ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 27 ՄԱՅԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

Ausuwzuhuımşğ


HUWĞUSR UĞQUMNDĞE% INDZŞĞND ST>


Kndğ=rnw çzumvndkrdzg huısndkşuz st< uxu<rz uzüus gllulnf Ğusuöuzr ı+zg uzjndj ındzg ziışlnf! Vnği +ğnduz gzkuj=rz ynpnj şllşlnd iuasuzuyumndsg ünğ,ueğndşjud uxudşl-znduö muznzudnğndkşusç! Çuwj^ rzvhti buğndzum jnwj mndıuwrz aşxuışirlr =ustğuzşğg^ ül.udnğ ağuhuğumzşğz nd hnpnıuzşğg vnği +ğ buğndzum kupndşjuz lxndkşuz st< nd zşğmuwujndjrz uzsuğeuçzum ışiuğuzzşğ!

Ynpnj şllşlnd iuasuzuyumndsg gzeauzğuhti wuğündşjud^ çuwj muwrz uziuiınpzşğ! Zşğ=rz Zu.uğuğndkrdzg wuwızşj kt huwğusr +ğşğndz 81 =upu=zşğnd st< 47$831 uzqşğ ındüuz=r şzkuğmndşjuz ynpnj şllşlnd uğüşl=g wuğüu, vgllulnd aşışduz=nf!


INDŞULZŞĞG SRBI LUD TRZ

Huwğusr vnği +ğşğnd gzkuj=rz ul Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkrdzg ustz rğrmndz aupnğeşj ?nğnzuwr suirz +ğnduz ındşulzşğg^ nğnz= gzeauzğuhti lud trz^ çuwj nv uwz=uz lud nğ=uz juzmulr tğ! Auğjz uwz t nğ ustz +ğ uğquzuüğndu, eth=şğg juzmulr uiırouz ju, vşz r<u,! Ktşd krdşğg çuğqğ vşz^ çuwj çuğqğ vşz zuşd ktikr şzkuğmndnpzşğndz krdşğg! İhuindu,z uwz t nğ ktikr şzkuğmndu,zşğndz krdg çuğqğ gllulnf auzeşğq znğ huıuauğzşğnd krdg ju, r<zt!

Huwğusr vnği +ğnduz gzkuj=rz muğüud suaujuz 32^ 32^ 29 şd 28 uzqşğ! Şğtm rğrmndz Kndğ=rnw st< juğe suauju,zşğndz krdg çuğqğuju, şpud 4$397r! Wuwızr t nğ ıumudrz buı aşxnd şz= uwz +ğşğtz^ şğç suaujnpzşğnd mus znğ huıuauğzşğnd krdg ötğ+ hrır glluw! Buğndzum mğmzndnp hzendsz uwz t nğ muğşlr hrır vglluw znwzndkşusç fşğueuxzul ?nğnzuwt uxu<nduz muğüufroumrz! Suğerm çudumuz şğmuğ cusuzumr sg ausuğ hrır fuğcndrz wuğüşlnd huauz<ndu, vuyuzrbzşğg^ nğnz= şz% ersum mğşl^ gzmşğuwrz çujndkrdz huaşl nd wuğüşl qşx=şğnd nd suğszr su=ğndkşuz ağusuwumuzg^ aşxnd szul çuösndkrdzzşğt!

Kndğ=rnw st< ındşulzşğg wuğuçşğuçuğ lud şz^ çuwj çnlnğ huıui.uzuınd çşğuzzşğg znwzg mg mğmzşz$ kşkşdujnds sg^ öuzjuxndkrdz sg^ öündbndkşuz humui sg mğzuw stm +ğnduz st< ıumzndfğuw gzşl auduiuğumbxndkrdzzşğg! Uwihti aupnğendşjud nğ Kndğ=rnw vnği =upu=zşğndz st<^ Uzkulru^ Uğendrz^ Tluögp şd Hrzmt+l^ stm usinduz gzesr<ndst sg fşğ< ausuouğumg mğmrz mşzeuzuju, t!


ÖÇ*İUBĞ>UMUZ ŞPUZUMG

Üğşkt çnlnğ şğmrğzşğg uwcs ndzrz uğqumndğer şpuzumr sıuanündkrdzzşğ nd huığuiındkrdzzşğ^ zrdk sg nğ öç+iubğ<ndkşuz çuğqğ nlnğıg mg muöst! Ül.udnğ auğjşğtz stmz t ,nf mus lnpuduöuz sızşlnd auğjg! Suizuütızşğg mg wuwızşz kt şğmnd huğuüuz ul fıuzüudnğ vt^ suğerm hrır muğşzuz ,nf mus lnpuduöuz sızşl^ çuwj anz rim hrır wuğüşz gzmşğuwrz aşxudnğndkşuz imöçndz=g!


ÇZUMUZNZUJSUZ *ĞUJNWJG GİI UXNP>UHUANDKŞUZ ZU:UĞUĞRZ

Çnlnğ auwğşzumrjzşğndz ausuğ muğşdnğ auğjndsz uwz t kt ş#ğç rğumuz rsuiınf hrır kşkşdzuz ?nğnzuwr ets uxzndu, sr<njzşğg! Uwi auğjrz st< ustztz huıui.uzuınd nd lruö+ğndu, uzqg uzmuimu, Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ü+ouz t! Uz^ huwğusr +ğşğndz huıui.uzşj lğuüğnp Ouzıub K+lmu Gbg=r auğjndszşğndz nd mşğhnf sg ındud çzumuznzujsuz +ğujnwjg nğ giı rğşz hrır çupmuzuw vnği suişğt! Uxu<rz suig uğetz çujndşjud 11 Suwrirz^ kndumuz% şğç çujndşjuz uxşdındğr mşeğnzzşğg^ iuyğrvzşğg^ fuğiuwuğeuğzşğg^ üşpşjmndkşuz iğuazşğg^ şduwlz!

Şğmğnğe suig mg imir uwi+ğ% 27 Suwrirz nd hrır buğndzumndr srzvşd 31 *üniıni! Şğmğnğe suir gzkuj=rz mg ihuindr nğ çujndrz huzenmzşğg^ ktwuğuzzşğz nd ktwr huğıtözşğg^ suğöumuz mşeğnzzşğg^ zuşd <z<ndrz ynpnj şllşlnd uğüşl=zşğg!

Şğğnğe suig hrır imir 1 İşhışsçşğrz nd hrır ışdt srzvşd ıuğşfşğ<^ uwirz=z 31 Eşmışsçşğ!

Rim vnğğnğe suig^ nğnd gzkuj=rz mg ihuindr nğ üızndu, glluw ?nğnzuwr ets huınduiıg^ hrır gzeüğmt 1 Wndznduğrz iminp cusuzumubğ<uzg!

(uağtıırz Ü+ou znwz uindlrir gzkuj=rz wuwızşj nğ Huwğustz fşğ< sr<njzşğg hrır mumndpzuz^ çuwj öündbndkşuz sr<njzşğg çzud hrır vuzışindrz!



ZU:UĞUĞ KNĞNİŞUZ FROUMUÜĞUMUZ INDŞULZŞĞ ZŞĞMUWUJNDJ ARDUZEZŞĞND SUİRZ

Auwuiıuzr st< ?nğnzu cuağr ausuouğumg mg suüljr ethr fıuzüudnğ ausşsuındkrdzzşğ şd uğerdz=zşğg sıuanürv şz! Fuğumndu,zşğnd krdg uwlşdi +ğumuz 300-500 sr<şd t^ suğerm umuz< vşz mu.şğ suizuütızşğnd şd rb.uzndkrdzzşğnd uöeuğuğndkrdzzşğndz! Çuğqğ krd mg muösşz uznz=^ nğnz= rğşzj mşuz=g mg buğndzumşz zu.mrzr hti^ vşz snxzuğ ,zzeşuz ı+zşğnd audu=nwkzşğz nd wndpuğmudnğndkrdzzşğndz sş, .ndsçşğnd suizumjndkrdzg^ wu<nğenp anüşoubşğg^ rzv rzv uwl .ğu.ouz=zşğ^ nğnzj aşışduz=nf ustz uzjznp +ğ m'udşlzuw fuğumumrğzşğnd krdg!

Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz şğtm wuwıuğuğşj nğ şğmğr st< fuğumr şğmğnğe ulr= sg çxzmu, t şd udşlr lndğ< mujndkrdz sg .zeğnw uxuğmuw t^ zmuır ndzşzulnf nğ +eşğg mg ıu=zuz^ suğenj .zuwnpndkrdzzşğg ihuxu, şz nd iırhndu, şz ub.uırl% gzıuzr=r muğr=zşğg anüulnd ausuğ! Zu.uöündbndkrdzzşğg muğşdnğ şz fuğumr uxu<=g uxzşlnd ausuğ^ muğşdnğ t nğ fuğumndu,zşğg uxu<rz rim +ğşğndz ersşz çcrbmzşğndz^ uzsr<uhti rz=zusşmndiuzuz nd rz=zusşmndiujzşz zuşd rğşzj gzıuzr=z nd sşğqudnğzşğg^ nğnzj aşı bynds ndzşju, şz!

Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğitz Knğnişuz wuwızşj nğ auiıuındu, t fuğumr 7402 eth=^ nğnzjst 3220g uhu=rzu, şz! Uwi huandz arduzeuznjzşğnd şd ındzşğnd st< mg euğsuzndr 4052 arduze! Muıuğndu, t 52 auöuğ 500 ktik! Şğtm auiıuındu, t 289 znğ eth=! Sşxznpzşğnd krdg çuğqğuju, t 91r! Giı Zu.uğuğrz^ fuğumndu,zşğtz 269r froumg ,uzğ t^ 51r froumg% ,uwğuwşp ,uzğ^ rim 15 arduzezşğ muhndu, şz uğaşiıumuz +euyn.ndkşuz iuğ=r! Uwz uzqşğg^ nğnzj s+ı fuğum auiıuındu, t^ çuwj uznz= kşkşd froumr st< şz^ mg euğsuzndrz ındzşğnd st<!


ŞND-KRDH AŞXUJNDJ

KNDĞ?RUJR AĞŞUW ÜNĞ;UĞUĞR IŞİUZRDKG

Ağşuw ünğ,uğuğr şlnwkg m'gzeüğmtğ uışlndkşuz .+i=şğ


Uzjşul ıuğr^ Kndğ=rujr ağşuw ünğ,uğuğ Inpuz ?uiuı+lnd ardğgzmulndu, tğ {U=rk Kr Fr´r mnpst nd suizumju, tğ {*ğg mg çujndr´ wuwıuüğrz! Uz huıui.uzşlnf aupnğeufuğ Şndind) *öuz Itsrğr auğjndszşğndz^ çudumuz ,uzğ uğıuwuwındkrdzzşğ ndzşju, tğ 1915r eth=şğnd suirz! {Auwnj jşpuihuzndkşuz hzendszşğg euğnd öğhuğındkrdzz şz nd Kndğ=ru vr wu<nprğ auğm şpu,rz hti huw=uğrl uwe öğhuğındkrdzzşğnd ets´^ giu, tğ ?uiuı+lnd!

Şnd-Krdh ausujuzjuwrz auğkumr fuğvumuösg nğnbşj aşxujzşl uwe ışiuzrdkg^ erışl ıulnf nğ ağşuw ünğ,uğuğg uışlndkşuz .+i=şğ m'uğıuiuztğ!

U=rk Kr-Frz çnpn=şj Şnd-Krdhr nğnbsuz ets^ zbşlnf nğ ışiuzrdkg aşxujzşlnd nğnbndsg ets t Kndğ=rnw İuasuzueğndkşuz^ ŞSRUr imöçndz=zşğndz nd +ğtz=zşğndz! Aşxuışirlr muwuzg wuwıuğuğşj nğ ışiuzrdkg uışlndkşuz .+i= v'gzeüğmşğ^ wrbşjndj zuşd nğ zu.uhti Şnd-Krdhr fuğvumuösg aşxujndju, tğ =uzr sg ışiuzrdkşğ şdi^ nğnz= mg fşğuçşğtrz rilus şğmrğzşğnd zmuısusç erğ=nğnbsuz!

Üulnf uwi fşğ<rz eth=rz^ U=rk-r huıui.uzuındzşğg erışl ındrz nğ Auwmumuz iyrdx=r suıg muw uwi ünğ,rz st< şdi nd uzüus sg şdi wuwızr mg euxzuw kt İyrdx=uauwndkrdzg nğ=u_z uöeşjrm nd ndcşp t Usşğrmuwr ıuğu,=rz!


UZ;UZ*K SG YĞJNDJU; ND FUĞ UXU; T ÜNDÖMNDZOND?R ŞMŞPŞJDNW EUĞHUİR FĞUWR :UVG

Ündömndzond=r İ$ Üğrünğ Lndiudnğrv şmşpşjdnw Kupuwrz :nğandğer uışzuhşı Şenduğe Uwfuöşuz uwi+ğ sşör ışpşmujndj nğ s+ıudnğuhti şğş= buçuk uxu< eth= sg huıuau, t rğşzj şmşpşjdnw st<! Şmşpşjrz hubıusndz=r yum mg szuw ?nğnzuwr ausuouğumr aşışduz=nf!

Kupuhşıg şğtm şğşmnwşuz cusşğndz Hğ$ Uwfuöşuzrz ışpşmujndj nğ fuğ uxzndu, tğ şmşpşjdnw euğhuir fğuwr .uvg şd zşındu, tğ üşırz!

Uwi+ğ^ ışiu.jrmzşğnd zmuğuauzndszşğg erışlt şı= wuwızr euğqud nğ eth=g huıuau, t 5 Suwrirz! 35-40 ıuğşmuz uzq sg^ s+ışzulnf şmşpşjdnw euğhuirz nd =zzşlnf bndğ<çnlnğg^ zuşd ışizşlnf nğ ışiu.jrmzşğ ul muwrz anz^ euğhuir fğuw suüljşlnf fuğ uxu, nd  üşırz  zşıu, t .uvg &Işizşl u< zmuğrz st</!

Kupuwrz :nğandğer Uışzuhşıg niırmuzndkşuz ersu, t^ uznzj wuzqzşlnf ışiuzrdkşğg!


HUIĞRUĞ?UĞUZR

WUWIUĞUĞNDKRDZG% *ÜZNDKŞUZ

UĞBUDR UĞERDZ?R SUİRZ


Rzvhti ,uz+k t^ ?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf 16 Suğıtz r fşğ Huığruğ= A+ğ anfuzudnğndkşusç nd uxu<znğendkşusç wuxu< mg ıuğndtğ +üzndkşuz sş, uğbud sg! Muğr=udnğ gzıuzr=zşğndz çuczndu, trz izzeşptz nd su=ğndkşuz ausuğ öuzuöuz rğşğ! Ausuwz=uwrz nd kupuwrz suğsrzzşğ zrdkumuz nd çuğnwumuz +cuzeumndkşusç ö+ğufrü muzüzşjuz Huığruğ=uğuzrz% uwi uğbudg wu<npndkşusç hiumşlnd zhuıumnf!

Uwcs^ şğç şğmnd usri uzju, t uwi ünğ,gzkujr fğuwtz^ Huığruğ=uğuzg ausuwz=r ndbueğndkşuz wuzqzşj şlsıumuz usyny aubndşjnwj sg^ ndğ suzğusuiz+ğtz zşğmuwujndu, t kt audu=ndu, ündsuğz nd huğtzg rzvht#i çub.ndu, şz sşğ ausuwz=r muğr=udnğzşğndz! Eğusumuz +cuzeumndkşuz çuczrz st< zbndu, t zuşd Auwuiıuzjr Zuğtr ausuğ audu=ndu, ündsuğg nd mg zbndr nğ uzağucşbı ,u.işğtz şı= szuju, ündsuğg r hua mg szuw Huığruğ=uğuzr st< nd hrır ünğ,u,ndr Zuğtr wşıuüuw çndcsuz ausuğ!

QRDZUMNWIR IUM SZUJU;

RZ?ZUBUĞCZŞĞG ÜIZNDŞJUZ


Sşğ gzkşğjnpzşğg mg wrbşz nğ 3$5 usri uxu<^ 4-5 Yşığnduğrz^ Fuz zuauzür Fuz-Huavtiuğuw lşxzuwrz çuğqğuerğ ousçnd fğuw qrdzumnwışğ rzmu, trz nd 42 anür sşxu, tğ uwi uptır aşışduz=nf!

Qrdzumnwışğnd ıum szuju, trz rz=zubuğczşğ nd ıuizşumzşğnf uzqşğ! Yğmuğuğumuz ub.uıuz=t şı= rz=zubuğczşğt vnğig vtrz üızndu,!

Arsu^ eth=r fğuwtz 3$5 usri uzjzşlt şı=^ +eg ıu=ju, t Fuzr st< nd uptır ü+ırr fğuw mndıumndu, qrdzr bşğır öüulr suig aulu, t! Zu.gzkuj +ğ yğmuğuğzşğ wuwızuçşğşjrz uzqr sg rz=zubuğcg şd qrdz su=ğnp rz=zubuğc sg! Aupnğendşjud nğ qrdzr çudumuzuvuy auiı bşğır ıum muz şğmnd rz=zubuğczşğ şdi!

Wrbşjzşz= nğ eth=r önaşğnd sr<şd muwrz çuösukrd yğmuğuğzşğ!


ÜULR(NĞZRNW ZUAUZÜUHŞIG

SŞĞCŞJ UÖUI UĞQUMŞL

AUSÇRM  İUİNDZŞUZG

Lni Uzotlgir Uihuğtö +ğukşğkrz st< mg muğeuz= aşışdşul  lndğg$-


Aumuxum uzjznp Eşmışsçşğrz^ Çuzıuğmşulzşğnd uöuı uğqumsuz  .nğandğerz% Ausçrm İuindzşuzg uöuı uğqumşlnd r zhuiı uxu, nğnbndsrz^  26 Suwri Şğş=buçkr^ Üulr)nğzrnw zuauzüuhşı ?tfgz Zrdigs^ sşğcşlnf  .nğandğerz nğnbndsg% uğüşlumşj İuindzşuzr uöuı uğqumndsg!

Kndğ= erduzuürıumuz bğ<uzumzşğg Eşmışsçşğ 2019rz hu.uğumu, trz Ausçrm İuindzşuzg huwsuzudnğ mşğhnf uöuı uğqumşlnd nğnbndsg! Rzvhti hrır wrbndr^ Ausçrm İuindzşuz 1982rz suauynğq iuğ=şlnf ihuzzu, tğ Lni Uzotlgir st< Kndğ=rnw uduü ardhuıni ?tsul Uğg=uzg nd euıuhuğındu, tğ jmşuzi çuzıuğmndkşuz! Üulr)nğzrnw euıuğuzg 27 Eşmışsçşğ 2019rz gzendzu, tğ Ausçrm İuindzşuzg huwsuzudnğ mşğhnf uöuışlnd nğnbnds!

Uimt uxu< ul Ausçrm İuindzşuz arzü uzüus ersu, tğ euıuğuz nd huauz<u, tğ nğ huwsuzudnğ mşğhnf uöuı uğqumndr^ çuwj USZ-r euıuğuzzşğg^ gzeuxu<şlnf Kndğ=rnw mnpst muıuğndu, ozbndszşğnd^ ustz uzüus sşğcu, trz İuindzşuzr ersndsg!

Wrbşz= nğ UİULU 1970umuz kndumuzzşğndz imiu, tğ suauynğqşğ ünğ,ueğşl kndğ= erduzuütızşğnd ets nd uwe suauynğqşğg buğndzumndşjuz 1980umuzzşğndz ul!

Auwmumuz uauçşmvumuz muösumşğhndkrdzzşğnd mnpst muösumşğhndu, suauynğqşğnd öna üujrz 58 kndğ= =upu=ujrzşğ^ nğnzjst 31-g erduzuütı! 28 Wndznduğ 1982rz Auwmumuz Jşpuihuzndkşuz Uğeuğndkşuz =+suzı+zşğ mnvndu, muösumşğhndkşuz uzeus Ausçrm İuindzşuz nd Üğrünğ İulrhu ihuzzşjrz ?tsul Uğg=uzg!

Suauynğqrz huıui.uzuındndkrdzg iıuzqzu, tğ UİULU-z! Uwi suauynğqtz şı= Ausçrm İuindzşuz euıuhuğındu, tğ jmşuzi çuzıuğmndkşuz!

Arsu^ uwi fşğ<rz öuğüujsuz lnwirz ıum^ Zrdigs^ gzendzşlnf auzeşğq^  nğ uzjznp ıuizusşumzşğndz İuindzşuz lndğ< =uwlşğ uxu, t fşğumuzüzşlnd  ausuğ rğ fuğ=g^ rz= ıumudrz vr auduıuğ^ nğ İuindzşuz huığuiı t uöuı  uğqumndşlnd!

{Mg üzuauışs İuindzşuzg% çuzırz st< rğ fuğ=g çuğşludşlnd  kuyu, orüşğndz ausuğ^ çuwj ünwndkrdz ndzrz udşlr ,uzğumbrx c.ıumuz  auzüusuz=zşğ^ nğnz= İuindzşuzg uzuıum mg euğqzşz uöuı uğqumndşlnd´^  m'gindr Zrdigsr zusumrz st<!

{Rs ausnöndsi uwz t^ nğ İuindzşuz ıumudrz vt mğju, çuduğuğ  cusuzumr fğuw uhujndjşl uzağucşbı asındkrdzzşğnd şd uıumndkşuz öuğüujndsg  şd uznzj rdğujndsg! Suizudnğuçuğ sıuanündu, şs nğ İuindzşuz buğndzumuçuğ  mg kşğuüzuauıt rğst huauz<ndu, uvulğ<ndkrdzg^ zşğmuwri şd uhuüuwrz%  aşışdnpumuz+ğtz ünğ,şlnd +ğtz=r huahuzsuz şd znwzrim uzndppumr+ğtz  çxzndkrdz ağuağşlt .ndiuyşlnd fuğ=uür,nf´^ zusumrz st< m'udşljzt Zrdigs!

Zrdigs m'şöğuyumt rğ nğnbndsg% gişlnf$ {?zzşlt şd zmuır  ndzşzult şı= uğquzuüğndu, yuiışğg^ ausnöndu, şs nğ İuindzşuz wudşlşul  ub.uıuz= htı= t ıuzr uhuanf qşdnf uöuı uğqumndşlt uxu<^ aşışduçuğ  mg üızşs^ nğ uz ıumudrz fıuzü mg auzeriuzuw auiuğumndkşuz^ şkt uöuı  uğqumndr şd mg çşmuzşs .nğandğerz nğnbndsg% uöuı uğqumşlnd İuindzşuzg´!


ÇŞKPŞATSR İ$ ;ZZEŞUZ IUOUĞG

 HUBIUSNDZ?R FŞĞUÇUJNDŞJUD

Çşkpşatsr İ$ ;zzeşuz ıuouğg şğş= usri ışdnpndkşusç eueuğt şı= hubıusndz=r fşğuçujndşjud! Iuouğg yum tğ 5 Suğıtz r fşğ! Fşğuçujsuz zşğmuw üızndşjuz ıuouğtz huıui.uzuınd şğş= şmşpşjrzşğnd pşmufuğzşğg &Wndzuj^ Luırzuj şd Auwnj/! Iuouğg =ğriınzşuw ub.uğar usşzuzbuzumulrj iğçufuwğşğtz stmz t şd giı uduzendkşuz^ muxndjndu, t Wrindir ,zzeşuz fuwğrz st<! ?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf şğmnd usri yum szult şı= çujndu, t zuşd Şğndiuptsr İ$ Wuğndkşuz ıuouğg!


Uöşğr ihuwr mnpst eucuzuçuğ ihuzzndu, auw ihuw Ündğütz Suğüuğşuzr gzıuzr=g euı çuju, tğ ŞSRUtz zşği

ŞSRU ŞĞTM UĞQUMŞJ RĞ FORXG - XUSRL İU(UĞNF

N#DĞ ŞD RZVHT#İ HRIR MĞT RĞ HUIRCG


Rzvhti +ğrz üğu, trz= şd rzvhti huğçşğuçuğ üğşjrz= wu<nğenp ıuğrzşğndz^ 2004r Yşığnduğrz^ Hndkuytbkr st< eucuzuçuğ ihuzzndu, tğ auwuiıuzjr ihuw Ündğütz Suğüuğşuz! Ündğütz Suğüuğşuz nd rğ ,uxuwumrj gzmşğg% Auwm Sumndvşuz mg suizumjtrz ZUK*r {Ünğ,gzmşğndkrdz wuzndz .upupndkşuz´ uzndznf euigzkuj=zşğndz! Rğşzj aşı sruirz znwz euişğndz mg aşışdtrz zuşd :nğağeuwrz zu.mrz şğmrğzşğtz şğmndumuz zşğmuwujndjrvzşğ^ uwe muğürz uığhtwouzjr şğmnd ihuzşğ! Uznzjst stmg% Xusrl İu)uğnf^ 18 Yşığnduğr ürbşğg sıu, tğ Ündğütz Suğüuğşuzr işzum nd mujrzuauğşlnf ihuzzu, tğ auw ihuz nğ mg =zuzuğ! İu)uğnf ynğqu, tğ zşğ.ndcşl srdi auw ihuwr% Auwm Sumndvşuzr işzşumg şdi^ çuwj vtğ mğju,!

Eth=g iuasxmşjndjrv tğ nd nızumn.u, tğ {ünğ,gzmşğndkrdz wuzndz .upupndkşuz´ muğüu.+ig^ nğnd bndğ< ausu.sçndu, trz auğrdğudnğ ihuzşğ! Sş, upsndm çuğqğuju, tğ uwi uzsuğemuwrz noğr huıouxnf! İu)uğnf qşğçumulndu, tğ Andzüuğrnw çuzışğtz stmndz st<! Euıufuğndkşuz gzkuj=rz uz n_v sruwz öp<nds vtğ wuwızu,^ uwl zuşd .niınfuzu, tğ nğ Ündğütz Suğüuğşuzg ihuzzu, tğ sruwz uznğ ausuğ nğ uz auw tğ^ nğnfaşışd euigzkuj=r auw suizumrjzşğg rçğşd kt ağuağu, nd ,upğu, trz örz=g! Euıuğuzg jsua çuzıuğmndkşuz huırc uğqumu, tğ İu)uğnfr ets^ çuwj ndk ıuğr wşınw^ aumuxum nğ auwmumuz mnpsg çnpn=u, tğ^ İu)uğnf wuzqzndu, tğ Uığhtwouzrz% wşıuüuw huırcg anz mğşlnd huwsuznf! Uığhtwouz auizşlndz hti^ İu)uğnfg zşğsuz uğcuzuju, tğ Rlaus Ulrwşdr mnpst nd n_v sruwz uöuı uğqumndu, tğ huırcg mğşlt^ uwl zuşd aşğniujndu, tğ^ uğcuzuzulnf auöuğuhşır mnvsuz! Rğşz ığndu, tğ çzumuğuz sg nd ndk ıuğnduw ub.uıufuğq=% çuzır st< uzjndju, ndk ıuğrzşğnd ausuğ!

Ündğütz Suğüuğşuzr rğuduwu<nğezşğz nd Auwm Sumndvşuz sruizuçuğ euı çuju, trz ŞSRUtz zşği! Şğtm uğqumndşjud forxg^ giı nğnd% Uığhtwouz .u.ıu, t Şdğnhumuz nd.ır 2 w+endu,zşğg! Giı uwe w+endu,zşğndz^ Uığhtwouzr Zu.uüuag zşğsuz ağusuzuürğ mğzuğ iınğuüğşl sruwz şğç İu)uğnf ıuig ıuğr huırc mğu, glluğ şd şğmğnğe% Uığhtwouzr +ğtz=zşğnd ausuquwz^ jsua uöuıuöğmndsg mğzuw yn.uğrzndrl sruwz 25 ıuğnduw çuzıuğmndkşusç^ srzveşx İu)uğnf gzeauzğuhti uöuındu, tğ huırcg mğşlt!

Üulnf Andzüuğrnw suirz ŞSRUr erğ=nğnbsuz^ mg zbndr nğ giı forxrz^ Andzüuğru vt .u.ıu, sr<uöüuwrz rğudndz=zşğg^ =uzr nğ vtğ ürışğ nğ İu)uğnf zşğsuz hrır uğcuzuzuğ Hu=ndr st<!

Muğşdnğ auğjşğtz stmz uwz t kt İu)uğnf n#dğ şd rzvht#i hrır mğt huırcg! ŞSRU uwi suirz nğnbnds vt uğqumu,^ nğnbndsg knpu, t Şdğn.nğandğer Zu.uğuğzşğnd mnsrıtr fğuw^ uwirz=z uwe suğsrzg hrır nğnbt kt Uığhtwouz rzvht#i htı= t buğcr^ İu)uğnf rzvht#i şd n#dğ htı= t mğt rğ huırcg% Uığhtwouzr#^ Andzüuğrn#w kt uwl şğmğr st<!

Ündğütz Suğüuğşuzr gzıuzr=r yuiıuçuzg% Zuöşlr Fuğeuzşuz wuwızşj nğ eğusumuz auındjsuz auğj sg .zeğnw uxuğmuw vt^ =uzr nğ Ündğütz Suğüuğşuzr gzıuzr=g çnpn=r st< eğus vtğ huauz<u, Uığhtwouztz$ uznzj ausuğ muğşdnğ tğ çuğnwumuzndkşuz^ uğeuğndkşuz wupkuzumg^ zrdkumuz uxndsnf uznz= rğşzj nğednwz mşuz=g vtrz fuouxşğ!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 28

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Լիբանանին վարկ տրամադրելու գծով Միջազգային Դրամական Ֆոնտի (ՄԴՖ) պատասխանատուներուն բանակցութիւնները այսօր՝ Չորեքշաբթի, կը վերսկսին լիբանանեան կողմին հետ, որ պիտի դիմագրաւէ ծանր եւ լուրջ մարտահրաւէրներ՝ կտրելու համար բանակցութեանց դժուարին  ճանապարհը:

Առողջապահական գետնի վրայ, կառավարութիւնը՝ առողջապահութեան նախարարին բերնով երէկ սպառնաց փակել ամբողջ Լիբանանը, եթէ ժողովուրդը շարունակէ չկիրառել Քորոնայի դէմ ինքնապաշտպանական անհրաժեշտ միջոցները: Նախարարը ըսաւ, որ 29 Մայիսէն սկսեալ 50,000 լ. ոսկի (մօտ 12 ամ. տոլար) տուգանքի պիտի ենթարկուի իւրաքանչիւր անձ, որ կը շրջագայի առանց դէմքի պահպանիչ դիմակի: Քորոնայի գծով, այսօր առաւօտեան Լիբանանի ժամանակացոյցով ժամը 8:00-ի դրութեամբ, Լիբանանի մէջ համաճարակով վարակուածներու թիւը բարձրացած է 1.140-ի եւ կան մահուան 26 պարագաներ: Հայաստանի մէջ վարակուածներու թիւը կը հասնի մտահոգիչ տարողութեան՝ 7.402-ի, մահացածերու թիւը բարձրացնելով 91-ի: Նոյն ժամի դրութեամբ, աշխարհի մէջ վարակուածներու ընդհանուր թիւն է 5.686.282, մահացածներու ընդհանուր թիւը՝  352.227:

Ի տես ահազանգային այս իրավիճակին, ո՞վ պիտի «բարիք բաշխէ» փրկելու Լիբանանը՝ եթէ ոչ ժողովուրդին գիտակցութեան բարձր մակարդակը, Քորոնային դէմ պայքարելու անյողդողդ կամքը, առանց ակնկալելու երկրի քաղաքական որոշ շահառուներէ՝ այսպէս կոչուած օժանդակութիւն կամ սննդեղէնի նպաստ, որոնց մեծ մասը, իրականութեան մէջ, կ'երթայ նոյն քաղաքական հաշուենկատ շահառուներու գրպանը, իսկ չնչին մէկ տոկոսը՝ այն կուսակցական քաղաքայիններուն, որոնք գալիք ընտրութիւններուն իրենց քուէն պիտի դնեն նոյն այդ շէֆէրու, շահառուներու օգտին: Ա՛յս է նաեւ պատկերը երկրի տարածքին զանազան քաղաքապետարաններու մօտ, սկսեալ Պէյրութի քաղաքապետութենէն, որ վերջերս բարձրագոռ շեփոր հնչեցուց լրատուամիջոցներու ընդմէջէն՝ Պէյրութի «սովեալ» քաղաքացիներուն սննդեղէն հասցնելու եւ օժանդակելու կապակցութեամբ: Քաղաքապետութիւնը բոլորէն կանխաւ ստացաւ երախտագիտական ու շնորհակալական խօսքեր, այդ խօսքերուն առընթեր՝ անոնց անձնագրային լուսապատճէնը, առ ի գործածութիւն քաղաքապետական յառաջիկայ ընտրութիւններուն: Վերջաւորութեան, երբ քօղազերծուի նշեալ քաղաքապետութեան ու քաղաքական շահառուներու անձնանպատակ վարքը, անոնց սուտն ու փուտը՝ խաբուած ժողովուրդին ըմբոստութիւնը կը պայթի կրկին...:

Կայ երկրորդ տեսակ ալ օժանդակութեան ու նպաստաբաշխումի: Սննդեղէնի նպաստը կարօտեալին հասնելէ ետք, այդ կտոր մը նպաստը կը վերածուի «Տժվըժիկ»ի պատմութեան եւ նպաստընկալը հանրութեան մէջ «կը հալածուի» ամէնուրեք, կը բարձրաձայնուի ստացած նպաստին պատմութիւնը տեղի-անտեղի, ամէն առիթով:                         

Հետեւաբար, ո՞վ կրնայ մտահան ընել ծնունդով արեւմտահայ՝ ծնեալ Կարս, բայց ստեղծագործական աշխարհով արեւելահայ արձակագիր ու պատմուածագիր, վիպագիր Ատրպետի (Սարգիս Մուպայեաճեան՝ աւազանի անունով, 1860-1937) աւելի քան դար մը առաջ ստեղծագործած «Տժվըժիկ»ը պատմուածքը: Երգիծական այս պատմուածքին մէջ կան հիւմըրով թաթաւուն պատկերներ, մէկու մը բարիք ըրած ըլլալուն համար աշխարհին առջեւ «տէլլալ» ըլլալու ձգտումը մարդուն: Մարդու նկարագիրին մէջ բոյն դրած այնպիսի ծիծաղելի կէտեր, յոռի բարքեր ու երեւոյթներ, զորս հեղինակը՝ Ատրպետ, կը միտի երեւան հանել՝ վեր հանելով նաեւ դաստիարակիչ գրողի իր վարպետութիւնը, հմտութիւնը, ճարտար երգիծաբանի իր շեշտ գիծերը:

Ատրպետ մահացաւ 83 տարի առաջ այսօրուան պէս՝ 27 Մայիս 1937-ին, Լենինական (այժմ՝ Կիւմրի), բայց անմահացաւ իր «Տժվըժիկ» պատմուածքով: Անմահացուց իր անունը, գրական վաստակը՝ թէեւ ոչ պատկառելի, բայց իր ժամանակի հայ կեանքի պատկերը ցոլացնող գրական-պատմագրական երկերով, որոնք բերին արեւմտահայոց գաւառական կեանքէն, բարքերէն, յեղափոխական պայքարներէն ու ժամանակի ներքին բախումներէն, մարդոց ընկերակենցաղային տագնապներու վրայ սեւեռուն տիպարներ, որոնք յետագային անցան վէպերու, վիպակներու, պատմուածքներու, թատերական սեռի եւ պատմական ուսումնասիրական բնոյթի հատորներու մէջ: Իսկ պոլսահայ գրական երկնակամարին տակ, 129 տարի այսօրուան պէս՝ 27 Մայիս 1891-ին մահացաւ մեր գրական զոյգ հատուածներուն՝ արեւմտահայ եւ արեւելահայ գրական կեանքի մեծագոյն երգիծաբանը, անկշռելի հատորներու մեծավաստակ երգիծագիր, «Ազգային Ջոջեր», «Մեծապատիւ Մուրացկաններ», «Քաղաքավարութեան Վնասները», «Պտոյտ Մը Պոլսոյ Թաղերուն Մէջ», «Ատամնաբոյժն Արեւելեան», «Երկու Տէրով Ծառայ Մը», «Հոսհոսի Ձեռատետրը» եւ բազմաթիւ այլ երկերու անմահ երգիչ Յակոբ Պարոնեանը (ծնեալ Ատրիանապոլիս, Էտիրնէ, 19 Նոյեմբեր 1843-ին), որուն ապրած դարաշրջանը՝ երգիծաբանի՛ն իսկ բնութագրումով այն ժամանակաշրջանն էր, երբ «ճշմարտութիւնը դրուած էր դագաղի մէջ», «քնացած էին ողջմտութիւնն ու անաչառութիւնը», իսկ «անկեղծութիւնը զետեղուած էր յանցանքներու ցանկին մէջ»:

Նախ՝ նիւթը «Տժվըժիկ» պատմուածքին:

Ինչքերը կորսնցուցած, տնանկ ու աղքատ դարձած Ներսէս ախպար, օր մը իբրեւ ողորմութիւն՝ կովի թոք կը ստանայ մեծահարուստ Նիկողոս աղայի ձեռքէն, այդ միսը տապկելու, համով-հոտով ուտելու համար, մանաւանդ՝ Նիկողոս աղային այս բարիքն ալ երբեք չմոռնալու պայմանով: Նիկողոս աղան, ամէն անգամ Ներսէս աղան ճամբան տեսնելուն, անոր երեսին կը խփէր միսին նիւթը եւ հանրութեան մէջ ամէնուն կը խօսէր իր ըրած բարիքին մասին. մինչեւ որ օր մը, Ներսէս աղան, համբերութիւնը սպառած, զայրագին պատասխանեց Նիկողոս աղային. «Ահա ա՛ռ քո տուած թոքը եւ ձա՛յնդ կտրէ»:

Ինչպէս Յակոբ Պարոնեանի վերոյիշեալ բոլոր երկերը, Ատրպետի սոյն պատմուածքը եւս ֆիլմի վերածուելով առաջին անգամ ցուցադրուած է 1962-ի Օգոստոս 21-ին, Երուանդ Մանարեանի բեմադրութեամբ: Մանարեան խօսելով իր բեմադրութեան մասին նշած է, թէ Ատրպետի սոյն պատմուածքին մէջ նկարագրուած է Կիւմրիի միջավայրը, բայց ինք լաւապէս ծանօթ ըլլալով արեւմտահայ գրականութեան՝ ստեղծած է արեւմտահայ միջավայր: Արդարեւ, ֆիլմին յաջողութեան մեծապէս նպաստած են ժամանակի մեծանուն, այլեւ Հրաչեայ Ներսիսեանի, Ցոլակ Ամերիկեանի, Արման Կոթիկեանի նման հզօր դերասաններ: Ի դէպ, «Տժվըժիկ»ը դարձաւ այն վերջին ֆիլմը, ուր նկարահանուեցաւ թատրոնի հսկայ Հրաչեայ Ներսիսեանը, որ կեանքէն հեռացաւ 6 Նոյեմբեր 1961-ին:

Հարկաւ բաղդատելի չէ Յակոբ Պարոնեանի գրական ծանրակշիռ, հարուստ հրիտակը Ատրպետի գործերուն հետ: Հանճարեղ երգիծաբանին անմահ գործերը՝ իր մահուան 129-ամեակին, ահա կրկին կը տողանցեն մեր միտքի անհուն հորիզոնին վրայ, իր կսմիթներով ու ծիծաղաշարժ պատկերներով, ազգադարման խայթոցներով: Իր իրապաշտական աշխարհահայեացքը կոչուած է խարազանելու եւ իր գրիչին կանչելու քաղաքական հաստափոր այրերու եւ հարստահարիչ ջոջերու դատասատանը, կեղծիքին, սուտին ու սոփեստին որջերը, վասնզի, ըստ անզուգական երգիծաբանին «... աչք ունենալ եւ իրաւանց հաւասարութիւն չտեսնելը կոյր ու միանգամայն գերի ըլլալ ըսել է»:

Պարոնեան եւ Ատրպետ, երկու ժամանակակից գրողներ՝ ապրած երկու տարբեր հայաշխարհներու մէջ:

Իրենց անմահ գործերը ոչ միայն պիտի տողանցեն՝ անցնելով մեր իմացութեան լայն հրապարակներէն, Քորոնայի այս օրերուն, այլ՝ Քորոնայէն ետք ալ, գալիք դարերուն եւ բոլոր ժամանակներու մէջ:          

          

 «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com