եթէ մնամ կէս ճամբին,

Վաղուայ փառքիդ շքամուտքով ներս կը գամ,

Աշակերտի պէս անբիծ:

Իր ծոցատետրի էջերէն յուշագրութիւններ են «Զօրավար Անդրանիկ» եւ «Այց Անիի Աւերակներին»ը: Արեւմտահայութեան դատին եւ ազգային-ազատագրական պայքարի էջերու վառ վկայութիւններ են իրեն մեծ համբաւ բերած ու իր գլուխ-գործոցը համարուող «Խոդեդան» վէպը (1950), որ սասունցիներու վերանորոգ կեանքն արտացոլացնող հերոսապատում է նաեւ: Նոյնքան իրեն համբաւ ապահովեց «Ռանչպարների Կանչը» երեք մասերէ բաղկացող վիպասքը (հրատարակուեցաւ մահէն ետք, 1984-ին), որ առասպելական վաւերագրութիւն մըն է, վիպականացած յուշագրութիւն՝ նուիրուած 19-րդ դարավերջի եւ 20-րդ դարասկիզբի Սասնոյ հայ շինականներու կեանքին ու հայ ազատագրական շարժման:

Աթոռի, դիրքի յափշտակման մոլուցքով զիրար յօշոտող մեր ժողովուրդը ե՛ւ աշխարհի ռազմատենչ մեծերը այսօր ի՞նչ կը հասկնան Դաշտենցի հետեւեալ փիլիսոփայական հզօր տեսիլքէն, կամ ի՞նչ կրնան քաղել սա խոր միտքերէն.-

Չը որոտաս դու երբեք, ինչպէս շատերն են անում.

Չը երազես աշխարհում ոչ յիշատակ, ոչ անուն.

Դու անշշուկ ընթացիր, ինչպէս հովն է ընթանում,

Հովի բերածը յաճախ փոթորիկն էլ չի տանում:

Ապա իր «Զանգուի Կամուրջը» քերթուածին մէջ՝

Երգն էլ հիւսւում է ճանապարհի հետ

Եւ նրա հետ էլ մնում է կանգուն,

Լաւ երգն ու ճամբան ապրում են յաւէտ,

Փա՜ռք նրան ով որ ճամբան է երգում:

Է՜հ, Կեանքի Երգը մարդուն, միշտ Չարի ու Բարիի միջեւ բախումներով բոցկլտուն...        

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com