ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 06 ՕԳՈՍՏՈՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

HTWĞNDKG AXVUMNDŞJUD UPTIR Ü*IR$

135 ÖNA^ 5000 FRĞUDNĞŞUL ND 80 UZWUWI MNĞİNDU;

Lrçuzuzr suwğu=upu=z nd uğnduğquzzşğg mg ynğqşz rğşzj fzuizşğg uğcşdnğşl nd ftğ=şğg usn=şl - (ğuziuwr Zu.uüua Su=ğnz Lrçuzuz m'şğkuw


Htwğndkr sşğ hubı+zumrj {Uöeum´ +ğukşğkg uwi+ğ aşışdşul lndğşğg mg aupnğet 4 *üniınirz huıuau, aö+ğ huwkndsr şd wu<nğenp öuğüujndszşğnd suirz$-

Uzıuğumnwi Htwğndkr zuduauzüriıg jzju, aimuwumuz huwkndsrz uöeşjndkrdzg hrır glluw şğmuğuışd^ rim uwe huwkndsrz aşışduz=zşğg uğetz rim imiuz şğşduz üul şğtm uxud+ışuz^ şğç suğerm uğkzjuz zmuışlnd huwkndsrz şğmğubuğcuwrz ıuğnpndkrdzg!

Htwğndkr zuduauzüriırz st< buğndzumndşjud uzwuwı mnğindu,zşğg ygzıgxşlnd^ rzvhti zuşd huwkndsrz eğeuhuıouxzşğg çujuwuwışlnd ub.uıuz=g!

Yğmuğuğ ub.uıuz=r bğ<uür,rz st< şğtm muğşlr şpud udşğumzşğndz ıumtz yğmşl =upu=ujrumuz hubıhuzndkşuz musudnğ sg şd şğş.uw sg^ rzvhti zuşd mti ürbşğrz ,nftz muğşlr şpud endği çşğşl uwl =upu=ujr sg^ nğ np< tğ!

Şx+ğşuw indür skznlnğırz st< lrçuzuzjrzşğg buğndzumşjrz audu=şl huwkndsrz ünğ,u, udşğzşğg% =uzendu, exzşğ^ huındauzzşğ^ ylu, huışğ şd suwkşğg {öuğeuğu,´ jndjuyşpmşğnd ybğuz=zşğ!

Ustzndğş= wndiu.uçndkrdz^ ündzuı ets=şğ^ fu. usçuğu, uv=şğ nd ı.ndğ auwşuj=zşğ!

{Yux= Uiınd,nw´^ {Uzju, glluw´^ {Muğşdnğg np< t=´^ {Çuğr uhu=rznds´ uğıuwuwındkrdzzşğg şpu, şz uwi +ğşğnd çuğşdşlnd arszumuz vnği znğ qşdşğz nd sşknızşğg!

Htwğndkr aimuwumuz huwkndsrz rçğşd aşışduz=^ lrçuzuzuauwndkrdzg şdi ndzşjud rğ suğemuwrz ,uzğ mnğndiızşğg$ juğe uğquzuüğndu, şz 11 önaşğ şd 250 frğudnğşulzşğ!

Lrçuzuzuauw zuauıumzşğz şz$ Işlru Mtırmşuz-Wumnçşuz^ Oşir=u Hşöoşuz^ Buzk Wumnçşuz^ Zuöuğ Zuouğşuz^ Uzuarı Htğhtğşuz^ Cu= Huğusu=şuz^ Ulri Hulşuz-Itmrğsşzoşuz^ Lröu Üudnd=oşuz-Mt+ördht+wrd=şuz^ Muwu (ndındlşuz şd Fuğndc Knindzşuz!

Srzv suwğu=upu=z nd uğnduğquzzşğg mg ynğqşz auimzul huıuau,g^ rğşzj ftğ=şğg usn=şl^ uzwuwı mnğindu,zşğg üızşl şd zuauıumzşğg anprz wuzqzşl^ uwi+ğ (ğuziuwr zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnz mg auizr Lrçuzuz^ ndğ rğ ö+ğumjndkrdzg mg wuwızt lrçuzuzjr huıui.uzuındzşğndz!

Uxnp<uhuandkşuz zu.uğuğ Ausuı Auiuz şğtm uwjşlşj ?uğuzkrzuwr muxufuğumuz arduzeuznj^ ndğ ,uz+kujud fzuizşğndz şd gzeauzndğ üzuauındsr rğ mşjndu,=g şpud^ nğ arduzeuznjg htı= t usçnp<nfrz znğ muxndjndr!

Srdi mnpst^ Auiuz wuwızşj^ nğ zuduauzüriır huwkndsg huıouxu, t 135 öna^ udşlr =uz 5000 frğudnğ^ rzvhti zuşd muz 80 uzwuwı mnğindu,zşğ!

Auiuz bşbışj^ nğ Lrçuzuz auiznp çnlnğ +cuzeumndkrdzzşğg hrır ığusueğndrz hşıumuz şd muxufuğumuz arduzeuznjzşğndz! Uz udşljndj^ nğ zu.uğuğndkrdzg hubıhuzndkşuz zu.uğuğndkşuz aşı ausuquwzndkrdz ünwujndju, t rğşz huımuznp eşpnğuw=r şd çcbmumuz iuğ=udnğndszşğnd huaşiıg çuzumrz huaşiıuznjzşğndz st< usçuğşlnd% zmuır ndzşzulnf^ nğ uxnp<uhuandkşuz zu.uğuğndkşuz huaşiıuznjzşğg aimuw fzuizşğ mğu, şz huwkndsrz huıouxnf!

Auiuz gzeü,şj^ nğ muz eubıuwrz fşj arduzeuznjzşğ^ nğnzjst şğmnd=g hrır öşışpndrz Auıuir ausuliuğuzumuz ausulrğrz st<^ stmg% ?uğuzkrzuwr =uzendu, arduzeuznjrz mnp=rz^ stmg% Hrşlr st<^ rim szujşul şğmnd=g giı muğr=r hrır +üıuünğ,ndrz!

Auzğuhşındkşuz zu.uüua ö+ğ$ Srbşl Undz şğtm uxud+ışuz^ gzmşğumjndkşusç çuzumr ağusuzuıuğ ö+ğ$ Cnöş) Undzr^ uwjşlşj Htwğndkr zuduauzüriı^ ndğ iındüşj uğquzuüğndu, aimuwumuz =uzendsg^ rzvhti zuşd suzğusuiz+ğtz aşışdşjud ünğ,ueğndu, yğmuğuğ ub.uıuz=rz!

Zbşz=^ nğ zu.uüua Undz judumjumuz aşxuüğşğ şd ö+ğumjumuz mşjndu,=zşğ iıujud Suğn=r Sndaustı Ö$ kuüudnğtz^ Xndiuiıuzr zu.uüua Fluırsrğ Yndkrztz^ Vrzuiıuzr zu.uüua Br Orzhrzmtz!

Yn.fuğvuhşı^ hubıhuzndkşuz zu.uğuğ Ötwzu U=ğ şd auzğ+ündı brzndkşuzj nd yn.ueğndkşuz auğjşğnd zu.uğuğ Srbşl Zuccuğ şğtm uwjşlşjrz eth=rz fuwğg^ rzvhti zuşd örzndnğumuz arduzeuznj^ ndğ uznz= bndıuynwk uhu=rznds supkşjrz frğudnğzşğndz!

U=ğ şd Zuccuğ uwjşlşjrz zuşd çuzumrz ?uğuzkrzuwr ö+ğuznjg!

U=ğ gzeü,şj^ nğ uzwuwı mnğindu,zşğg üızşlnd ub.uıuz=g htı= t buğndzumşl^ eğnduışlnf üşızr fğuw ıuğndnp yğmuğuğ ub.uıuz=g!

Htwğndkr zuauzüuhşı Suğnduz Uhhndı auiıuışj^ nğ huwkndsrz ıuğnpndkrdzg uwz=uz sş, t^ nğ ıumudrz muğşlr vt şpu, üızşl ?upu=ujrumuz hubıhuzndkşuz uzeuszşğz nd uznzj rz=zubuğczşğg!

Uhhndı auiıuışj^ nğ Htwğndkr zuduauzüriırz aimuwumuz huwkndsg huıouxu, t 15 srlrux ınluğr fzui! Uhhndı gzeü,şj^ nğ Lrçuzuz çuduğuğuvuy jnğşz usçuğu, t wuındm bışsuğuzzşğnd st<^ udşljzşlnf^ nğ ulrdğr şd aujr ıuüzuh vr ihuxzuğ şğmğrz!

Su=iuıuz gzeauzndğ ız+ğtz Huığr Iuaşğ wuwızşj^ nğ Htwğndkr zuduauzüriır aimuwumuz huwkndsg jzju, t usçnp< Lrçuzuzg^ udşljzşlnf^ nğ Htwğndkr zuduauzüriırz ız+ğrzndsg şd muxufuğndsg lğrd uz<uı t su=iuındztz!

Iuaşğ auiıuışj^ nğ lrçuzuzşuz hşındkrdzg Znwşsçşğ 2013 kndumuzrz üğudu, tğ uğürlndu, uwe zrdkg şd öuwz rzg usri rğ s+ı huaşlt şı= wuzqzuğuğu, tğ öuwz huğhşl Htwğndkr zuduauzüriırz st<!

Htwğndkr zuduauzüriır muxufuğsuz gzeauzndğ ız+ğtz Auiuz ?ğuwkşs auiıuışj^ nğ huwkndsrz +ğg zuduauzüriır krd 12 huaşiıuznjr exzşğtz stmndz fğuw üızndnp oşp= sg znğnüu, şz^ gzeuxu<şlnf Hşıumuz uzfıuzündkşuz huauz<rz! ?ğuwkşs gzeü,şj^ nğ uwe ub.uıuz=g uduğıu, t mti+ğnduz cusg 12!00-rz!

Uzeğueuxzulnf krd 12 huaşiıuznjrz st< fıuzüudnğ zrdkşğ skşğşlnd rğumuzndkşuz^ ?ğuwkşs wuwızşj^ nğ uwe stmg muıuğu, t euıumuz ağusuzuürğnf sg şd uxuzj rsuzulnd^ kt uwe zrdkşğndz fıuzüg r_zv uiırouzr t!

Euıumuz rb.uzndkşuz üşğuünwz .nğandğeg şğtm ağuhuğumşj aupnğeuüğndkrdz sg^ ndğ mg zbt^ kt .nğandğeg lrçuzuzjrzşğndz mg .niıuzuw uz.nz< ub.uırl^ obeşlnd ausuğ huıui.uzuındzşğg^ rzvhti zuşd .iı+ğtz huıcşlnd wuzjuünğ,zşğg!

Zu.mrz fuğvuhşı İuuı Auğrğr Mşeğnzumuz Htwğndkr rğ çzumuğuzrz st< gzendzşj zu.mrz fuğvuhşızşğ (nduı İrzrnğuz^ Zşcrh Sr=ukrz şd Kussus İulusg^ nğnzj aşı =zzuğmşj lrçuzuzşuz rğueuğqndkrdzzşğg^ rzvhti zuşd Htwğndkr zuduauzüriır huwkndsz nd uznğ huıouxu, uptıg!

Zu.mrz fuğvuhşızşğg auiıuışjrz^ nğ n_v n= anfuzudnğndkrdz mg fuwşlt^ rim uz^ nğndz huıui.uzuındndkrdzg mg yuiındr krd 12 huaşiıuznjr huwkndsrz ü,nf^ htı= t huıui.uzuındndkşuz şzkuğmndr!

Uxud+ışuz Auğrğr uwjşlşj Htwğndkr fzuindu, bğ<uzzşğg^ uhu ndppndşjud {Snausşı Usrz´ sömrk şd uwjşlşj rğ a+ğ eusçuğuzg^ rzvhti zuşd sömrkrz s+ı üızndnp şmşpşjrz^ ,uz+kuzulnf uğquzuüğndu, fıuzüzşğndz! Htwğndkr zuduauzüriırz st< Auğrğr wuwızşj^ nğ rz= huığuiı t huıui.uzuındndkrdz iıuzqzşlnd% udşljzşlnf^ nğ uwi kpku,ğuğrz huıui.uzuındzşğz nd uznzj sşpiumrjzşğg htı= t huıcndrz! {Uwi muxufuğndkrdzz nd zşğmuw rb.uzndkrdzzşğg huıui.uzuınd şz şğtmnduz aimuwumuz huwkndstz´^ giud Auğrğr!

Suğnzr ausuwz=r Hbuğu Xuwr huığruğ=g uwjşlşj ausuwz=rz Htwğndkr uxu<znğeuğuzg^ ndğ auiıuışj^ nğ çuğr musşjnpndkşuz bznğard Lrçuzuz hrır muğşzuw wupkşl udşğrz şd uptıtz endği üul! Znwz uwjşlndkşuz gzkuj=rz^ Lrçuzuzr st< huhumuz zndrğum üşğuhuw,ux Cnöş) İyrkşğr% (ğuziri=+ U$ Huhrz uzndznf ö+ğumjndkrdz wuwızşj Lrçuzuzrz şd mnv ndppşj Fuırmuzr çnlnğ srndkrdzzşğndz şd sruçuzndkrdzzşğndz^ nğhtiör ?uğrkuir şd muknprmt şmşpşjrzşğndz ousçnf +cuzeumşz Lrçuzuzrz şd lrçuzuzjrzşğndz!

Srdi mnpst^ Lrçuzuzr wuındm Sr<uöüuwrz euıumuz uışuzg auiıuışj^ nğ zu.mrz fuğvuhşı Xu)r= Auğrğrr ihuzndkşuz forxrz wuwıuğuğndkrdzg 7 *üniınitz 18 *üniınir wşıuqüu, t!


LRÇUZUZ AUİUZ SŞ; KRDNF *CUZEUMNDKRDZZŞĞ

Lrçuzuzr +cuzeumndkşuz zhuıumnf şğtm Htwğndkr sr<uöüuwrz +eumuwuz auiuz şğş= )ğuziumuz +euzudşğ^ nğnz= sş, krdnf +cuzeumndkrdz ığusueğşjrz lrçuzuzşuz hşındkşuz!

?ukuğ uzsr<uhti ndpuğmşj rğ .niıuju, eubıuwrz arduzeuznjzşğg^ rzvhti zuşd çcbmumuz uwl +cuzeumndkrdzzşğ!

Uğuçumuz Srujşul Tsrğndkrdzzşğndz mnpst Lrçuzuz auiud 30 knz mbxnp +cuzeumndkrdz^ nğndz sş, suig% çcbmumuz hrınw=!

Mti ürbşğrz Htwğndkr sr<uöüuwrz +eumuwuz auiud zuşd Lrçuzuzrz +cuzeumndkrdz yn.ueğnp rğuzşuz +euzud sg! Şğşmnwşuz ndcuzrdkr şd <ndğr auğjşğnd zu.uğuğ Xşsnz Pucuğ wuwızşj^ nğ muw {Muö +wl´-r 22 çşxzuıuğ^ nğnz= wuxu<rmuw +ğşğndz Rğu=tz hrır auizrz Lrçuzuz! Uz udşljndj^ nğ Rğu=r ndcuzrdkr zu.uğuğg şğtm auiu, t Lrçuzuz% rğşz aşı ndzşzulnf 15 çcrbmzşğnd huındrğumndkrdz sg^ rzvhti zuşd 20 knz izzeşptz!


LRÇUZUZR Ö*ĞUMJNDKŞUZ ULR?

Lrçuzuzr çuğşmus şğmrğzşğndz mnpst ö+ğumjumuz mşjndu,=zşğz nd +cuzeumndkşuz huığuiıumusndkrdzg buı çzumuz şğşdnwkzşğ şz^ iumuwz uğıuinfnğg uwz t^ nğ kbzusr Riğuwtl şğtm çujuwuwı ö+ğumjndkrdz wuwızşj Lrçuzuzrz!

Kşl Udrdr =upu=uhşıuğuzg şğtm rğ mşeğnzuışprz lndiudnğşj Lrçuzuzr eğ+bumnf% ux r ö+ğumjndkrdz suwğu=upu= Htwğndkr!

Lndiudnğndu, =upu=uhşıuğuzr lndiuzmuğrz mjndşjud uğuçşğtznf çujuığndkrdz sg^ nğ m'git$ {Riğuwtlr huısndkşuz st< uxu<rz uzüus gllulnf Kşl Udrdr =upu=uhşıuğuzg mg lndiudnğndr lrçuzuzşuz eğ+bumnf% ö+ğumjşlnd ausuğ lrçuzuzjrzşğndz^ şd wuımuhti Htwğndkrz nd uznğ çzumrvzşğndz! Zu.% suğemndkrdz! Kşl Udrdr iğıtz np<nwzzşğ% Htwğndkrz´!

Riğuwtlr fuğvuhşı Hşzrusrz Zşkuzruand auiıuışj^ nğ Kşl Udrd huığuiı t +cuzeumşlnd Lrçuzuzrz! {Htwğndkr zuduauzüriırz huwkndsg aimuw uptı sgz t^ şd sşz= huığuiı şz= +cuzeumşlnd lrçuzuzjrzşğndz´^ auiıuışj uz!

Rğuzr üşğuünwz anüşdnğ hşı uwuknllu itwrı Ulr :usşztr auiıuışj^ nğ Kşağuz mg ö+ğumjr lrçuzuzjrzşğndz% Htwğndkr zuduauzüriıg auğndu,u, şd sş,ukrd önaşğ nd frğudnğzşğ huıouxu, aimuwumuz huwkndsrz lnwirz ıum!

Rğuzşuz .nğağeuğuzrz st< sr<uöüuwrz auğjşğnd huıui.uzuınd Tsrğ Arditwz Uhışlluaşuz wuwızşj^ nğ uğıu=rz muğü sg ndcşğ mğzuz +üındrl Htwğndkr zuduauzüriırz huwkndstz^ nğndz şırz mğzuw muzüzu, gllul Riğuwtl!

Srujşul Zuauzüzşğnd Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Suw= Ynsyt+ auiıuışj^ nğ Ndubrzmkgz wuzqzuxnd mg szuw Lrçuzuzr +cuzeumndkşuz şd mg ö+ğumjr lrçuzuzjr cnpnfndğerz! Uz aşxuquwzuwrz aupnğeumjndkrdz sg ndzşjud fuğvuhşı Auiiuz Iruhr aşı% gzeü,şlnf^ nğ USZ huığuiı şz uzsr<umuz +cuzeumndkrdz ığusueğşlnd Lrçuzuzrz!


LRÇUZUAUWNDKRDZG% LNDĞ> ECNDUĞNDKRDZZŞĞND

 AŞI ETS WUZERSUZ

Sş,r Iuzz Mrlrmrnw sruçuzzşğtz Hşığni Fğe$ Suzndtlşuz wuwızşj nğ 4 *üniınir huwkndsg u_l udşlr ecnduğujndj lrçuzuauwndkşuz mşuz=g! Lrçuzuauwşğg fşğ<rz 7-8 usrizşğndz mg ersuüğudtrz =upu=umuz^ ızışiumuz nd gzmşğuwrz lndğ< ecnduğndkrdzzşğ^ nğnzj fğuw ündsuğndşjud ?nğnzuwr ausuouğumz nd uwi iuğiuyşlr huwkndsg! Hşığni Auwğ İndğçg erışl ındud nğ huwkndstz uzsuiz vt szuju, Mrlrmrnw Muknprmniuğuzg^ nğ mg üızndr Uzkrlruir st<^ ,nfuyzşuw bğ<uzt zşği! Huwkndsr aşışduz=nf sş, fzuizşğ mğu, t Suwğufuz=g^ suizudnğuçuğ fzuindu, şz Suwğ Iuouğr^ Fşauğuzr^ auwuürıumuz nd suzmufuğcumuz mşeğnzzşğnd^ rzvhti zuşd Mrlrmru kuzüuğuzr exzşğg^ <uaşğz nd huındauzzşğg!


KNDĞ?RU ŞDİ MG AUİZR

 LRÇUZUZR *CUZEUMNDKŞUZ


Kndğ=ru şdi mg auizr Lrçuzuzr cnpnfndğerz +cuzeumndkşuz! Huıuau, uaudnğ huwkndstz fşğ< Kndğ=rnw Uğıu=rz Zu.uğuğndkşuz çuzçşğ Ausr U=inw aupnğeşj kt Zu.uüua Tğınpuzr ağuauzünf Htwğndkr st< hrır arszndr eubıuwrz arduzeuznj sg! Kndğ=ru uğetz uzağucşbı eşpnğuw= pğmu, t Lrçuzuz!


HUIĞRUĞ? AUWĞG FBIUMJNDKRDZ WUWIZŞJ

SŞ;R IUZZ MRLRMRNW MUKNPRMNİNDKŞUZ

Huığruğ=uğuztz mg aupnğeşz$-

4 *üniıni 2020 Şğş=buçkr şğşmnwşuz Htwğndkr zuduauzüriıg jzjndşjud ö+ğudnğ huwkndsnf sg^ nğndz nğhti aşışduz= çuösukrd suaujnpzşğ nd frğudnğzşğ şpuz! İnwz eth=g wuımuhti rğ .nğ uöeşjndkrdzg knpndj auwubuı Hndğo Ausndır şd sşğqudnğ auwmumuz kupusuişğt zşği! Huwkndsg zuşd zrdkuhti fzuişj Sş,r Iuzz Mrlrmrnw Muknprmnindkşuz Uzkrlruir Suwğufuz=g şd bğ<umuw ausulrğg!

Uwi uprıulr eth=tz wşınw Z$U$I$ İuaum Ç$ Huığruğ= Auwğg^ aşxu.+iuöğnwj ndzşjud Z$İ$*$I$I$ Uğus U$ Sş,r Iuzz Mrlrmrnw Muknprmnirz aşı nd wuzndz Huığruğ=umuz Uknxnw^ Huımuxşlr Mğ+zumuz Cnpnfnw şd auw ausuwz=rz^ jud wuwızşj Znğrz İğçndkşuz! Huığruğ= Auwğg wuwızşj kt% Hnliuauwndkrdzg şdi mg sruzuw Htwğndkr judrz şd r suizudnğr rğ up+k=nf nd çuğşsupkndkşusç mg iuıuğt Lrçuzuauwndkşuz!

Huığruğ= Auwğg zuşd wuwızşj kt^ 9 *üniıni 2020 Mrğumr^ Huığruğ=umuz Uknxnwi şzkumuw çnlnğ şmşpşjrzşğndz st< wuduğı İ$ Huıuğuür^ anüşauzüiışuz wuındm hubı+z hrır muıuğndr önaşğndz anürzşğndz .upupndkşuzg ausuğ! Znwz uxkrd up+k= hrır muıuğndr fuiz .upupndkşuz şd uzenğğndkşuz Lrçuzuzuauwndkşuz! Znğrz İğçndkrdzg bznğaumulndkrdz wuwızşj Znğrz Usşzuhuındndkşuz fbıumjndkşuz ausuğ şd supkşj nğ bğ<uzr cnpnfndğer zrdkumuz şd çuğnwumuz jzjndsg uzjnpumuz glluw!

Uwi uxkrd wuımuhti .zeğşj nğ up+kşl buğndzumşz .upupndkşuz auiıuısuz ausuğ!


UĞJU:G HUIĞUİI T

 GZENDZŞLND LRÇUZUAUWŞĞG


Uğju.r Auzğuhşındkşuz Zu.uüua Uğuwrm Wuğndkrdzşuz^ Htwğndkr suauçşğ huwkndsr huıouxnf^ aşxuquwznf muh auiıuışj Sş,r Iuzz Mrlrmrnw Uğus U$ Muknprmnirz aşı! Uğju.r Zu.uüuag wuwızşj nğ rğşz= huığuiı şz gzendzşlnd 100-150 gzıuzr=zşğ! Uirmu znğndkrdz sg vt şd huwsuzudnğndu, vt fşğ<rz huwkndsr huğuüuwnf! Uwe sıueğndkrdzg şpu, t zuşd uzjşulrz^ zmuır ndzşzulnf Lrçuzuzr gzmşğuwrz-ızışiumuz ,uzğ rğufroumg! Uwi huwkndstz şı= eğndkrdzg udşlr sıuanürv t^ aşışduçuğ Uğju. huığuiı t kt_ gzıuzr=zşğ gzendzşlnd^ kt u<umjndkşuz öuzuöuz ,ğuürğzşğ rğumuzujzşlnd lrçuzuauwndkşuz ausuğ!


Giı imöçzumuz fuğmu,r

R#ZV T HTWĞNDKR HUWKNDSR AUDUZUMUZ HUIOUXG


Htwğndkr st< huıuau, huwkndsr auzüusuz=zşğg m'ndindszuirğndrz şd giı imöçzumuz fuğmu,r^ arszumuz huıouxg huwkndjrm zrdkşğg huaşlnd auğjnf uzyndkndkrdzz t! :u.ındszşğg zmuır şpu, şz ıumudrz fşj usri uxu<^ iumuwz huımuz suğsrzzşğ nvr_zv gğu, şz huwkndzufıuzü şd fıuzüudnğ zrdkg anzmt ışpuyn.şlnd ausuğ! 4 *üniınirz ağeşag ,uüu, t zuduauzüiır 9ğe huaşiır st< şd ıuğu,ndşlnf auiu, t srzvşd 12ğe huaşiı^ ndğ mg huandtğ usnzrds zrkğuk!

Zuduauzüiır pşmufuğ Auiıuz ?nğuwkts^ lğuındusr<njzşğndz wuwızşj nğ uwe zrdkg huaşiır st< mg szuğ euıuğuzr nğnbndsnf! Rğşz= ışpşum trz nğ zrdkg fıuzüudnğ t^ iumuwz vtrz .nğarğ nğ {uwi uiırouz´ fıuzüudnğ mğzuğ gllul!

Huwkndjrm usnzrnds zrdkg 2015 kndumuzrz uxüğudndu, tğ su=iuwrz ,uxuwndkşuz mnpst şd mg mbxtğ 2700 knz!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 57

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Ուշագրաւ է, որ տարիքի միայն երկու օրուան տարբերութիւն ունին խորհրդահայ Գուրգէն Մահարի (Գուրգէն Աճեմեան՝ բուն անունով, Վան, 1 Օգոստոս 1903 – Երեւան, 17 Յունիս 1969) եւ սփիւռքահայ Շահան Շահնուր (Շահնուր Քերեսթէճեան՝ բուն անունով, Պոլիս, 3 Օգոստոս 1903 – Սէն Ռաֆաէլ քաղաք, Ֆրանսա, 20 Օգոստոս 1974), որոնք յառաջապահ տեղ կը գրաւեն մեր գրականութեան մէջ, հանդիսանալով ժամանակակից ու բեղուն ստեղծագործութեամբ անուանի գրողներ, ապրելով ու արարելով սակայն տարբեր միջավայրերու մէջ:

Խորհրդահայ գրականութեան հիմնադիրներէն Գուրգէն Մահարիի երախայրիքը, «Սուգ» քերթուածը՝ «Մենութեան Արցունքներ» խորագիրի տակ՝ յաջորդելէ առաջ «Արտամետեան Գիշերներ» ու «Մեռնող Երգեր» (1919) քերթուածներուն, եկաւ խառնուիլ Թումանեանի «Հոգեհանգիստ» (1915) եւ Տէրեանի Ստեփան Շահումեանի նահատակութեան (1918-ին) նուիրուած «Գազէլ Խնդութեան» քերթուածի արցունքներուն.-

Եղնիկները կու լան, կու լան դառնագին,

Սմբուլներդ խորշակահար են դարձեր.

-Սեւ հագիր, դուն սուգի քոյր ցայգայի՜ն,

Սմբուլներդ խորշակահար են դարձեր...


Ծաւի լիճը ա՛լ չի ժպտար ոչ ոքի,

Ու լճափին ծաղիկները կը մեռնի՜ն,

-Սեւեր հագիր, իջնենք անտառը Սուգի,

Հոն լճափին ծաղիկները կը մեռնին...

1915-ի Վանի հերոսամարտէն ու արեւմտահայոց կրած ողբերգութիւններէն յետոյ Արեւելեան Հայաստան գաղթած,  պատանութեան սեմին եղող Գուրգէնի գրական հոգեխառնութեան մէջ ծնունդ առած «Սուգ»ը պատահական սուգ մը չէր հարկաւ, 24 Ապրիլեան Սուգ, երբ 1919-ին, 16-ամեայ նորաբողբոջ քերթողը Էջմիածնի մէջ կը հանդիպի «Ամենայն Հայոց Բանաստեղծ» Յովհաննէս Թումանեանին, Նաիրի Զարեանի հետ կը հրատարակէ «Արծիւ Վասպուրականի» գրական թերթը, այնուհետեւ Երեւանի «Ապոլոն» կինոթատրոնի շէնքին առջեւ բախտը կ'ունենայ առաջին անգամ տեսնելու թոքախտէ տառապահիւծ Վահան Տէրեանը, քանի մը վայրկեան ալ մտիկ ընելով անոր բանախօսութիւնն ու բանաստեղծութիւնները: Յետագային, Մահարի իր բնատուր տաղանդով պիտի ակօսէր ի՛ր ճամբան, յաճախ սիրտէն բխեցնելով անրջաբոյր յածումները Տէրեանական լիրիկայի, սակայն այնքան ինքնատիպ՝ որքան ի՛նքն է, իր պոէզիային բերած անխառն ապրումներու քերթողը, ստալինեան ժամանակներու բռնադատումները արիաբար դիմադրող, անոնց զուլումին զահանդանքը մինչեւ ցմրուր խմած աքսորական պոէտ...

Մահարիի «Մանկութիւն» (Ա. Աշխարհամարտի վաղորդայն), «Պատանեկութիւն» («Մեծ Եղեռն»ի տարիներ) եւ «Երիտասարդութեան Սեմին» (յեղափոխական պայքարներու ժամանակաշրջան՝ 1956-ին լոյս տեսած սակայն, Ստալինի մահէն երեք տարի ետք) գլուխ-գործոց համարուող արձակ երկերը ընդելուզուած, միահիւսուած են Հայրենիքի ու Ազգի բախտորոշ, այլեւ ամուր շղթաներով, շուրջ քառասնամեայ ժամանակաշրջանի մը վրայ, երբ փորին ու որովայնին չարիքը այդ համայնակուլ, չարաբաստիկ տարիներուն համատարած կը սոնքար հայ գրական կեանքին ու բազմաթիւ գրողներու ստեղծագործութեանց վրայ:

1933-ին, 30 տարեկանին, Չարենցին հետ իր մտերմութեան տարիներուն, լոյս կը տեսնէ Մահարիի «Մրգահաս» քերթուածներու հատորը, որմէ 21 տարի ետք Երեւանի «Հայպետհրատ»ը «Երկեր» խորագիրով հատորի մը երկու կողքերուն մէջ կ'ամփոփէ գրողին երիտասարդական տարիներու քերթուածները, «Ծովի Երգեր»ը, բալլադներն ու պոէմները, ասոնց միացնելով «Մանկութիւն» եւ «Պատանեկութիւն» ինքնակենսագրական երկերը, որոնք էին ու պիտի մնան մեր ժողովուրդի գոյապայքարի ամենացայտուն էջերը՝ լինելութեան տաք տագնապներով ակաղձուն:

1959-ին լոյսի բարիքին կու գայ «Հնձաններ» բանաստեղծութիւններու ժողովածոն, որ քերթողին «40-ամեայ պոէտական ճանապարհի ամփոփագիր»ն է՝ ինչպէս կը հաստատէ ինք, հատորէն դուրս ձգելով զանազան պարբերականներու մէջ լոյս տեսած իր պոէմներն ու բանաստեղծութիւնները: Երեք տարի ետք կը հրատարակուի իր մօր նուիրուած արձակ երկը, «Լռութեան Ձայնը», որուն հաստափոր էջերուն մէջ առնուած են  պատմուածքները, յուշագրութիւնները՝ «Չարենց-Նամէ»ն, «Ակսէլեան Քանդակներ»ը, «Հրաչեայ Ներսիսեան»ը, «Ուիլիամ Սարոյեանի Հետ»ը, ապա թատրերգութիւնը՝ «Մարդը Մարդուն»: 1966-ին՝ «Այրուող Այգեստաններ» գլուխ-գործոց վէպը, ուր դրուագուած են Ա. Աշխարհամարտի նախորդող շրջանի եւ 1915-ի տեղահանութեան ու գաղթի տարիներուն Վանի հայութեան ապրած եղերական իրավիճակն ու անոնց հերոսական պայքարները:

Գուրգէն Մահարի չապրեցաւ սոսկ քնարերգակ բանաստեղծ իբրեւ, այլ իր քնարին մէջ դրաւ գրաքննադատական այն վարակիչ աւիշը, որ համակեց ընթերցողին միտքն ու հոգին, Հայրենիքի ու հայրենի գիւղին արեւով, հայրենի ծուխին երկնաբարձ ծուէններով, Մահարիակա՛ն հայրենաբաղձութեամբ: Այդ գործերը գլելով ժամանակները խորհրդահայ շրջանի, միշտ լսելի ու սիրելի են իր մեծ ժողովուրդին:

                                                               ------------

Միւս կողմէ, Շահան Շահնուր անունն ու վաստակը, գրական հրիտակովը ամբողջ, տիրական եղաւ իր երախայրիքին՝ «Նահանջը Առանց Երգի» ով, տասնամեակներ ամբողջ, կարծես շուքի մէջ ձգելով միւս բոլոր երկերը:

Շաւարշ Միսաքեանի «Յառաջ»ին մէջ 28 Մայիսէն 3 Սեպտեմբեր 1929 իբրեւ թերթօն հրատարակուելէ ու նոյն տարին Փարիզի մէջ հատորի կազմով լոյս տեսնելէ ետք յիշեալ վէպը, Շահնուր իր ետին ձգեց Ռէալիզմով սնած աշխարհահայեացքը ու հսկայ ոստումով մը անցաւ դարպասէն ներս Գերիրապաշտ դպրոցի, անոր հիմնադիրն իսկ եղաւ սփիւռքահայ կեանքի մէջ, ուր անհայրենիք եղերականութեամբ օրօրուող հայ սերուդները, արեւմտահայ գրական սերուցքին տախտապարումէն յետոյ, իրենց անյագուրդ ծարաւը յագեցուցին վէպին մէն մի բառին ու վանկին, շեշտին ու անոր ներսը աղաղակող Ցաւին, Օտարացումին, Ուծացումին, Կարօտին, մեր տակաւ մահացումին, կուսակցութեանց անողոք կռիւներուն եւ բոլոր իրականութիւններուն հուրքովը:

Ճիշդ է, որ «Նահանջ»ին մէջ սիրոյ պատմութիւնը կը միաձուլուի հայութեան ողբերգութեան, լինելութեան գերխնդիրին հետ, բայց հարկ էր որ սփիւռքահայ սպասաւորները իրենց ետին ձգէին – ո՛չ թէ մոռացութեան մութին մատնէին – 19-րդ դարու ճաշակներու հաղորդ իրենց ընկալչութիւնը՝ ա՛լ կործանելու ռոմանթիք երազները, սփիւռքահայ իրականութեան լայնքին ու երկայնքին, ինչպէս որ յաջողեցան ընել Վահան Թէքէեանը, Յակոբ Օշականն ու Զապէլ Եսայեանը՝ Արուեստագէտ սերունդի ժամանակներէն ետք: Ի վերջոյ ո՞վ պիտի չկարենայ ըմբռնել, որ Շահնուրի եւ իր սերնդակից Վազգէն Շուշանեանի գրականութեանց մէջ տարագիր հայուն ջիղն ու կամքը, Արարատով ապրող հաւատքը կ'ուզէ հանգչիլ Հողի երգին բոյրովը:


Շահնուրի «Յարալէզներու Դաւաճանութիւնը» խորագիրի տակ պատմուածքներու ժողովածոն լոյս տեսաւ 1932-ին, դարձեալ Փարիզ: Գեղարուեստական չափանիշով մեծարժէք երկ մը՝ երկրորդ գլուխ-գործոցը գրողին: Այստեղ իր լեզուն ու մտածողութիւնը զերծ են խարակներէ քալել ուզող միտքերու զառածումէն: Պատմուածքները՝ մէկական յաջողուածքներ, նիւթին կը տիրապետեն ոչ միայն փիլիսոփայական արտայայտչականութեամբ, այլեւ ոճի փարթամութեամբ ու գրաւիչ առնականութեամբ: Արդարեւ, ան կ'ըսէ. «...Յարալէզները կը լիզէին, եւ գեղեցիկը պիտի արթննար: Բայց ան այլեւս պիտի չելլէ ոտքի: Մենք խմբովին վերելքի մէջ էինք մինչեւ երէկ, բայց ահա որ չաստուածները մեզ դաւաճանեցին, Անահիտները մեզ ուրացան: Եւ այլեւս ամէն բան անօգուտ կ'երեւայ հայութեան»:

Սոյն երկն է, որ «Պատկերազարդ Պատմութիւն Հայոց» խորագիրի տակ, եկաւ հիմնաւորապէս Շահնուրը դասելու սփիւռքահայ գրականութեան հիմնադիրներու շարքին: Բայց 30-ականներու վերջերէն երբ առողջական վիճակը սկսաւ վատթարանալ՝ ֆրանսերէնով սկսաւ ան ստեղծագործել ֆրանսական մամուլին մէջ, Արմէն Լիւպէն ծածկանունով, մինչեւ որ 1958-ին վերադարձ կատարելով դէպի հայերէն, նոյն տարին հայերէնով լոյս ընծայեց «Թերթիս Կիրակնօրեայ Թիւը», ապա 1967-ին՝ «Զոյգ Մը Կարմիր Տետրակներ»ը (Պէյրութ, Օննիկ Սարգիսեանի բծախնդիր աշխատանքով ու հրատարակութեամբ), 1970-ին՝ «Ազատն Կոմիտաս Եւ Վաղը», 1971-ին՝ «Բաց Տոմար»ը, 1973-ին՝ «Կրակը Կողքիս», իսկ մահէն ետք, 1995-ին՝ «Սիրտ-Սիրտի»ն (վերջին չորսը՝ Փարիզի «Յառաջ» մատենաշարէն): Բաց աստի, Աբրահամ Ալիքեան բծախնդրօրէն ֆրանսերէնէ հայերէնի թարգմանած է «Գիշերային Փոխադրութիւն»ը (1939), այնուհետեւ՝ «Անտեղի Պրպտումներ» (1942), «Գաղտագողի Անցորդ» (1946), «Սուրբ Համբերութիւն» (1951), «Բարձրաւանդակ» (1957), «Հուր Ընդ Հրոյ» (1968) արձակ տպաւորապաշտ էջերը:

Շահնուր՝ որ երեւոյթ է մեր գրականութեան մէջ, կը յուսար թէ օր մը «վերջ կը գտնէ օտարացման վտանգը եւ կը կորսուի նահանջի վերջին տողը, այդ հի՛ն, շատ հին մեղեդին՝ բոլորին ծանօթ»:


Երէկ, Սփիւռքին համար էր նահանջը, այսօր, ինչ որ տեղ, քիչ մըն ալ՝ Հայրենիքին...

Շահնուրին հետ գերիրապաշտ ըլլալու ենք մենք, վասնզի գերիրականութիւնը կը հալածէ մեզ եւ բոլորս մէկական Շահնուրներ ենք դարձած, կամայ-ակամայ:      

   

  «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com