|
ZUK*- Suw= Ynsyt+ nd Stflrdı Vufndb+plnd stmöstm krğu. uxzşlnf qüışul froum iışp,şjrz |
|
Ynsyt+^ Kğusyr fuğvumuösr uzndznf çudumuz muğ,ğ wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud^ zbşlnf nğ Uzüuğu ıuüzuhulrj froum iışp,şj Uğşdşlşuz Sr<şğmğumuzr st< nd üğüxndkrdzzşğnd ousçuw çujud ZUK*r muöstz zşği! :zeğuwuğnwj nd uzgzendzşlr t zuşd Ti- Uğıu=rz Zu.uğuğ Vufndb+plnd uzsr<uhti yn.ueuğqşj rğ usşğrmujr hubı+zumjrz nd zbşlnf nğ Ynsytnwr st<ışp =bu, hzendszşğg +ğumuğüt endği auğjşğ trz^ rğ muğürz =zzueuındkrdzzşğ ndppşj Usşğrmuwr auijtrz! Vufndb+plnd wrbşjndj nğ Kğusyr fuğvumuösr zşğmuwujndjrvzşğg aşxuquwzu, trz şdğnhujr eubzumrjzşğndz nd ynğq gğu, trz Kndğ=rnw ets oumuı sg auiıuışl^ mnpszumul erğ=nğnbnds sg nğeşüğu, trz muzüzşlnf Wndzuiıuzr mnp=rz nd üğüxşlnf ıuğu,=ubğ<uzuwrz çu.ndszşğg^ sşğcu, trz Yukğrnk ağkrxuwrz ausumuğüşğg fuouxşl Kndğ=rnw! Usşğrmu uwz şğmrğz t^ nğ İndğrnw st< mg ö+ğumjr uauçşmvumuz .sçudnğndszşğnd muösudnğsuz nd mg <uzuw Kndğ=rnw ets oumuı qşdudnğşl Şdğnhuwr st<^ erışl ındud kndğ= Zu.uğuğg! |
|
?NFRI- AUMUMBXR IUM VT UXZNDU; IUMUDRZ |
|
Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ünou şğtm wuwıuğuğşj nğ fşğ<rz şğmnd buçukzşğnd gzkuj=rz Uıuzuwr^ İusindzr nd *ğındr st< fuğumndu,zşğnd krdg 100 ınmninf udşlju, t^ Rösrğr nd Ünzruwr st< ul fuğumndszşğnd ausşsuındkrdzg 50 ux auğrdğ t! Gzeü,şlnf nğ uxnp<uhuaumuz ausumuğür ub.uıumrjzşğg mg üızndrz suizuürıumuz sş, huıui.uzuındndkşuz zşğ=şd nd m'ub.uırz ub.uıuz=uwrz ,uzğuçşxzşul cusuzumujnwjnf^ Zu.uğuğ Ünou mnv ndppşj nğ cnpnfndğeg öüuiıuzuw! {Çnlnği sruirz mg wuzqzşz= sşğ önauçşğndkşuz =zzndkrdzg% ?nğnzuwr ets huw=uğr st<´^ erışl ındud Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğg! |
|
XNDİ ŞD KNDĞ? AĞUSUZUIUĞZŞĞG SRUİRZ HRIR UB:UIRZ PUĞUHUPR ST> |
|
Puğuhupşuz huışğuösr örzueueuğr wuwıuğuğndkşztz şı= +ğumuğür fğuw tğ xndi- Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğ Andlndir U=uğ şğtm giud nğ uwlşdi nğşdt .nvgzenı vmuw nd arsu imiu, t erıuğmndsr mşeğnzr brzndkrdzg! Kndğ= şd xndi ihuzşğg sruirz anz hrır glluz nd hrır uhuanfşz ağueueuğr eğndkrdzg^ öuwz szuwndz euğqzşlnd ausuğ^ giud Zu.uğuğ U=uğ! |
|
ŞĞŞDUZR ST> {UĞCUZUHUINDNDKŞUZ ?UWLŞĞK´% YUBRZŞUZR AĞUCUĞUMUZR HUAUZ>NF |
|
Fuzmuğmşlnf {Zrmn_l^ euduou_z´^ {Zrmn_l aşxujr_ğ´^ üzuj=r suizumrjzşğg =ulşjrz ethr muxufuğndkşuz btz=! Auzğuhşındkşuz ağuhuğumrz fğuw muösumşğhrvzşğg zşğmuwujndjrz wuxu<rmuw +ğşğnd rğşzj ,ğuürğzşğg şd znğ mnv sg ndppşjrz^ huauz<şlnf nğ suğerm rğumuzujzşz uzazuöuzendkşuz ünğ,npndkrdzzşğ% yumşlnf ynpnjzşğg! Uznz= zuşd wuwıuğuğşjrz 5 Eşmışsçşğrz Uöuındkşuz ağuhuğumrz fğuw ışpr ndzşzulr= auzğuaudu=rz suirz! |
|
RDZTİ?* MG YUYU?R NDİNDSZUİRĞNDKRDZZŞĞ MUIUĞŞL UWU İN(RU ND ÜUĞRWT IUOUĞZŞĞND ST> |
|
Sr<uöüuwrz muxnwjr ül.udnğ ız+ğtzr ışpumul Txztik+ *kknzt kndğ= rb.uzndkrdzzşğtz uğı+zndkrdz .zeğu, t^ nğhtiör wuındm .nğağeumuz Srdzrğ Hndvtzu=r muğşzuw suizumjrl aşıuö+ıumuz ub.uıuz=rz! Gzeü,şlnf nğ Hndvtzu=r mg zu.uışit ndindszuirğşl kt r#zv sr<usındkrdzzşğ muıuğndu, şz uwe ıuouğzşğnd st< şd mus r#zv sr<usındkrdzzşğ mğzuz muıuğndrl^ *kknzt uzeğueuğqud uwi auğjr bndğ< uhuışpşmuındndkşuz! Uz wuwıuğuğşj nğ RDZTİ?* uzauzüriı t şğmnd muxnwjzşğnd st< =ğriınztndkşuz ausuğ uğct=udnğ ıuğğşğndz sr<usışlnd lndğşğtz! Wrbşjzşz= nğ Uwu İn)ru ıuouğg^ nğ üğşkt 1000 ıuğr ,uxuwu, tğ nğhti Çrdöuzernzr ül.udnğ ıuouğ^ 1453rz sömrkr fşğu,ndu, tğ Hnlinw üğudndstz şı=! 1934rz Ukukrdğ=r zu.uqşxzndkşusç sömrkg fşğu,ndu, tğ kuzüuğuzr! Üuğrwtr şmşpşjrz sömrkr fşğu,ndu, tğ 16ğe euğndz^ İndlkuz Htwuögı Ç$r sş, şhuğ=ni Ukr= Ulr Yubuwr mnpst^ rim 1945rz kğ=umuz muxufuğndkrdzg kuzüuğuzr muğüufroum ındu, tğ uwi muxnwjrz! 2020r Wndlrirz Uwu İn)ru nd Üuğrwt ıuouğzşğg Zu.uüua Tğınpuzr zu.uqşxzndkşusç nd çuğqğuünwz fuğvumuz euıuğuzzşğnd gzendzu, nğnbndszşğnf mğmrz fşğu,ndşjuz sömrkzşğnd% ausuhuıui.uzuçuğ Uwu İn)ru nd Üuğrwt uzndzzşğnf! |
|
KNDĞ?RNW ŞDĞNSRNDKŞUZ UZEUSUMJNDKŞUZ FŞĞ> IULND AUĞJNF ?UWLŞĞ (ĞUZİUWR ST> |
|
Uwi +ğşğndz Kndğ=rnw ets =upu=umuz luwzu,udul buğcnds sg imiu, t (ğuziuwr st<$ +ğumuğür fğuw t zuşd Şdğnsrndkşuz uzeusumjndkşuz ünğ,gzkujrz fşğ< ıulnd ,ğuürğ sg! Şğtm (ğuziuwr u<umnpsşuz mşeğnzustı mndiumjndkrdzzşğtz Auzğuhşıumuzzşğg wuwıuğuğşjrz nğ mg huığuiışz +ğrzuür, sg% Kndğ=rnw uzeusumjndkşuz ünğ,gzkujg muişjzşlnd suirz! *ğrzuür,g hrır =zzuğmndr :nğağeuğuzr st< şd wşınw hrır eğndr =ndtuğmndkşuz! Çuzuqşdrz st< mg zbndr nğ hubıhuzndkşuz ıum htı= t uxzşl Şdğnhuwr =ğriınzşuzşğz nd Kndğ=rnw st< mğ+zumuz yn=ğusuizndkrdzzşğg! Auzğuhşıumuzzşğg Uöüuwrz Cnpnftz zşği hrır huauz<şz nğhtiör İuasuzueğumuz ynyn.ndkrdzzşğ muıuğndrz suasşıumuz mğ+zumuz .sçudnğndszşğnd ets huw=uğg udşlr ndcşp l,umzşğnf aö+ğujzşlnd ausuğ! Mndiumjndkşuz çuzçşğr .+i=şğnf rğşzj s+ışjndsg zhuıum ndzr obeşlnd ub.uğarmndkşuz &lur= muğüufroum/ auwşjumuğüg^ zuşd auiıuışlnd nğ çuösusbumndkuwrz {snıtl´g ausuandzv vt )ğuziumuz uduzendkrdzzşğndz! :nğağeuğuzg İuasuzueğndkşuz st< ynyn.ndkrdz muıuğşlnd ausuğ zşğmuwujndu, şğmnd w+endu,zşğg fudşğujndj 229 kşğ nd 23 ets =ndtzşğnf! Fudşğujndsg ışpr ndzşjud 19 Anmışsçşğrz^ suasşıumuz şğrıuiuğer sg mnpst )ğuziujr ndindjrv İusndtl Yukrr ül.uındstz şğş= +ğ fşğ<! Srdi mnpst^ şğmğr Zu.uğuğuj :nğandğeg wuxu<rmuw 9 Eşmışsçşğrz hrır =zzuğmt Zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnzr aşprzumndkşusç huığuiındu, +ğrzuür,g% ub.uğarmndkrdzg usğuhzeşlnd şd uz<uınpumuzndkşuz ets huw=uğşlnd suirz! M'umzmulndr +ğrzuü,r zu.uür,g Wndznduğrz +ğumuğür çşğşl :nğağeuğuzrz st<! Su=ğnz 2 Anmışsçşğ 2020rz wuwıuğuğu, tğ nğ mg sbumt znğ ,ğuürğ sg% rilus uz<uınpumuzndkşuz ets! Zhuıumz tğ hubıhuzşl ub.uğarm uğct=zşğg! {Rilus mğ+z= sgz t nğ oüzucus m'uhğr usçnp< ub.uğar st<! Sşz= vşz= auduıuğ =upu=umuz rilusrz^ vşz= auduıuğ nğ rilus mğ+z=g ausuışpşlr t ub.uğar muwndzndkşuz nd .upupndkşuz aşı´! Su=ğnzr uwi wuwıuğuğndkşuzj ets çnpn=r ulr= iışp,ndşjud ub.uğar çuösukrd şğmrğzşğnd st<! |
|
ŞĞMĞUBUĞC İRRĞKR ST> |
|
Uwi uxud+ı cusg 8$45rz İrrğkr st< huıuaşjud 5 çul iuiımndkşusç şğmğubuğc sg! Zuauzür ?ndğkuluz bğ<uztz zşği^ anpr gzeşğ=r 20 =rlnsşkğ .nğndkşuz fğuw jzjnds sg uğquzuüğndşjud! Şğmğubuğcg ışdşj s+ıudnğuhti =iuz şğmfuwğmşuz nd öüulr şpud zuşd Huksuzr^ Hrzmt+lr^ Muöruzktyr nd Irwuğhu=gğr st<! Aupnğendşjud nğ çuösukrd auwğşzumrjzşğ =ndzr st< t nğ öüujrz şğmğubuğcg şd sş, iuğiuy sg uhğşjuz! |
|
{SNITĞZU´ SRZVŞD IUĞŞFŞĞ> HUINDUİIG HRIR NDPUĞMT İRZMUYNDĞ |
|
|
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Բայց Թուէյնի այս ուրախութիւնն ալ երկար չի տեւեր: Օր մը, 20 Մայիս 1909- ՎԵՐՋԻՆ ՏԱՐԻՆԵՐՈՒ ԳՈՐԾԵՐԸ ԵՒ ՄԱՀԸ 1906- 1907- Մարք Թուէյնի կեանքի վերջին հինգ տարիներու գրական բերքին մաս կը կազմեն «Լէոփոլտ Թագաւորին Մենախօսութիւնը» (1905), «Ռազմին Աղօթողը» (1905), «30,000 Տոլարնոց Հրիտակը Եւ Այլ Պատմուածքներ» (1906), «Ի՞նչ Է Մարդը» (1906), «Քրիստոնեայ Գիտութիւնը» (1907), «Ձիու Մը Պատմութիւնը» (1907), «Շէյքսփիրը Մեռա՞ծ Է» (1907), իսկ «կարապի երգը»՝ «Նաւապետ Սթորմֆիլտի Երկինք Այցը» (1909): 1909- Մարք Թույէնի մահուան բօթը առնելով, Միացալ Նահանգներու 27- Ուիլիամ Ֆօլքնըրի սերնդակից Էռնեսթ Հեմինկուէյ, բարձր գնահատելով Թուէյնի վաստակը եւ աւելի առաջ երթալով իր դատումներուն մէջ, գրած է. «Ամերիկեան արդի ամբողջ գրականութիւնը կու գայ մէկ գիրքէ, Մարք Թուէյնի գիրքէն, որ կը կոչուի «Հըքըլպէրրի Ֆինն»: Ամերիկեան բոլոր գրութիւնները կու գան ա՛յդ գիրքէն: Ո՛չ մէկ բան կար անկէ առաջ: Ո՛չ մէկ լաւ բան եղած է անկէ առաջ»: Իսկ ամերիկացի վիպագիր եւ Թուէյնի սերնդակից Ուիլիամ Տին Հոուէլզ ըսած է. «Իմ Մարք Թուէյնը – խօլօրէն ճշմարտախօս մը: Ան առոյգ երիտասարդութի՛ւնն էր իր կեանքի վերջին օրերուն իսկ: Մարք Թուէյն մեր «մէկ հատիկն» է, անբաղդատելին. Ան Ապրահամ Լինքոլն է մեր գրականութեան»: Ապա ամերիկացի երգիծագիր եւ վիպագիր Հենրի Լուի Մէնքըն իր հերթին գրած է Թուէյնի մասին. «Կը հաւատամ, որ Մարք Թուէյն ունէր աւելի պայծառ տեսիլք մը, որով ան մէջն էր իր տարերքին եւ քիչ խաբուեցաւ իր տարերքի սխալ երեւոյթներէն՝ քան ոեւէ ամերիկացի գրող մը, որ երբեւիցէ մտածած ըլլայ ապագայ սերունդներու կազմաւորման մասին: Կը հաւատամ, որ Թուէյն իրա՛ւ հայրն էր մեր ազգային գրականութեան, առաջի՛ն իսկական ամերիկացի արուեստագէտը արքայական արիւնէ»: Այսօր, դարեր կամ տասնամեակներ ետք, Մարք Թուէյնի, Էտկար Ալէն Փոյի, Ուիլիամ Ֆօլքնըրի, Էռնեսթ Հեմինկուէյի, Ուիլիամ Տին Հոուէլզի նման տիտաններու անցումէն ետք, վերոյիշեալ ամերիկացի նախագահ Թէֆթի խօսքերով՝ «յաւերժացում»էն ետք, ամերիկացի ո՞ր «խելքը գլուխը» նախագահը պիտի քիչ մըն ալ մտածէ ամերիկեան գրականութեան կամ միջազգային չափանիշով նոր տաղանդներու, ինչու չէ՝ տիտաններու մասին, սա ձախաւեր ու աշխարհաքանդ քաղաքականութեան տարտարոսէն փրկելու մտաւորական, արուեստագէտ, գիտական դէմքերը, որոնք ջահավառեալ ուղեղներն են քաղաքակրթութեան եւ մարդասիրութեան, զինուորեալները՝ ժողովուրդներու զարգացման եւ իրա՛ւ խաղաղութեան որոնման...: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 4 եւ ՎԵՐՋ) |
ZUK*r uzeus hşındkrdzzşğnd Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğzşğg şğtm Hğrd=itlr mşeğnzumuwuzrz st< ündsuğşjrz rğşzj ıuğşmuz fşğ<rz cnpnfg^ +ğumuğür çşğşlnf wuxu<rmuw ıuig ıuğrzşğndz muxnwjg udşlr aö+ğujzşlnd suirz uxu<uğmzşğnd gzeuğqum kpku,ğuğ sg! Ktşd +ğumuğür ül.udnğ ktsuz uwi tğ^ çuwj frouwuğnwj uwl auğjşğ ul zşğmuwujndşjuz suizumrjzşğnd mnpst! Uwihti% Usşğrmuwr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Suw= Ynsyt+ nğ hubı+zr ülnd. fşğ<rz uzüus t nğ mg suizumjtğ cnpnfrz^ rğ şlnwkr sş, suig mşeğnzujndj Kndğ=rnw ets =zzueuındkrdzzşğnd fğuw! 
İuasuzuyumndszşğz nd uğüşl=zşğg ünğ,r eğndşjuz çuwj ?nğnzuwnf fuğumndszşğnd mbxnwkg ıumudrz aumumbxr ıum vt uxzndu, Kndğ=rnw st<! Şğtmnduw knduwrz ındşulzşğg euğqşul uauöuzüuwrz çznwk ndztrz$ zu.gzkuj +ğ ktşd auiıuındu, arduzezşğnd krdg 6$100r bndğ< tğ^ çuwj şğtm euğqşul krdşğg çuğqğujuz! Fuğumndu,zşğnd krdg 31 auöuğ 923 tğ^ auiıuındu, arduzezşğnd krdg 6690! Sşxznpzşğnd krdg ustz +ğ mg çuğqğuzuw nd şğtm 193 tğ! ;uzğ froum ndzrz 5502 arduzezşğ!
2 Eşmışsçşğr şğşmnwşuz^ Eubzumjndkşuz mndiumjndkşuz şğrıuiuğeumuz kşdr zu.uqşxzndkşusç muösumşğhndşjud {Uğcuzuhuındndkşuz =uwlşğk´% Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuzr ağucuğumuzr huauz<nf! Üzuj=tz uxu< şlnwk ndzşjud Eubzumjumuz ünğ,rv Ünx İuğüişuz^ nğ mnv ndppşj nğhtiör cnpnfndğeg sruzuw rğşzj huw=uğrz!
RDZTİ?* m'ndöt ndindszuirğndkrdzzşğ muıuğşl Uwu İn)ru nd Üuğrwt ıuouğzşğnd st<^ nğnz= zşğuxzndu, şz ausub.uğüuwrz cuxuzündkşuz muxnwjzşğnd juzmrz fğuw şd nğnz= =uzr sg usri uxu< kuzüuğuzr muğüufroumtz yn.umşğhndşjuz sömrkzşğnd!
Ub.uğauaxvum auw ünğ,uğuğ Zndhuğ U)tşuzrz huımuznp {Snıtğzu´ mşziuçuzumuz-
Իր կեանքի վերջին տարիներուն, Մարք Թուէյն սերտ մտերմութիւն կը հաստատէ ամերիկեան քարիւղի ընկերութեան մը գործադիր տնօրէնին՝ Հենրի Ռոճըրզի հետ: Թուէյն կորսնցնելէ ետք իր երեք զաւակներն ու կինը, Ռոճըրզի ընտանիքը աջակից կը դառնայ կարիքներուն մեծ գրողին, որ յաճախ այցելու հիւրը կ'ըլլայ Ռոճըրզի Նիւ Եորքի մէկ ամարանոցէն ներս՝ վայելքի պահեր ապրելով անոր