|
MUĞ* YUWLUZ AUĞJUÜRĞ WPŞJ FUZR ST> UZ:ZUS KNPNDU; AUWMUMUZ MUXNWJZŞĞND ND İNDĞÇ SUĞRZNİ FUZ?R SUİRZ Yuwluz erışl ındud nğ auwmumuz sbumnwkrz aşı=şğg iğçşlg hşıumuz =upu=umuzndkrdz sg şpu, t srzvşd uwi+ğ^ uwcs zu.uğuğndkrdzg mg sıu,t# uwe =upu=umuzndkrdzg yn.şlnd suirz |
|
Hruztk muw=t<r fğuw mg muğeuz= nğ şğşiyn.uz Muğ+ Yuwluz Öç+iubğ<ndkşuz Zu.uğuğ Stastı Zndğr Tğinwrz pğmndu, auğjuüğnf sg wrbşjndj nğ üuzq yzıxnpzşğnd fuzıulndkşuz nd hşındkşuz uzıuğçşğndkşuz aşışduz=nf çnlnğnfrz uzaşıuzulnd fıuzürz auiu, t Fuzr Mrdğygzuğ üuduxumr Uühnwnd kupusuirz st< üızndnp İndğç Suğrzni auwmumuz fuz=g! Yuwluz erışl ıulnf nğ uwi fuz=g ünwndkrdz ndzşju, t 16ğe euğtz r fşğ^ üğşj nğ fuz=g rğ cusuzumrz muğşdnğ fuz=şğtz stmz tğ^ ardğgzmulu, t udşlr =uz 300 anüşdnğumuzzşğ şd euğqu, t uwe bğ<uzr ustztz muğşdnğ ndindszuğuzzşğtz stmg! Ouğıuğuhşıumuz ışiumtıt ul ndbuüğud uwi fuz=g ıuğrzşğt r fşğ udşğumr zsuzu, t uz.zus szuju, gllulndz ausuğ! Yuwluz rğ auğjuüğrz st< auğjndj nğ Zu.uğuğndkrdzg nğşdt ub.uıuz=r qşxzuğmu#, t uwi fuz=rz fşğuznğnündkşuz ausuğ^ kt rzvn#d zsuz+ğrzum muğşdnğ azndkrdzzşğ hubıhuzndkşuz ıum vşz uxzndrğ hşındkşuz mnpst^ nğşdt juzm mu#w auwşğnd mnpst Fuzr st< huısndkşuz gzkuj=rz muxndjndu, fuz=şğnd^ şmşpşjrzşğnd şd sbumndkuwrz mşeğnzzşğnd suirz! Yuwluz erışl ındud nğ auwmumuz sbumnwkrz aşı=şğg iğçşlg hşıumuz =upu=umuzndkrdz sg şpu, t srzvşd uwi+ğ^ uwcs zu.uğuğndkrdzg mg sıu,t# uwe =upu=umuzndkrdzg yn.şlnd suirz! |
|
FUZZ ND BĞ>UMUW?G ŞĞTM JZJNDŞJUZ 5$4 İUİIMNDKŞUSÇ ŞĞMĞUBUĞCNF SG Uwi uxınd 5$5 iuiımndkşusç şğmğubuğc huıuaşjud zuşd Suzriuwr st< |
|
Fuzr st< şğtm mti+ğnduw cusg 13$03rz huıuaşjud 5$4 iuiımndkşusç şğmğubuğc sg! Şğmğubuğczşğnd aşıuö+ındkşuz mşeğnzr ausuquwz buğcr mşeğnzg mg üızndtğ İuğuw bğ<uzrz st<! Jzjndsr aşışduz=nf çuösukrd muxnwjzşğ fzuindşjuz mus yluıumr fşğu,ndşjuz^ arzü anür huıbüuszşğtz zşındşlnf frğudnğndşjud! Ecçu.ıuçuğ muz muxnwjzşğ nğnzj fğuw sş, oşp=şğ ünwuju, şz^ ndiır Fuzr mndiumulg uöeuğuğşj nğ çzumrvzşğ öündbuzuz uwehrir ındzşğt zşği sızşlt! İmöçzumuz ındşulzşğnd ausuquwz Fuzr bğ<umuw=g 10- Çuğşçu.ıuçuğ sşxşulzşğ vmuz! Şğç kşğki mg huığuiıtrz= ağuıuğumndkşuz^ şğmğubuğc sg huıuaşjud zuşd Suzriuwr st<! Jzjndsr iuiımndkrdzg mg muöstğ 5$5 çul! Şğmğubuğcg öüujndşjud zuşd Rösrğr nd Hndğiuwr st<! |
|
Xndiuiıuzr Uğıu=rz Zu.uğuğ Lufğnfrz ndbuüğud wuwıuğuğndkrdzg {RS UĞRDZG AUWMUMUZ UĞRDZ T´ |
|
|
|
Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğg öündbndkşuz ağudrğşj {SR_ AUDUIU? UWZ BBNDMZŞĞNDZ KT AUSUOUĞUMG RĞ NDCG MNĞİZJNDJU; T´ |
|
Wndzrir imröçtz r fşğ iuasuzuyumndszşğg muğşdnğ ausşsuındkşusç kşkşdju, şz nd uınğ aşışduz=nf t nğ +ğnduz ındşulzşğg vşz r<zşğ srzvşd ju, sumuğeumzşğ! Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ünou şğtm euğqşul uauöuzü azvşjndj nd auwğşzumrjzşğtz .zeğşj nğ vauduıuz uwz bbndmzşğndz^ giı nğnzj^ ?nğnzu cuağg mnğizjndju, t fuğumndsr rğ ndcg! Ürıumuz üşızr fğuw uwehrir çuz sg vmuw^ cuağg mg buğndzumt udşğzşğ ünğ,şl nd uwe suirz mg fmuwşz Uxnp<uhuandkşuz Ausub.uğauwrz Muösumşğhndkşuz mnpst znğ fuğumndu,zşğndz suirz ağuıuğumndu, çuğqğ krdşğg! |
|
Izışiuütı Iuğ+z Uots+plndr erıuğmndszşğnd ausuquwz ÖUĞÜUJNP ŞĞMRĞZŞĞ MG M?RZ HUĞI?ŞĞND IUM |
|
Auwuöür yğ+)tit+ğg uwz ışiumtıg mg hubıhuzt kt öuğüujnp şğmrğzşğ huğıudnğ şz uzhuwsuz ,ğuürğzşğ sbumşlnd^ nğnfaşışd aumuxum huğuüuwrz^ +ıuğşğmğşuw zşğeğndszşğ hrır vmuıuğndrz^ sr<uöüuwrz bndmuw sndı= ünğ,şlnd muğşlrndkrdzzşğg hrır iuasuzuyumndrz şd znğ ecnduğndkrdzzşğ hrır çşxjndrz ızışindkrdzzşğnd fğuw! {Cnpnfğeufuğ rb.uzndkrdzzşğnd uznduz ıum çuösukrd şğmrğzşğ fuğmşğ iıuju, şz sr<uöüuwrz muxnwjzşğtz^ arsu uwe şğmrğzşğg mğzuz buaudtı huwsuzzşğnf ,ğuürğzşğ sbumşl uwe huğı=şğg fşğufuğmudnğşlnd nd fouğsuz şğmuğucusmtı ,ğuürğzşğ sbumşlnd ausuğ´^ üğu, t Yğ+)$ Uots+plnd! |
|
ETHR İMRDIUĞ ŞD ÜUIGÜRDP BNÜŞZUDNF YN:UEĞNDKRDZZŞĞG% GZEUSTZG 5 PĞNDB |
|
Rikuzhndlr Suwğ ?upu=uhşındkşuz Yn.ueğndkşuz ünğ,r ausumuğündsr mşeğnzr nğnbndsnf^ srzvşd 31 *üniıni Htbrmkubtz^ Tsrzt+zrdtz şd Üuğuürdptz ethr İmrdıuğ şd Üuıgürdp şğkndeuğqr ,nfuwrz yn.ueğndkrdzzşğg^ nğnz= mg muıuğndrz bnüşzudşğnd sr<njud^ hrır uğcşz gzeustzg 5 pğndb! Şğmnd usri buğndzum^ uxınduz cusg 10$00- |
|
ERSUMG Üğşj X$ A$ |
|
Uwi +ğşğndz şğç ?nğnzuwr ausuouğumr muhumjndkşusç bğkzşğnd fğuw nd lndğşğnd st< uwz=uz wuou.umr mşğhnf mg ünğ,u,ndr {Ersum´ çuxg^ wrbnpndkrdzi umusuw m'şğkuw uzjşul euğnd =uxuindzumuz mus wrindzumuz kndumuzzşğ^ şğç rğşğuwu<nğe mşğhnf mg arszndtrz sşğ ehğnjzşğnd İuzndj Srndkrdzzşğg şd sşğ uhğşlumşğhz nd ausuwz=uwrz mşuz=g m'şxşdşytğ sbumndkuwrz nd gzmşğuwrz .uzeufuxrv qşxzuğmzşğnf! Uwe bğ<uzrz şğmuğ cusuzum zbuzudnğ şpuz zuşd Mşeğnzumuz İuzndj Srndkşuz muösumşğhu, {ersumudnğ huğuauzeti´zşğg^ nğnz= mg iuğ=ndtrz m'şğşdr kt Çuğşmşzeuzr bğ<uzrz! Uwi+ğ şğç ersum m'gindr^ şi uwe huğuauzetizşğg mg wrbşs! Huğuauzetir ağudrğşulzşğg rğuğnd aşı mg sğjtrz ersumzşğnd nd ıuğuözşğnd znğndkrdzzşğ huığuiışlnd ausuğ +ğşğ uxu<ndj şd ersumg mg euxzuğ önduğk uzouzuvşlrndkşuz .nğağeuzbuz! Rzv sşp= nğ huğuauzetir sg mus ndğrb lud çuzşğnd uzndzzşğndz ux<şd eğndu, uwi ersum çuxg uwz=uz ul uzsşp çux sg vt! Ersumg uxudşluçuğ uwz ünğ,r=z t nğ suğenj m'+üzt nğhtiör uznz= şğşdrz rğşzj şpu,tz ıuğçşğ mşğhnf^ mus ünğ,şz% uxuzj ouzuvndşlnd^ uxuzj rğşzj rimumuz ets=g jnwj ıulnd! Rğnpndkrdz t! Üğşkt n_v stmg ersum mg ünğ,u,t çuğr ünğ, sg ışizşlnd gzkuj=rz! Ersumg uwihti mus uwzhti mg euxzuw vuğuünğ,zşğndz hubıhuzndkşuz ünğ,r=g! Uwi+ğ iumuwz ersumg sşğ ersuj m'şllt çnlnğnfrz znğ uxu=şlndkşusç sg^ nğ uwi uzüus çuğr uxu=şlndkrdz t! Uz sşö suiusç mg hubıhuzt ?nğnzuwr ausuouğumtz! Nğ=u#z cusuzumt r fşğ uwlşdi vr lindrğ ersumudnğ huğuauzetir sg suirz! Çuwj şkt ynpnj zuwrz=^ mg ışizşz= nğ arsu uwlşdi ustz suğe ersum sg uzjndju, t rğ ets=rz! Mg zuwrz=^ şd uwe ersumzşğnd aşışduz=nf sşz= ustztz ,uz+k suğez rim vşz= ouzvzuğ^ nğnfaşışd ersumg mg ,u,mt suğenj ets=rz muğşdnğ suig! Uwi +ğşğg hrır uzjzrz! Mus hrır uzjzr#z! Hrır fşğueuxzu#z= uwz şğ<uzrm +ğşğndz şğç ersumg mg ünğ,u,trz= huğuauzetizşğnd suizumjşlnd nd sşğ çuğşmuszşğndz auoşlr uzumzmulzşğ iuğ=şlnd ausuğ! Supkşz=! |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Գրիգnր Զօհրապ իրապաշտ ու Արուեստագէտ սերունդներու փաղանգին մէջ ազդեցիկ դէմքերէն, խիզախ հրապարակագիր ու հրապարակախօսներէն մէկն էր եւ անսպառ թանաք սպառել տուաւ իր վարքին ու կենցաղին, գրականութեան մասին, թէ՛իր ժամանակին եւ մինչեւ այսօր...: 1888- 18- Արդարեւ, արեւմտահայ գրականութիւնը՝ Իրապաշտներէն մինչեւ Գեղապաշտ Սերունդի շքահոյլին կազմաւորումը, իր պահակագունդի առաջին շարքին կ'ընդունի անունը Գրիգոր Զօհրապի, որ ասպարէզով՝ նախ երկրաչափ, ապա կարկառուն իրաւաբան, յառաջապահ դէմքերէն մէկն եղաւ Օսմանեան Մէպուսարանին՝ խորհրդարանին: Ու ամէնէն կարեւորը՝ «Իշխան»ը մեր նորավիպագրութեան: Խմբագիր, գրաքննադատ, երգիծագիր, բանաստե՛ղծ ալ: Դե՞ռ...: Պետական Համալսարանէն ներս Պատժական Օրէնքի դասախօս, եւ ինչպէս նշեցինք՝ պետական երեսփոխան Օսմանեան խորհրդարանի: Քաղաքական ջղուտ ու հեղինակաւոր գործիչ: Մեր սա թուարկումները նորավիպագրութեան «Իշխան»ին մասին բաւարար չե՞ն միթէ նախանձն ու վախը քօղազերծելու ոմանց, որով Սուրէն Պարթեւեան մը, «Յուսաբեր»ի 7 Սեպտեմբեր 1915-
31 Դեկտեմբեր 1909- Իր «Ծանօթ Դէմքեր Եւ Պատմուածքներ» ժողովածոյին մէջ, սեւեռումի տակ կ'առնուին գրական ու հրապարակագրական ժամանակակից դէմքերու, հասարակական գործիչներու նկարագիրները, արժանիքները, մեղկութիւններն ու թերութիւնները անոնց՝ գեղարուեստական կիրթ երգիծումով նշտրակուած: Ֆրանսացի ԺԹ. դարու անուանի վիպագիր Կի Տը Մօփասանի նորավէպերն ու պատմուածքները, ինչպէս՝ «Ճարպագունդը», «Ջարդը», «Կրակին Թագաւորութիւնը», Զօհրապի «Ճիտին Պարտքը», «Այրին», «Փոթուրլըն» եւ միւս կարգ մը նորավէպերուն հետ համզգաց ապրումներով կը յարդարեն ընթերցողին տեսադաշտը՝ գլխաւոր Ցաւին հասնելու ի վերջոյ, ուր մարդ կ'ուզէ իր հոգիին խորանին առջեւ այդ Ցաւը իբրեւ հաւատքի կերոն մշտապէս վառել...: Իր «Ակնարկներ»ը՝ գրուած իրապաշտական հիւմըրով, տաք յանդգնութեամբ մը կը մերկացնեն եւրոպական, առհասարակ ժամանակի հասարակութեան մէջ մնայուն ախտի վերածուած դասակարգային խոր ու դժպհի հակադրութիւնները, ինչպէս՝ «Շիշլիի Գերեզմանատունը Մեռելոցի Կիրակին»ին մէջ: «Բեռին Տակ» տպաւորապաշտ յօդուածին մէջ կը բացայայտուին դրամին բռնատիրական քաղաքականութիւնը մարդոց բարոյականին ու հոգեբանութեան վրայ: «Վերջին Արեւագալը» ակնարկը, այլաբանական երկ մը՝ Համիտեան «կոտորածներ»էն ետք թշուառ ու գաղթական իրավիճակը պատկերող: 1915- 1913- Իսկ բանաստե՞ղծը Զօհրապի իմացական յղացքին մէջ: Շուրջ տաս քերթուածներ են անոնք, որոնցմէ շատերը ոչ միայն ցոյց կու տան չափածոյին նկատմամբ իր հմտութիւնը, այլեւ անոնցմէ շատերուն մէջ իր կնամեծարութեան պատկերաւոր շեշտադրումները. ըմբոշխնենք «Տարակոյս» քերթուածը.- Տանթէլներուդ փրփուրովը կը մտնես Երերալով՝ նաւու մը պէս, ալեհերձ. Աչքերու մէջ ցանկութիւններ կը գտնես, Ու կը հրճուիս կնկան մը պէս այլամերձ: Մատուցումի մը պէս կարծես կը ծփան Կոհակաւէտ մարմնիդ բոլոր գիծերը, Ծըփանքով մը օձագալար, խօլական, Եւ կը զմայլին ապշած՝ տղան եւ ծերը: Ամէն այրերն յորձանքիդ մէջ կը դառնան, Ու կը փոխուին խելօքներն ալ՝ խենդերու. Սուրբե՛րն անգամ իսկոյն վրադ աչք կը բառնան,- Հոսանքն ես դուն սարսուռներու, տենդերու: Ըսէ՛ շիտակ, թէ սիրեցիր քիչ մը զիս, Ո՛վ հասուն կին, որ խոնջէնքը մարմնիդ մէջ՝ Տարիներուն դէմը կ'ելլես կ'ընդվզիս, Ձիւնածաղի՞կ արդեօք՝ կամ Հուրն ես անշէջ: Համբաւաւոր է Գրիգոր Զօհրապի մէկ ճառը Օսմանեան խորհրդարանին մէջ՝ ի պաշտպանութիւն կիներուն: Կը մէջբերենք որոշ տողեր միայն. «... Ճիշդ է, որ ա՛յրն է կնոջ վրայ հսկողը, բայց պատշաճ կ'ըլլայ որ ատանկ պարագաներուն քիչ մը մեղմ վերաբերում ցոյց տանք կիներուն հանդէպ, մտածելով որ այս ժողովը միմիայն այրերէ բաղկացած է եւ կիներ չեն մասնակցիր անոր: Կ'ըսեն թէ շնութեան պարագային պատասխանատուութիւնը կնոջ վրայ կը ծանրանայ: Ես ամէնէն մեծ յանցանքը այր մարդուն քով կը գտնեմ, նո՛յնիսկ ընկերային արդի պայմաններուն մէջ..., վասնզի այրերը շատ աւելի դիւրութիւններ ունին՝ քան կիները՝ իրենց ուզածնին պէս ապրելու...:Կ'ըսէք նաեւ, թէ կնոջ անհաւատարմութիւնը սերունդին խաթարուելուն պատճառ կ'ըլլայ՝ ապօրինի ծնունդներ առաջ բերելով: Ինծի համար այս տեսակ բան մը նշանակութիւն չունի, ապօրինի ծնունդի տեսակէտ չեմ ընդունիր: Միջին դարուն էր որ ազնուականութիւնը նշանակութիւն մը ունէր. «Ես այնինչ ազնուականին զաւակն եմ» կ'ըսէին: Ի պատիւ 20- Ընտանեկան, բարոյական, դաստիարակչական հարցեր, զորս բարձրացուցած է Գրիգոր Զօհրապ Օսմանեան խորհրդարանէն ներս աւելի քան հարիւր տարի առաջ: Այր մարդու եւ կնկայ միջեւ իրաւունքներու հաւասարութեան կամ անհաւասարութեան շուրջ բուռն վիճաբանութեանց տեղիք տուող խնդիրները, քննարկումները ցայսօր ալ կը շարունակուին՝ առանց ունենալու իրենց արդար լուծումը...: Բայց այս բոլորէն վեր ու անջատ, Գրիգոր Զօհրապ հաստատապէ՛ս կը մնայ այն գեղարուեստագէտը, Տիլէթթընթը, որուն մտաւոր ու բանաւոր ուժերուն հանգումէն ետք, իր հոգեթրթիռ Երգին հարուստ երանգապնակը եղերականօրէն կոտրելէն ետք միայն, մեր ժողովուրդը զգաց արժէքը կորսուած իր ունեցուածքին, որուն հանդէպ ան այնքա՜ն էր եղած անփոյթ, անհոգածու՝ անոր կոտրելէն առաջ...: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com
|
Arztz r fşğ mg .+indr nğ auwmumuz ,uünds ndzr Xndiuiıuzr uwcsnd zbuzudnğ Uğıu=rz Zu.uğuğ İtğmtw Lufğnf! Uzjşul +ğ uwi suirz euğqşul .+indşjud nd uznğ auwmumuz rz=zndkşuz suirz .+işjud ustztz aşprzumudnğ uzqg nğ znwz rz=z Lufğnfz t! Lufğnf^ giı {Tğstzr Auhtğ´ muw=t<r mnpst aupnğendu, lndğr sg^ ndiuznpzşğnd aşı .+işlnd gzkuj=rz ubumşğır sg auğjndsrz huıui.uzşlnf gğud aşıu=ğ=ğumuz wuwıuğuğndkrdz sg! Ndiuznpg Zu.uğuğrz auğjndju, tğ kt rğ sumuzndzg rğşz m'+üzt# Uğıu=rz Zu.uğuğr rğ ub.uıuz=rz st<^ Lufğnf huıui.uzşj nğ rğ uğrdzg auwmumuz uğrdz t^ nğnfaşışd auwğg Üuluzkuğşuz mg mnvndtğ! Lufğnf giud nğ rz= ktşd Fğuiıuzr st< ,zu, t^ çuwj rğ şğumzşğndz st<r uğrdzg auwmumuz uğrdz t!
Kndğ=rnw st< şğtm ul 21 =upu=ujrzşğ rğşzj mşuz=g mnğizjndjrz?nğnzuwr aşışduz=nf! Suaujnpzşğnd krdg +ğşğt r fşğ mg hıgımr =iuzumuz krdşğnd bndğ<^ fşğ<rz vnği +ğşğnd gzkuj=rz muğüud suaujuz 24^ 27^ 24 şd 21 =upu=ujrzşğ! Ustztz sıuanürv mtız uwz t nğ znğ fuğumndu,zşğndz krdg mg buğndzumt çuğqğ szul! Şğtm ul fuğumndu, trz 1$458 uzqşğ!
Usşğrmuwr Suiuvnditj ausuliuğuzr ızışiuürındkşuz yğ+)tit+ğ^ auwuöür Iuğ+z Uots+plnd {Yğ+ot=k İuwzır=tk´ huğçşğumuzr st< ağuıuğumu, rğ fşğ<rz w+endu,nf lndiuğqumr ıum uxu, t öuğüujnp şğmrğzşğnd ızışiumuz froumg nd uwe şğmrğzşğndz ihuxzujnp auduzumuz fıuzüzşğg! Yğ+)$ Uots+plndr erıuğmndszşğnd ausuquwz^ öuğüujnp çuösukrd şğmrğzşğ^ nğnzj sr<şd mg üızndr zuşd Kndğ=ru^ mğzuz huğı=şğnd ıum m=rl nd ızışiumuz oüzucusşğ ersuüğudşl şkt ,ğuürğzşğ vsbumşz uwe huğı=şğg fouğşlnd ausuğ! Giı rğşz^ öuğüujnp şğmrğzşğnd gzeauzndğ huğı=g mg auizr 7$5 kğrlrnz ınluğr şd uwe krdg udşlr hrır çuğqğuzuw ?nğnzuwr ausuouğumr aşışduz=nf! 
Արեւմտահայ գրականութեան ականաւոր դէմքերէն՝ Գրիգոր Զօհրապի (Պոլիս, Պէշիկթաշ թաղամաս, 26 Յունիս 1861 -
Իբրեւ իրաւաբան, Զօհրապ իրաւագիտական իր առաջին աշխատութիւնը կ'ամբողջացնէ 1883-