|
GZKŞĞJNPZŞĞND NDBUEĞNDKŞUZ |
|
?nğnzu cuağr ausuouğumr ets nğhti zu.uöündbumuz =uwl^ sr<njr sg ausuğ gzeauıu, şz= kşğkr ıhuüğndkrdzg şd SUĞSUĞU- Usşzumuğo cusuzumr st< :sçuüğumuösg hrır fşğueuxzuw rğ çzumuznz ub.uıuz=rz nd kşğkr ıhuüğndkşuz! SUĞSUĞU |
|
|
|
Ausuwzuhuımşğ BUÇUKUFŞĞ>RZ ŞĞŞ? *Ğ YNPNJ ŞLLŞLND UĞÜŞL? |
|
Kndğ=rnw 31 sş, =upu=zşğnd çzumrvzşğg buçukufşğ<şğg hrır uzjgzşz rğşzj ındzşğndz st< şd uirmu hrır buğndzumndr srzvşd Ğusuöuzr I+zg! Uwi mtıg şğtm rğrmndz auzğndkşuz aupnğendşjud Auzğuhşındkşuz Zu.uüua Tğınpuzr çşğznf! Zu.uüuag^ cusşğ ışdnp Zu.uğuğuj :nğandğer zriıtz fşğ< wuwıuğuğndkrdz gğud nd rğ ünandzumndkrdzg wuwızşj ?nğnzu Cuağr ets huw=uğr st< uğquzuüğndu, wu<npndkşuz muhumjndkşusç! Zu.uüuag giud nğ uwi lud uğerdz=g iıujndu, vtğ glluğ^ şkt Kndğ=ru orbe uışzrz sr<njuxndszşğnd ersu, vglluğ şd şkt fşğ<rz ıuğrzşğnd gzkuj=rz şğmğr uxnp<uhuandkşuz arszuğmndkrdzzşğg uwi=uz muıuğşluünğ,ndu, vglluwrz! Rzvhti mg ihuindtğ^ 31 =upu=zşğnd st< uwi buçukufşğ<rz hrır ünğ,ueğndr nv kt şğmnd^ uwl şğş= +ğnduz ynpnj şllşlnd uğüşl=! 1 Suwri Ndğçuk +ğnduz ı+zz ul hrır sruzuw Buçukrz nd Mrğumrrz! Zu.uüuag uwi lndğg aupnğeşlnf bznğaumulndkrdz wuwızşj uğüşl=zşğg wuğünp nd ındzg ziınp cnpnfndğerz! Şğtmnduz Zu.uğuğuj :nğandğer zriıtz uxu< susndlg uğetz wuwızu, tğ nğ auduzumuz tğ nğ şğş= +ğnduz ynpnj şllşlnd uğüşl= axvumndr! Uırmu orbe şlud! Çuwj susndlg wuwızu, tğ zuşd nğ auduzuçuğ nğnb kndlndkrdz sg hrır çşğndtğ 65 ıuğşmuztz fşğ şpnpzşğnd ausuğ uxmuw ynpnj şllşlnd uğüşl=rz st<! Uırmu orbe vşlud! Zu.uüua Tğınpuz uwehrir zrdkr sg vuzeğueuğqud! Çuwj auduzumuz t nğ Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğg +ğnduz st< zsuz+ğrzum muğüueğndkrdz sg axvumt! ŞĞTMNDUZ INDŞULZŞĞZ UL LUD TRZ Şğtm ürbşğ Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz mnpst aupnğendu, ındşulzşğz ul ünaujndjrv trz! Fşğ<rz 24 cusşğnd gzkuj=z suauju, tğ 95 auwğşzumrj! Wrbşjzşz= nğ stm +ğ uxu< suauju,zşğndz krdg 99 tğ^ zu.gzkuj +ğ suauju,zşğndz krdz ul 106! Rzv nğ ustztz lud lndğz tğ^ uwz tğ nğ şğtm euğsuzndu, arduzezşğndz krdg çuğqğuju, tğ srzvşd 4$651^ srzv znğ uğquzuüğndu, arduzezşğndz krdg r<u, tğ srzvşd 2$131! FUĞCNDRL ?NĞNZUWR AŞI ZNĞ UHĞŞLUMŞĞHR Çnlnğ suizuütızşğg^ nğnzj aşı aşxuışirlr muwuzzşğnd mnpst uzfşğ<uzulr uindlrizşğ mg iuğ=ndrz^ üna şz uğerdz=tz^ çuwj uzbndbı mg mğmzşz nğ uirmu htı= vt muğ,şl ıuw nğ ustz rzv uwlşdi lud gzkuj=rz st< sıu, t! Zu. huwsuz t nğ uwi lud huımşğg uwihti buğndzumndr aşıöaşıt udşlr lud euxzulnf! Uımt öuı^ cnpnfndğeg uwlşdi htı= t ürızuw nğ hrır iırhndr uhğrl ?nğnzu cuağr aşı^ nğnfaşışd auduzumuz t nğ şğmğnğe mus şğğnğe ulr= sg üuw uxu<rz ulr=rz wupkuauğndstz şı=! X$ |
|
187 AUWUİIUZJRZŞĞ UĞQUZUÜĞNDŞJUZ% AUWUİIUZ FŞĞUEUXZULND AUSUĞ |
|
Rzvhti udşlr uxu< ul üğu, trz=^ muz auwuiıuzjrzşğ nğnzj öudumzşğg ani ,zu, şz şd vndzrz ,zzeşuz fmuwumuzzşğ! Uwi şğu.uzşğnd auğjz ul muğüueğndu, t! Uwehrir ş+kg şğu.uzşğnd ,znpzşğnd ındşulzşğg ndpuğmndu, şz Auwuiıuz şd huığuiındu, şz fşğueuğqr fmuwumuzzşğg! Uwe fmuwumuzzşğg erduzuürıumuz ousçnf ndpuğmndu, şz Hukndsr st< Auwuiıuzr ardhuıniuğuz! Mg ihuindr nğ yuiıukndpkşğg uwi+ğ auizrz Kndğ=rnw huımuz suğsrzzşğndz şd auwuiıuzjr şğş= gzıuzr=zşğg iıuzuz rğşzj öudumzşğnd ,zzeşuz fmuwumuzzşğg! Uwe şğş= gzıuzr=zşğtz şğmnd=g ndzrz stmumuz öudum^ şğğnğeg% şğş= öudum! Arsu uwe şğu.uzşğnd auğjz ul hrır lnd,ndr şd sş, auduzumuzndkşusç uwi buçukufşğ<rz +k+hrdizşğg ousçuw hrır şllşz ethr Auwuiıuz! Auwuiıuzr muxufuğndkrdzg mg iıuzqzt çnlnğ ,u.işğg! Animt s+ıudnğuhti 10 +k+hrdizşğ ousçuw hrır şllşz^ çuwj Hukndsr iuasuzumtırz st< auwuiıuzjrzşğ hrır ışpuyn.ndrz Auwuiıuztz anz üuju, +k+hrdizşğ şd hrır şğkuz Auwğşzr=^ anz 14 +ğnduw =uğuzkrzuwr bğ<uzg usçnp<ujzşlnd ausuğ! Znğ öuğüujndszşğnd suirz hrır üğşz= wuxu<rmuw krdşğnf! |
|
Zndhuğ U)tşuzr wuwıuğuğndkrdzg {ŞKT HUINDUİIR UÖEŞJNDKRDZG AUİIUINDR^ AUWUİIUZ UL HRIR NDPUĞMŞZ?´ |
|
Zndhuğ U)tşuzr ausuquwz^ rz=zusşmndiujndsg uwi cuağtz hubıhuzndşlnd usşzumuğşdnğ sr<njuxndsz t^ çuwj mşuz=g mg buğndzumndr nd huğıudnğ şz= lnd,ndszşğ üızşlnd cuağrz ets huw=uğşlnd ndppndkşusç! {Sşğ mşeğnzrz st< huığuiındu, huınduiır uöeşjrmndkşuz auğjnf ndindszuirğndkrdzzşğg mg buğndzumndrz! Şkt auiıuındr nğ huınduiıg rimuhti uöeşjrm t nd m'nvzvujzt cuağg^ uwz uışz hrır qşxzuğmşz= uğıueğndkşuz nd auğmud nğ huınduiıg hrır ndpuğmşz= zuşd Auwuiıuz nd çnfuzeum auwndkşuz´^ wuwıuğuğşj U)tşuz! |
|
UĞUÇUMUZ SRUJŞUL TSRĞNDKRDZZŞĞG ÇCBMUMUZ *ÜZNDKRDZ NDPUĞMŞJRZ AUWUİIUZRZ |
|
Auwuiıuzr st< USTr eşihuz Sndausstğ Riu Tl Öuuhr giud nğ Tsrğndkrdzzşğnd ausuğ sş, huırd tğ rğumuzujzşl uwi huğıumuzndkrdzg! Uz erışl ındud zuşd nğ Uğuçumuz Srujşul Tsrğndkrdzzşğnd muxufuğndkrdzg^ cnpnfndğeg şd çcbmumuz uihuğtör çnlnğ ub.uıumrjzşğg mg srudnğşz rğşzj <uz=şğg% wuzndz uwi oüzucusr wupkuauğsuz! Sşz= mg ürıumjrz= nğ sruwz sruausndx <uz=şğnf nd brzrv ausuünğ,umjndkşusç t nğ sr<uöüuwrz auzğndkrdzg mğzuw wupkuauğşl uwi cuağg! Zbşz= nğ Uğuçumuz Srujşul Tsrğndkrdzzşğg srzvşd uwi+ğ udşlr =uz 314 knz +üzndkrdz ndpuğmu, t udşlr =uz 27 hşındkrdzzşğ! |
|
?nğnzuwr suirz üğuxndszşğg ynğquz= euğquz KNDĞ?RNW ST> 402 ANÜR AİMNPNDKŞUZ IUM UXZNDŞJUD |
|
?nğnzu cuağr ausuouğumr huwsuzzşğndz st< uzarsz .ndouhuwrz froum iışp,şlnd usçuiıuzndkşusç aimnpndkşuz ıum uxzndşjuz Kndğ=rnw 402 auwğşzumrjzşğ! Zşğ=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkrdzg wuwızşj nğ fşğ<rz 40 +ğşğnd gzkuj=rz ndindszuirğndu, şz 6324 suğenj gzmşğuwrz juzjşğnd t<şğg şd wuwızuçşğndu, t nğ uzarsz nd iueğrv nürnf üğuxndszşğ şpu, şz uwe ağuhuğumndszşğnd st<! Wuwızuçşğndu, şz 855 +üıuıtğşğ^ nğnzjst 402g auğju=zzndu, t^ rim 303g% qşğçumulndu,! |
|
?RS ?UĞIUBŞUZR 24 UHĞRLŞUZ ÜĞUXNDSG ?ZZUEUINDKRDZZŞĞND OUSÇUW ÇUJUD KNDĞ?RNW ST> |
|
Wrbşjzşz= nğ ?rs ?uğıubşuz =uzrji wuwıuğuğu, t nğ rğ zhuıumz t zhuiışl {jşpuihuzndkşuz´ ouzuvsuz^ aşışduçuğ rz= hrır buğndzumt huw=uğrl! |
|
MUZIRR UĞQUZG% ŞĞŞDUZR ST> |
|
Uwi nğnbndsg gzendzndşjud^ gzkuj= ıulnf Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz üğndkşuz! Uwi üğndkşuz st< m'uxu<uğmndtğ Azemuiıuzr anüşdnğ uxu<znğe^ ausub.uğauwrz huısndkşuz umuzudnğ =upu=umuz ünğ,rv nd yrlrinyuw Suauksu Muzırr 150usşumrz uxrknf Şğşduzr st< öşışpşl uznğ uğquzg% nğhti .nğağeuzbuz auw- Uğquzg hrır öşışpndr Şğşduzr Auluhşuz nd Suğüuğşuz ynpnjzşğnd sr<uzmşul öç+iuwürrz st<! Azemumuz mnpsg hrır ığusueğt uğquzg^ rzvhti zuşd hrır anüuw uğquzr Şğşduz ışpuyn.ndkşuz^ huınduzeuzr brzndkşuz nd uğquzg öşışpşlnd ausuğ uzağucşbı çnlnğ ,u.işğg! |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Քաղաքական տրամաթիկ զարգացումներու լոյսին տակ առջի գիշեր ապահովական կացութիւնը վատթարացաւ, զանգուածային ցոյցերը փողոց իջան՝ հրկիզելով անիւներ, պահանջելով իշխանութեան պարագլուխներէն ժողովուրդին վերադարձնել կողոպտուած եւ դուրս փախցուած միլիառաւոր տոլարները, սանձել աներեւակայելի սղաճը, վերջ տալ տնտեսական ահաւոր ճգնաժամին ու անյապաղ ներկայացնել կառավարութեան հրաժարականը: Ցուցարարները պնդեցին, թէ պիտի չպարպեն փողոցները, քանի որ «այլեւս սկսած է սովեալներուն յեղափոխութիւնը»: Անոնք մինչեւ այս պահուն կը գոռան հրապարակներու վրայ՝ «Աւելի լաւ է փողոցներու մէջ արժանապատուութեամբ մեռնիլ սովէ, քան թէ Քորոնայէ՝ նուաստացած ու լուռ...: Անոնք կը շարունակեն պնդել, որ երկիրը փրկելու համար ազատագրութեան պայքարէն նահանջ չկա՛յ, ստուերի մէջ ձգելով Քորոնայով վարակուողներու մասին առողջապահութեան նախարարութեան տուեալները, որոնց համաձայն, այսօր առաւօտեան ժամը 7:00- Անցեալին, մեր պատմութեան տարբեր ժամանակներու քառուղիներուն վրայ, ի խնդիր հայրենիքի ազատագրութեան մղուող պայքարի էջերը լեցուն են եղած հերոսական դրուագներով: Եւ այդ պայքարներու ոսկեդրուագ արձանագրութիւնները՝ հատոր առ հատոր, պատմավէպ առ պատմավէպ, սերունդներու սեղանին յանձնուելու համար, մեր արուեստագէտ գրողները սպառած են ժամանակ, թափած են քրտինք ու նուիրաբերած անհուն զոհողութիւններ: Առաւել, մեր գրողները, ընդհանրապէս, ամբողջ ժողովուրդին կողմէ կիսաստուածներ կը համարուէին՝ արժանանալով խոր յարգանքի: Յետոյ, հայու գլխին տեղացող աղէտներն ու դժբախտութիւնները 1915- Այսօր, իր մահէն (25 Ապրիլ 1888) 132 տարի ետք, գրեթէ այս օրերուն տեղի ունեցող իր թաղումին առիթով, երբ կը նշենք հայոց ազգային- Կարդալով Րաֆֆիի վերջին՝ «Սամուէլ» կոթողական պատմավէպը, օրինակի համար, կը տեսնենք որ մեծ վիպասանը անոր մէջ կը նկարագրէ Հայաստանի ծանր վիճակը 4-
Րաֆֆիին նուիրուած յուշածումներուս կատարէն, չեմ կրնար նաեւ չյիշատակել «Մարմարա» օրաթերթի բազմավաստակ խմբագրապետ, աւելի քան հարիւր երկերու եւ վէպերու, պատմուածքներու հեղինակ Ռոպէր Հատտէճեանի՝ Րաֆֆիի երկերը յափշտակութեամբ կարդացած ըլլալու եւ իր գրականութեան ալ ներշնչարանը ըրած ըլլալու իրողութիւնը, իր երիտասարդութեան տարիներէն. «... Կ'ըսէի, թէ միշտ չէ որ աշխատասենեակիս մէջ զգալի է Րաֆֆին, հայ գրականութեան այն հսկան, զոր երիտասարդութեանս օրերուն օր մը դիմացս գտայ եւ որուն սիրահարեցայ երիտասարդ գրողի միաժամանակ թէ՛ դժուարահաճ, թէ՛ խանդավառ հոգեվիճակովս: Շատ յաճախ ան գրադարանիս ամենաբարձր կարգերուն վրայ իրեն յատկացուած տեղէն վար կու գայ ու կը կանգնի քովս...: Կրնա՞մ յիշել, թէ ե՞րբ էր, ո՞ր թուականին էր մեր այդ հանդիպումը: Չեմ կրնար: Բայց կը յիշեմ թէ ի՛նչպէս սկսայ Րաֆֆի կարդալ: Պատահեցաւ որ մէկ օրուան մէջ լափեմ անոր հազար էջնոց վէպը՝ յաջորդ օր կարդալու համար անոր ուրիշ մէկ վէպը:Մէկ ումպով ընկալեցի անոր ամբողջական գործը՝ հաստափոր 10 հատորներով: Հիացայ անոր հայրենասիրութեան վրայ, ամէն ինչ հայրենասիրութեան ակնոցով դիտելու եւ վերլուծելու իր մասնայատկութեան վրայ. շատ բան սորվեցայ իր շրջանի մարդոց կեանքէն ու ապրումներէն, պատմական դրուագներէն: Տեսայ թէ ան ի՛նչպէս, կարծես հայոց նոր պատմահայր մը, կ'ողբար մեր ժողովուրդին տխուր ճակատագիրը, կը բացատրէր թէ ո՞ւրկէ, ի՞նչ թերութիւններէ ծնունդ կ'առնէին այդ դժբախտութիւնները...»:
Բայց Րաֆֆիի հայրենասիրական- Դու, մուսաների որդի սիրելի, Անվեհեր սրտով հնչեցո՛ւր քնար, Երգ քո ոգելից, վերին ազդմամբ լի, Մինչեւ յաւիտեան կը սիրէ աշխարհ: Թո՛ղ արհեստասէր չոր փիլիսոփան Քարոզէ կեանքի մարմնաւոր յօդուած, Բայց դու, հոգեկան խորհրդոց թարգման, Քո սուրբ շրթունքով խօսում է Աստուած: Երգէ՛ դու, պո՛էտ, երգէ՛ երգ անոյշ, Հնչեցո՛ւր քնարիդ լարերն ուժգին, Եւ ոգեւորուած քո տաղերն քնքուշ Գուցէ զարթնեցնեն Հայի քնած հոգին: Այսօր, 21- Որքա՛ն իրաւացի է ֆրանսացի մեծանուն աստղ, դերասան եւ ֆիլմարտադրիչ 84- Ի՜նչ հայրենասիրութիւն, ի՜նչ ազգասիրութիւն... Երնէ՜կ Րաֆֆիի դարաշրջանի ազատագրական պայքարի օրերուն... «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com |
Auwuiıuzjr ünğ,uğuğ Üuürm Sndbşpşuz nğnd ül.udnğndkşusç mg muösumşğhndr Rikuzhndltz Auwuiıuzjrzşğnd fşğueuğqr ünğ,g^ şğtm sşör wuwızşj kt fşğ<zumuz juzmg huığuiındu, t! Gzeauzndğ uxsusç fşğueuğqr şğmğnğe auzüğnduzrz hrır suizumjrz 187 auwuiıuzjrzşğ! Juzmg şğtm pğmndşjud Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz^ fşğueuğqr kndpkşğg pğmşlnd şd humuizşğg lğujzşlnd ausuğ! 
{Udğnğu´ suğeuirğumuz zu.uqşxzndkşuz ausuarszuerğ^ {Snıtğzu´ aşıuö+ıumuz mşeğnzr işyumuzuıtğ Zndhuğ U)şuzr uzndzg uwi +ğşğndz +ğumuğür fğuw t! U)tşuzrz huımuznp aşıuö+ıumuz mşeğnzrz st< huığuiındu, tğ ?nğnzuwr ets huw=uğnp huınduiıg şd s+ıudnğuhti 40 +ğ uxu< huınduiındu, trz uxu<rz musudnğzşğg! Arsu mg ihuindr ıuğğulnd,uğuzuwrz uğerdz=zşğndz! Zndhuğ U)tşuz şğtm wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud Auwuiıuzr hşıumuz quwzuiyrdxr muwuzrz^ zbşlnf nğ zşğmuwri udşlr =uz 10 auöuğ ürızumuzzşğ l,ndu, şz uöeşjrm huınduiı sg üızşlnd ünğ,rz!
Uğuçumuz Srujşul Tsrğndkrdzzşğg &UST/ çcbmumuz huğuüuzşğnf lşjndz +euzud sg ndpuğmşjrz Auwuiıuz^ u<umjşlnf ?nğnzuwr ets huw=uğrz! Çcbmumuz +üzndkşztz hrır +üındr çcgbmumuz nlnğır udşlr =uz 7 auöuğ ub.uıumrj!
Usşğrmuwr bnf ub.uğar uiıp ?rs ?uğıubşuz nğ udşlr =uz 167 srlrnz aşışdnğezşğ ndzr Rzikumğusr fğuw nd üğşkt 65 srlrnz aşışdnğe ul% Kfrkkgğr fğuw^ Kndğ=rnw st< =zzueuındkrdzzşğnd krğu. euğqud 24 Uhğrlşuz rğ üğuxndsr huıouxnf! ?uğıubşuz üğşj nğ 24 Uhğrl 1915rz *isuzşuz muwiğndkşuz st< 1$5 srlrnz auwşğ rğşzj mşuz=g mnğizjndju, trz şd uwe önaşğnd sr<şd muwrz sıudnğumuzzşğ^ suwğşğ şd şğu.uzşğ! ?uğıubşuzr üğuxndsg uzsr<uhti =zzueuındkrdzzşğnd krğu. euğqud Kndğ=rnw st<^ ığndu, gllulnf nğ ani ul auöuğudnğzşğ mg aşışdrz usşğrmuauw uiıpr üğuxndszşğndz! Aşışdnğezşğnd sr<şd muz zuşd kndğ= yny şğürv-
Şğşduzr uduüuzrz rğ fşğ<rz zriır gzkuj=rz +ğumuğür çşğud Suauksu Muzırr uğquzg öşışpşlnd auğjg şd uduüuzrr uzeuszşğg sruquwzndkşusç gzendzşjrz ausuhuıui.uz nğnbndsg! 
Անցնող շաբաթավերջին, Լիբանանի զանազան շրջաններու մէջ ապահովական արդէն փխրուն իրավիճակը վտանգաւոր զարգացում արձանագրեց ու քաղաքացիները կրկին ականատես եղան ապահովական ուժերու եւ ցուցարարներու միջեւ բուռն եւ մինչեւ իսկ արիւնալի բախումներու: Այս բոլորը տեղի ունեցան անցած Ուրբաթ օր նախարարաց ժողովէն ետք վարչապետ Հասսան Տիապի անսպասելիօրէն կատարած այն յայտարարութիւններէն ետք, երբ ան ծանր եւ կոշտ կերպով ամբաստանեց Ռիատ Սալամէն (մարոնի) , nր 1993-
Անդրադառնալով Րաֆֆիի գործերուն, կարելի չէ չանդրադառնալ անոր գործերուն նկատմամբ մեր մեծանուն միւս գրողներուն տպաւորապաշտ էջերուն: Օրինակի համար, մեր նահատակ մեծ բանաստեղծ Դանիէլ Վարուժան հետեւեալը գրած է Րաֆֆիին մասին. «Րաֆֆին տուաւ հերոսներ ապագայի ու անցեալի... Հայ մարտական շարժման պատրաստողներէն մէկը եղաւ ան: Դժուար է գտնել ֆետայի մը, որ կարդացած չըլլայ անոր 
Յիրաւի, յոյժ ցաւալին այն է, որ յետմահու այնքան սիրուած ու իր գործերով համաժողովրդական երախտիքի տուրքերու արժանացած, բոլոր ժամանակներուն անյագ յափշակութեամբ ընթերցուող Րաֆֆին, իր կենդանութեան օրօք ապրած է հալածախատաւորի կեանք՝ իր ժամանակի խաւարամիտ եկեղեցականներուն, պահպանողական խաւին բանեցուցած ճնշումներուն պատճառաւ: Իր ժամանակակիցներէն Ղազարոս Աղայեան, Միքայէլ Նալբանդեան, Սմբատ Շահազիզ, Պերճ Պռօշեան եւ ուրիշներ մեզի կը բերեն Րաֆֆիի նկարագիրի նոյն շեշտ գիծերը...: