ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 08 ՕԳՈՍՏՈՍ 2020

JUD^ UĞJNDZ? ND FRBI% LRÇUZUZR ST>

Öuzuöuz şğmrğzşğ mg yndkuz +üzndkrdz

 auijzşlnd uprışul cnpnfndğerz


Lrçuzuzr suwğu=upu= Htwğndkr st< cnpnfndğeg ıumudrz vt k+kuyu, uwz jzjndsg^ önğ uhğşjud 4 *üniınir şğşmnwşuz huıuau, suauçşğ huwkndsr aşışduz=nf! Suwğu=upu= Htwğndkg mg buğndzumt uğrdzrl! Ustzndğş= jud^ uğjndz= nd ız=nj! Stm mnpst zuauıumzşğndz suğsrzzşğg mg wuzqzndrz anprz^ srdi mnpst frğudnğşulzşğ ıumudrz mg üızndrz auğndu,r ö+ğndkşuz ıum^ auğrdğ auöuğudnğ uzhuıihuğ szuju, =upu=ujrzşğ% wndiul=ndu, nd juimnı anüşfroum sg ndzrz!

Htwğndkr çzumrvzşğg ıumudrz rğşzj ux+ğşuwrz st< mg öüuz uwe jzjndszşğg^ rzvhti zuşd mg lişz şd mg ışizşz aimuwumuz huwkndstz şğmfuwğmşuzzşğ uxu< lindu, +euzudr quwzşğz nd +euzudg^ iumuwz uwe quwzşğz nd huımşğzşğg mg szuz uznzj umuz<zşğndz şd wrbnpndkşuz st<! zmuır ndzşzulnf^ nğ hşındkrdzg ustz rsuiınf^ çuwj uxuzj çujuxşlnd^ mg c.ıt uwe huwkndsrz wuğqumnds gllulnd fuğmu,g!

Lrçuzuauw susndlg mg üğt nğ iynyuz=r nv stm zbnwl mg bnpuw suwğu=upu=rz st<^ aumuxum huw,ux şğmrz=rz fğuw bnpujnp mrörv uğşdndz!

Ü+ışhzerv srum öuğüujndsz uwz t nğ çuösukrd şğrıuiuğezşğ udşlzşğnf endği şlu, şz^ suwğu=upu=r ynpnjzşğg su=ğşlnd zhuıumnf! Sruwz kt aumuxum uwi şğşdnwkrz^ ıumudrz ürbşğ sg uxu< sş, krdnf .ndlrmuzzşğ suwğu=upu=r ynpnjzşğndz st< muıuğşjrz rğşzj gzkujrm çxzuğuğ=zşğg% =uğmn,şlnf uhuanfndkşuz ndcşğg^ ağmröşlnf suwğu=upu=rz fuouxuındzşğg^ nğnz= muğ,t= rğşzj çuduğuğ çucrzg vtrz iıuju, huwkndsrz çnjşğtz! Htwğndkr zuduauzüriırz szujnğeujrz st< buğndzumndşjuz aşıu=zzndkrdzzşğz nd yğmuğuğ ub.uıuz=g^ nğnzj bznğard muğşlr şpud uzwuwı mnğindu, uwl =upu=uwrzzşğnd uzbndzv suğsrzzşğg üızşl!

Lrçuzuzşuz çuzumg aupnğeuüğndkşusç sg auiıuışj^ nğ Lrçuzuzşuz Muğsrğ .uvg srumz t^ nğ rğudndz= ndzr üızndşlnd huwkndsr fuwğrz st<% önaşğz nd frğudnğzşğg yn.ueğşlnd ausuğ!

Zuduauzüriır aimuwumuz huwkndsrz aşıu=zzndkşuz bğ<uür,rz st< qşğçumulndu,zşğndz krdg auiud 19-r!

Tl$ Hr$ İr$ huımşğuiyrdxr muwuzrz ausuquwz^ usnzrnds zrkğuk =rsrumuz zrdk usçuğnp Htwğndkr zuduauzüriır krd 12 huaşiıuznjrz st< muwrz zuşd ağufuxndkşuz ausuğ +üıuünğ,ndnp huwkndjrmzşğ! Udşlr ndb wuwızndşjud^ nğ su=iuıuz gzeauzndğ ız+ğtz Huığr Iuaşğ şdi auğju=zzndkşuz m'şzkuğmndr! Ndb ürbşğrz nğnbndşjud Iuaşğg muluzudnğşl!

Rzkgğynl şğtm şğşmnwşuz wuwıuğuğşj^ nğ lrçuzuzşuz rb.uzndkrdzzşğndz huauz<rz gzeuxu<şlnf^ sr<uöüuwrz aşıu=zzrvzşğnd .sçum sg hrır pğmt Lrçuzuz!

Uxnp<uhuandkşuz zu.uğuğ Ausuı Auiuz wuwızşj^ nğ Htwğndkr zuduauzüriır huwkndsrz huıouxu, önaşğndz krdg çuğqğuju, t 154-r^ rim frğudnğzşğndzg mg szuw 5000-r bndğ<!

Uz zbşj^ nğ 5000 frğudnğzşğndz 20 ux auğrdğg çcbmndkşuz muğr= ndzşju, şz^ udşljzşlnf^ nğ lndğ< huğuüuzşğg 120 şz!

Rğ muğürz^ RDZRİT( wuwızşj^ nğ Htwğndkr zuduauzüriır huwkndsrz huıouxnf uzhuıihuğ szuju, şz 100 auöuğ şğş.uzşğ$ uznzjst 55 auöuğrz huıihuğuz ığndu, t 120 ehğnjzşğnd st<!

Bıuh +üzndkşuz üşğuünwz .nğandğer hşı Snausşı :twğ auğjuöğnwjr sg gzkuj=rz zbşj^ nğ Htwğndkr st< muz 8000 fzuindu, muxnwjzşğ^ udşljzşlnf^ nğ muğşlr şpu,rz vuy uğuü hrır ub.uırz% fzuizşğnd üzuauındsg muıuğşlnd ausuğ!

Zbşz=^ nğ şğşiyn.uz Busşl Xnd=nö wşısr<+ğtrz wuwızşj^ nğ Önd=r şlşmığumuwuzrz st< mg üızndr sş, =uzumndkşusç çnğumu,rz^ nğ bğ<uhuındu, t =uğrdpr ıumuxzşğnf şd mğzuw Htwğndkr zuduauzüriır huwkndstz buı udşlr aimuwumuz huwknds huıouxşl! Uz zbşj^ nğ uwi rğumuzndkrdzg rz= m'ndöt Ndcuzrdkr Zu.uğuğrz ndbueğndkşuz wuzqzşl!

Ndcuzrdkr şd <ndğr auğjşğnd zu.uğuğndkrdzg uzsr<uhti ağuhuğumşj aupnğeuüğndkrdz sg^ ndğ bşbındşjud nğ çnğumu,rzr huaşiıg uğerumuz qşdşğnf şd uhuanf froumr st< huandu, t^ şd şlşmığumuwuzrz mg auwkuwkt +ğumuz muğr=rz ausuhuıui.uznp =uzumndkşusç çnğumu,rz!

Zu.uüua Undz şdi şğtm wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud cnpnfndğerz! Uz bşbışj^ nğ Lrçuzuzr ıuüzuhg hrır vsr<uöüuwzuzuw! Şkt lrçuzuzjrzşğg şğmğrz vrb.şz^ nv n= mğzuw sşör rb.şl! Uzmuğşlr t^ nğ rs rb.uzndkşuzi +ğşğndz şğmğrz üşğrb.uzndkrdzg krğu. euxzuw^ auiıuışj uz! Udşljndj zuşd^ nğ Htwğndk sruwz izzeşptzr şd çcbmumuz hrınw=r muğr= vndzr^ uwl% fşğubrzndkşuz! Auzğuhşındkşuz Zu.uüuag zbşj^ nğ Htwğndkr zuduauzüriır huwkndsrz arszumuz huıouxg uwe zrdkşğndz zuduauzüriırz st< üızndrlz t ş+kg ıuğrt r fşğ^ şd aumuxum çuösukrd öündbujndszşğndz^ huıui.uzuındzşğ uzışiu, şz şd uzyndkndkrdz jndjuçşğu,! Zu.uüua Undz vçujuxşj uwz auduzumuzndkrdzg^ nğ mğzuw uğıu=rz sr<usındkrdz sg$ ağkrx sg mus xndsç sg^ huıouxu, gllul uwe huwkndsg!

Zu.uüua Undz bşbışj^ nğ (ğuziuwr zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnztz huauz<u, t Lrçuzuzrz wuımujzşl uğçuzşumuwrz zmuğzşğ^ nğhtiör muğşlr glluw wiıumujzşl^ kt +euzudşğ şd ağkrxzşğ muwr#z! {Şkt )ğuziujrzşğg muğnpndkrdz vndzşzuz zsuz zmuğzşğ ığusueğşlnd sşör^ uhu uwl hşındkrdzzşğt hrır .zeğşz= öuznz=% obeşlnd ausuğ uğıu=rz wuğqumnds gllulnd fuğmu,g´^ gzeü,şj uz!

Srdi mnpst Lrçuzuzr muıuğndu, suğeuirğumuz +cuzeumndkrdzzşğg buğndzumndşjuz zuşd şğtm!

*ğnduz gzkuj=rz bğ<uzuxndkşuz st< eğndşjuz lndğşğ^ kt Lrçuzuz hubı+zuhti mg sşğct rğşz uxu<uğmndu, sr<uöüuwrz +cuzeumndkrdzzşğg!

Muxufuğndkşuz ışpşmuındumuz üğuişzşumg ağuhuğumşj aupnğeuüğndkrdz sg^ nğ mg zbt^ kt lrçuzuzşuz hşındkrdzg rğşz uxu<uğmndu, nv stm +cuzeumndkrdz sşğcu, t!

Aupnğeuüğndkrdzg aşğ=şj bğ<uzuxndkşuz st< eğndu, uwz lndğşğg^ kt +ıuğ hşındkrdzzşğnd mnpst Lrçuzuzrz ığusueğndnp +cuzeumndkrdzzşğg mg sşğcndrz!

Şğşmnwşuz İhrıum ındzg wuwızşj^ nğ Srujşul Zuauzüzşğnd zu.uüua Iuzglı Kğusy şd (ğuziuwr zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnz ndzşju, şz aşxuquwzuwrz aupnğeumjndkrdz sg^ nğndz gzkuj=rz =zzuğmu, şz Htwğndkr huwkndstz şı= Lrçuzuzrz uzsr<umuz +cuzeumndkrdz ığusueğşlnd muğşdnğndkrdzg!

Mti ürbşğrz zu.uüua Srbşl Undz aşxuquwzuwrz aupnğeumjndkrdz iıujud Srujşul Zuauzüzşğnd zu.uüua Iuzglı Kğusytz^ nğ judumjndkrdz wuwızşj Htwğndkr zuduauzüriır huwkndsr önaşğndz ausuğ^ wuwızşlnf^ nğ rz= zşjndm mg muzüzr Lrçuzuzrz şd hrır suizumjr Lrçuzuzr +cuzeumndkşuz Yuğrör .nğağeucnpnfrz!

?ndtwkr uxşdındğr zu.uğuğndkrdzg auiıuışj^ nğ =ndtwkşuz +cuzeumndkrdzzşğ yn.ueğnp +euzudg hrır auizr Lrçuzuz% yn.ueğşlnf izzeşptz!

Suğn=şuz arzü uwl +euzudşğ^ rğuzşuz +euzud sg^ rzvhti zuşd +suzumuz +euzudşğ şğtm auiuz Htwğndkr sr<uöüuwrz +eumuwuz% lrçuzuzjrzşğndz çşğşlnf suğeuirğumuz +cuzeumndkrdzzşğ^ izzeşptz nd çcbmumuz hrınw=!

Xndiuiıuzr Zu.uüua Fluırsrğ Yndkrz rğ .+i=g ndppşlnf Xndirnw Uhuanfndkşuz .nğandğerz^ wuwızşj^ nğ Snimndu Lrçuzuzrz wudşlşul ö+ğumjndkrdz şd +cuzeumndkrdz hrır ığusueğt% Htwğndkr huwkndstz şı=!

Lrçuzuzr st< Uığhtwouzr eşihuz Upuişlrs Brd=rdğnf wuwızşj^ nğ Uöğhtwouzr uğıu=rz ünğ,nj zu.uğuğndkrdzg Lrçuzuzrz stm srlrnz ınluğr +cuzeumndkrdz ığusueğu, t!

Zbşz=^ nğ Kndğ=rnw zu.uüua Ğtoth Kuwwrh Tğınpuz auiıuışj^ nğ Kndğ=ru rğ usçnp< muğnpndkrdzzşğg hrır öşışpt Lrçuzuzr ığusueğndkşuz ıum!

Srdi mnpst^ Kndğ=rnw yn.zu.uüua (nduı U=kuw% gzmşğumjndkşusç Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plndr^ uwi+ğ hrır uwjşlt Lrçuzuz^ ndğ auzerhndszşğ hrır ndzşzuw rb.uzndkşuz şğş= hşışğndz aşı!


ÜUÜRM ;UXNDMŞUZ

100 SRLRNZ EĞUS *ÜZNDKRDZ MG IĞUSUEĞT

MRLRMRNW MUKNPRMNİNDKŞUZ


Auwuiıuzr {Çuğüuduo Auwuiıuz´ mndiumjndkşuz uxu<znğe^ sş,uauğndiı Üuürm ;uxndmşuz^ nğ s+ıudnğuhti usri sg uxu< öğmndu, tğ şğşiyn.uzumuz uzqşxzs.şlrndkşztz şd muzvndu, tğ euıuğuz% öuzuöuz sşpueğuz=zşğnf^ nğnbşj suğeuirğumuz +üzndkrdz ığusueğşl Mrlrmrnw Muknprmnindkşuz! Htwğndkr st< huıuau, huwkndsr aşışduz=nf önandu,zşğnd gzıuzr=zşğndz şd auwmumuz muxnwjzşğndz +üzşlnd zhuıumnf^ ;uxndmşuzr arszueğusg 100 srlrnz eğus &s+ıudnğuhti 200 auöuğ ınluğ/ ığusueğşl Mrlrmrnw Muknprmnindkşuz!

;uxndmşuzr suslnw çuzçşğ Rftku I+znwşuz wuwızşj nğ 50 srlrnz eğusg hrır wuımujndr auw önaşğnd gzıuzr=zşğndz^ szujşulz ul Muknprmnindkşuz% fzuindu, şmşpşjrzşğnd znğnündkrdzg rğumuzujzşlnd ausuğ!


MUĞR?UDNĞ FUĞCUĞUZZŞĞND HUIUİ:UZUINDZŞĞND SUİZUMJNDKŞUSÇ CNPNF% ÜNDSÜUÇNDR ST>


Auörd usri sg fşğ< hrır imir ndindszumuz znğ ıuğşbğ<uzg şd şkt rb.uzndkrdzzşğg uğıumuğü znğ nğnbnds sg vgzendzrz^ ehğnjzşğg hrır çujndrz şd ubumşğızşğg ndisuz hrır aşışdrz infnğumuztz ıuğçşğ huwsuzzşğnd zşğ=şd! ?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf ıumudrz lğrd vt wiıumuju, ehğnjzşğg çuzulnd mus vçuzulnd auğjg$ ağuhuğumr fğuw mg bğ<rz lndğşğ^ nğ euiuduzendkrdzg znğ bğ<uzr uxu<rz mriusşumrz şdi hrır buğndzumndr aşxufuğ eğndkşusç! Çuwj rzv ul nğ glluw^ ndisuz n_ğ qşdz ul nğ nğeşüğndr^ ehğnjzşğnd zrdkumuz .zerğzşğg st<ışpz şz^ sşğ muğü sg kupşğnd fuğvuwrzzşğg ecnduğrz mujndkşuz st< şz şd mg ihuişz ö+ğumjndkşuz% ndindjrvzşğnd şd hubı+zşuzşğnd ub.uıufuğq=şğg fouğşlnd^ uzağucşbı uwl muğr=zşğg anüulnd ausuğ! Uwirz=z% zrdkumuz auğjşğg srbı +ğumuğür fğuw şz nd mg buğndzumndrz ,ş,ndrl öuzuöuz auğkumzşğt zşği!

Şğtm uwi zhuıumnf Ündsüuçndr Uknxuzriı Suwğ şmşpşjdnw Ünpkuz şğüvu.ndsçr iğuarz st< ündsuğndşjud cnpnf sg^ suizumjndkşusç Uışzuhşışğndz uwz kupşğnd^ nğnz= ehğnjzşğ ndzrz şd nğnzj ausuğ mşziumuz t zrdkumuz sr<njzşğnd ktsuz! Audu=nwkg muwujud Usşz$ I$ İuaum Ç$ Huığruğ= A+ğ zu.uüuandkşuz zşğ=şd! Huığruğ= Auwğg rğ =nf ndztğ Erduzuhşı şd Mğ+zumuz Cnpnfr Uışzuhşı Üşğh$ I$ Kukndl ;$ Fğe$ Uzndbşuzg şd Huığruğ=umuz Yn.uznğe Uğc$ I$ Üğrünğ U$ ?azw$ Iusuışuzg^ Huığruğ=uğuzr şlsıumuz ünğ,şğnd huıui.uzuınd :niğnf ?t+lteudrk+plndz!

Cnpnfg çujndşjud Huığruğ= A+ğ şlnwknf! Znğrz Usşzuhuındndkrdzg wuwızşj nğ Huığruğ=uğuzg rğumuzndkşuz st< rğuduindkrdz sg vndzr uwihrir ünğ,şğnd sr<usnd. gllulnd^ şmşpşjumuzzşğg anüşdnğ ünğ,şğnf htı= t öçuprz^ çuwj rğşz= arsu ani şz^ nğnfaşışd ausuwz=g uwi ecnduğrz cusuzumuauındu,rz st< htı= ndzr sruizumuzndkşuz^ rz= mg auduıuw nğ auğjşğg mğzuz lnd,ndrl ausuışp <uz=şğnf nd çuğr musşjnpndkşusç! Uwn^ sşğ fuğcuğuzzşğg ecnduğndkrdzzşğ mg ersuüğudşz^ zşp mujndkşuz st< şz^ çuwj orbe vt nğ uwi bğ<uzrz ehğnjzşğg yumndrz mus sruzuz rğuğnd^ ausu.sçndsr htı= ndzrz= uwi mujndkrdzg wupkuauğşlnd ausuğ^ giud Huığruğ=g^ wnwi wuwızşlnf nğ zrdkuhti uhuanfndu, Kupuwrz :nğandğezşğg uzhuwsuz +üzndkşuz qşx= m'şğmuğşz muğr=udnğ kupşğndz!

İuaum Huığruğ= A+ğ wu<nğeşj :niğnf ?t+lteudrk+plnd^ nğ wrbşjndj kt çnlnğ kupşğndz uxu<uğmu, trz zşğmuwujzşl rğşzj şlsıumuz ışpşmuüğşğg^ çuwj ecçu.ıuçuğ^ ıumudrz muz kupşğ^ nğnz= uwe ışpşmuüğşğg vşz wuzqzu, Huığruğ=uğuzrz! {Şkt çnlnğ ışpşmuüğşğg iıuzuz=^ hrır muğşzuz= ousçnd sg =uğıtig huığuiışl şd l,ndrl ünğ,r´^ erışl ındud uz!

:+i= uxrz =uzr sg Uışzuhşışğ^ nğnz= mg hubı+zufuğşz zrdkumuz auğjşğ ndzşjnp kupşğnd st<! Uznz= uzüus sg şdi bşbışjrz kt htı= ndzrz sruizumuz şd muıuğşul +üzndkşuz^ fuğcuğuzzşğg çuj huaşlnd ausuğ! Gzeü,şjrz nğ auğndiı kupşğt zşği ubumşğızşğ qğruçuğ m'ndiuzrz^ uwi ecnduğ mujndkşuz mg suızt muğr=udnğ Kupuwrz :nğandğezşğg^ nğnz= mg hubı+zufuğşz auwubuı kupşğnd st< şd nğnz= iumuwz mulndu,zşğ vndzrz% zrdkumuz sr<njzşğ üızşlnd ausuğ!


HTWĞNDKUAUW WUWIZR QŞDUÜ;NPR UB:UIUZNJZ UL

YLUIUMR FŞĞU;NDŞJUD


Htwğndkuauw wuwızr qşduü,np Üğrünğ Cuhnkşuz nğ sş, ausçud ndzr usçnp< ub.uğar st<^ sş, fzui mğşj 4 *üniınir huwkndsr aşışduz=nf! Cuhnkşuz Rzikumğus-r rğ t<rz fğuw ağuhuğumşj lndiuzmuğzşğ^ nğnz= jnwj mndıuz kt rzvht#i uznğ ub.uıuznjz ul sş, udşğu,ndkrdzzşğ mğu, t aö+ğ huwkndsr huıouxnf!

Ausçududnğ qşduü,npr .+i=şğnf fzuir ıuğnpndkrdzg buı sş, t şd arsu^ ?nfrı-19r ausuouğumrz öndüuaşxuçuğ^ ,uzğ ynğqndkrdz sg şdi mg ihuit Lrçuzuzr cnpnfndğerz! {Usçnp< ub.uğarz mnv m'ndppşz= nğ +üzndkşuz qşx= şğmuğşz Lrçuzuzrz^ nğnfaşışd uwi şğmğr rb.uzndkrdzzşğg nwc şd muğnpndkrdz vndzrz aumumbxr ıum uxzşlnd uwi znğ ıuüzuhg şd uznğ aşışduz=zşğg´^ üğşj Cuhnkşuz!

Erışl ıuz= nğ Üğrünğ Cuhnkşuz ,zu, t 1986rz Htwğndkr st<! Uznğ zu.uauwğşğg 1915rz İritz mğju, şz yu.vrl nd uhuiıuzrl Lrçuzuzr st<! Uz buı şğrıuiuğe ıuğr=rz axvumr ırğuju, t nd +ğumuğür şmu,% Wnğeuzuzr Xuwzu kuündarr ausuğ qşduü,u, anwumuh auündiızşğndz bznğard!


HTWĞNDKR ST>

FRĞUDNĞŞUL AUWŞĞND KRDG ÇUĞQĞUJUD 300R


Htwğndkr huwkndsr aşışduz=nf frğudnğndu, auwşğnd krdg çuğqğujud 300r! Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz çuzçşğ Uzzu Zupıulşuz uwi suirz .+işjud susndlrz^ zbşlnf nğ Auwuiıuz 12 knz suğeuirğumuz +üzndkrdz hrır ndpuğmt Lrçuzuzr cnpnfndğerz!

Wrbşjzşz= nğ Lrçuzuzr st< şx+ğşuw indü axvumndu, t^ önaşğnd krdg uzju, t 150r iuasuzg$ arduzeuznjzşğnd st< muz ,uwğuwşp ,uzğ froumnf 120 frğudnğşulzşğ! Önaşğnd sr<şd 13 auw muw!


120 EHĞNJ FZUİNDU; T


SUMr suzmumuz arszueğusr% RDZRİT(r hubı+zumuz zşğmuwujndjrv Suğr=ir Stğ=uı+ Cgzşdr st< wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud Htwğndkr huwkndsr suirz! Uz wuwızşj nğ huwkndsr huıouxnf udşlr =uz 120 ehğnj sş, fzuizşğ ndzr$ <uğendybndğ şpu, şz huındauzzşğnd uhumrzşğg^ muz ehğnjzşğ^ nğnz= udşlr lndğ< fzuizşğ ndzrz! Uwi 120 ehğnjzşğnd st< m'ndiuzrz 55 auöuğ ubumşğızşğ^ ndiır .riı muğşdnğ t nğ srzvşd fşğusndı^ uwe ehğnjzşğg fşğuznğnündrz nd çuzuz rğşzj exzşğg!

RDZRİT(r hubı+zumuz zşğmuwujndjvr .+i=şğnf^ huwkndstz sş, fzuizşğ mğu, şz zuşd çzumşlr ındzşğ nd s+ıudnğuhti 80-100 auöuğ şğu.uw auğmueğuçuğ l=u, t rğ ındzg! ?uzendu, mus lğ<+ğtz ındcu, şz =uzr sg çcbmumuz mşeğnzzşğ^ zşğuxşul bıuh+üzndkşuz 16 mşeğnzzşğ!

Stğ=uı+ ndbueğndkrdz ağudrğşj Lrçuzur st< {ersumzşğnd wnwc muğr=r fğuw´^ zbşlnf nğ ?nğnzuwr eth=şğz ul mğzuz udşlzul uwi huwsuzzşğnd ıum! Uz ausub.uğauwrz auzğndkşuz mnv ndppşj nğ uzwuhup ö+ğubuğcr uzjgzşz rğşzj ndcşğg nd +üzşz Lrçuzuzrz!


*EUZUDG AZEMUİIUZR ST> FUWĞT>?TZ ŞI?

ŞĞMND SUİR ÇUCZNDŞJUD

Azemumuz +euwrz ür,şğndz huımuznp {Twğ Rzıru T=iyğti´ +euzudg şğtm^ şpuzumuwrz uzçuğşzhuiı huwsuzzşğnd zşğ=şd ynğqşj fuwğt<= muıuğşl ?tğulu zuauzür ?ncr=nıt =upu=r +eumuwuzrz st<^ çuwj uwe fuwğt<=g şpud çudumuz {muğ,ğ´ nd nğhti aşışduz=% +euzudg çuczndşjud şğmnd suir! Uğmu,r huıouxşnf uxznduöz 14 ousçnğezşğ rğşzj mşuz=g mnğizjndjrz^ s+ıudnğuhti 130 ousçnğezşğ ul frğudnğndşjuz! *euzudr st< muğ 191 suğe% 184g ousçnğezşğ trz şd uznzj sr<şd muwrz 10 şğu.uzşğ!


KĞ?UMUZ LRĞUZ UĞCŞÖĞMNDŞJUD

SĞJUZBUWRZ AUSŞSUINDKŞUSÇ


Fşğ<rz stm buçknduz gzkuj=rz euğqşul uğcşöğmndsr aniuz=r çxzndu, t kğ=umuz lrğuz^ nğ şğtm uğcşöğmndşjud ınluğr zmuısusç! Fşğ<rz şğmnd +ğşğndz 1 ınluğg mg fuouxndr 7$34 lrğuwnf^ rzv nğ uğcşöğmndsr znğ yndl sg mg zbuzumt iumuğuzrz st<! Uwihti ıuğşimröçtz r fşğ lrğuz ınluğr zmuısusç uğcşöğmndşjud udşlr =uz 22 ınmninf!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 58

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Այսօր՝ 8 Օգոստոսի երեկոյեան, Երեւանի «Զուարթնոց» օդակայանէն թռիչք կ'առնէ եւ Պէյրութի միջազգային օդակայան կը հասնի Հայաստանի կառավարութեան կողմէ Լիբանանի ժողովուրդին համար Լիբանանի կառավարութեան փութացուող 12 թոն Ա. հանգրուանի մարդասիրական օգնութիւնը, որ կ'ընդգրկէ դեղորայք, սննդեղէն եւ այլ կենսական կարիքներու համար օժանդակութիւններ: Հայաստանի կառավարութեան պատուիրակութիւնը՝ որուն մաս կը կազմէ Հայաստանի վարչապետի աշխատակազմի Սփիւռքի գործերու գլխաւոր յանձնակատար Զարեհ Սինանեան, Լիբանանի մէջ Հայաստանի արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Վահագն Աթաբէկեանի ուղեկցութեամբ տեսակցութիւններ պիտի ունենայ լիբանանահայ համայնքի պատասխանատուներուն հետ՝ քննարկելու համար լիբանանահայութեան կարիքները, յատկապէս 4 Օգոստոսին մայրաքաղաք Պէյրութը պատուհասած կործանիչ պայթումէն ետք, որուն հետեւանքով վիրաւորուած հայերուն թիւը այս պահի դրութեամբ հասած է շուրջ 300-ի. արձանագրուած են նաեւ 13 հայ նահատակներ: Բ. հանգրուանով մարդասիրական օգնութիւնը պիտի հասնի յառաջիկայ Երեքշաբթի, ապա Գ. հանգրուանով՝ միւս շաբթուան մէջ:        

Գրական դաշտի վրայ, խորհրդահայ գրականութիւնը, բնութեան տարագեղ կանչերու եւ որսորդական արկածախնդրական դրուագումներու կարկառուն ներկայացուցիչ ունի, 115 տարի առաջ այսօրուան պէս 8 Օգոստոսին ծնած Վախթանգ Անանեանը (Հայաստան, Պօղոսքիլիսա՝ այնուհետեւ Շամախեան գիւղ, այժմ՝ Դիլիջան, 8 Օգոստոս 1905 – Երեւան, 4 Մարտ 1980), իսկ սփիւռքահայ գրականութիւնը, հայ ժողովուրդի տառապանքներն ու ողբերգութիւնները ապրած ու ականատեսի վկայութիւններով բազում երկերով հրապարակած, նոյնպէս 8 Օգոստոսին, այլեւ 120 տարի առաջ ծնած Ստեփան Շահպազը (Ատանա, 8 Օգոստոս 1900 – Եգիպտոս, Աղեքսանդրիա, 1994). սերնդակից, սակայն տարբեր ոստաններու մէջ ապրած ու ստեղծագործած երկու մեծ գրողներ:

Վախթանգ Անանեան հիմնադիրն է արկածային ժանրի մշակման ու զարգացման գրականութեան, իր մեծ կարկառովը գրական հրապարակ իջած անցեալ դարու 20-ական թուականներուն: Իր նորարարական գրարուեստով, ան պեղեց հետաքրքութեանց հորերը մեծահասակներուն ու փոքրերուն հաւասարապէս: Գրարուեստ, որ հայրենի բնութեան աշխարհէն լոյսերու եւ շողարձակ մթութիւններու հրաշազան խառնուրդը զտած՝ նետեց ընթերցողի իմացականութեան դաշտը, հոն, ուր կենդանական աշխարհի պատկերաւոր բառերն ու հնչիւնները, ձորին ու սարերուն, ջուրերուն ու կանաչութեան, երկրին ու երկինքին լեզուն հանդէս կու գայ իբրեւ Հայաստան աշխարհի պատմութիւն, դառնալով քարտէս Հայաստանի աշխարհագրութեան, դառնալով գիր ու գիրք, հատորներ ու մատեաններ: Հայ մարդուն պարգեւելով մանկութեան պարտէզներու մէջ աճած Հայրենիքին հանդէպ սէրն ու հաւատքը՝ բարութեամբ ու հպարտութեամբ թրթռուն եւ ազնուութեան վերամբարձ ոգին ցոլացնող:

Ինք՝ որ սիրեց հայրենի երկինքէն թորացող անձրեւը, երկինքին սիրտը պատռող կայծակն ու որոտումը, կախարդական սեւագորշ ամպերը, յիրաւի սիրեց Հայաստա՛նն ամբողջ: Ու Մեսրոպի մուսաներու շքեղ բարձունքներէն իջնելով, ալեխռով պահերու իրաւ ապրումներով անցաւ գիւղէ գիւղ, հովիտէ հովիտ, անտառէ անտառ ու Սեւանի ջուրերուն սահանքով մինչեւ Արագած ու Արարատեան դաշտ, անցաւ ամբողջ լեռնաշխարհով հարուստ մեր պատմութեան բոլոր կածաններէն, իր ու մեր անպարտելի Հայրենիքը ներկայացնելու եւ սիրցնելու իր ժողովուրդին, զայն կառչա՛ծ պահելու անոր հնադարեան քաղաքակրթութեան:

Փոքրիկն Վախթանգի աղքատիկ մանկութիւնը կ'անցնի իր ծննդավայրի գիւղին մէջ, ուր կը ստանայ նախնական կրթութիւն: 10 տարեկանին կ’ընդունուի Դիլիջանի ծխական դպրոցը, բայց կրթաթոշակը չկարենալ վճարելուն համար դուրս կը դրուի դպրոցէն: Այս ցաւը խոր ազդեցութիւն ունենալով մանուկին սիրտին մէջ՝ յետագային ան պիտի գրէր ի միջի այլոց. «...Տասնմէկ տարեկան էի երբ զրկուեցի դպրոցից, ուսուցիչներից: Աւարտուեց իմ ուսման ժամանակաշրջանը: Դրանից յետոյ իսկական դպրոց այլեւս չեմ տեսել: Այնուհետեւ գրքերը դարձան իմ ուսուցիչները, իմ դաստիարակները, լեռնականի իմ անտաշ հոգին յղկողները: Իմ դպրոցը եղել է մայր բնութիւնը, որի գրկում ես մեծացել եմ»:

1926-ին երբ Անանեան կը տեղափոխուի Երեւան՝ կը սկսի աշխատիլ զանազան թերթերու խմբագրութեանց մէջ: Նախ «Մաճկալ»՝ 1930-1931 թուականներուն, ապա «Սոցիալիստական Գիւղատնտեսութիւն»՝ 1931-1935 թուականներուն. 1935-ին իրեն կը վստահուի «Կոլխոզնիկ» թերթի գլխաւոր  խմբագիրի պաշտօնը:

Անանեանի առաջին ստեղծագործութիւնը՝ «Չոլախ Թաքօն», տպուած է 1927-ին, «Պիոներ» ամսագիրին մէջ: Իր գրական ժառանգութեան զգալի մասը կը կազմեն կարճ արձակի ժանրերը – պատմուածք, ակնարկ, խոհ, մանրապատում, հայրենի բնութեան ու բնաշխարհի մարդոց հիասքանչ պատկերներ, որոնք կ'ընդգրկեն մարդ-բնութիւն փոխյարաբերութեան հիմնախնդիրները: Ասոնք արծարծուած են գրողին գրեթէ բոլոր ստեղծագործութիւններուն մէջ: Վառ արտայայտութեամբ պատկերներ են, օրինակ, «Մայրեր», «Փոքրիկ Մայրեր», «Եղնիկի Ձագը», «Մայր Այծեամը», «Մայր Արջը», եւայլն: Յուզիչ, սրտառուչ ե՛ւ հոգեցունց պատկերներով է թաթաւուն «Մայր Արջը» պատմուածքը: Այստեղ, մայր արջը կորսնցնելով իր քոթոթը՝ վրէժ կ'ուզէ լուծել մարդոցմէ, որոնք զայն սպաննած էին. ան գրած է. «... Վերեւ յառած՝ նրա աչքերի մէջ վրէժի կրակ էր վառւում, եւ նրա ցաւոտ հայեացքից մենք փշաքաղուեցինք: Ճանաչե՞լ էր նա արդեօք մեզ՝ իր ձագը սպաննողներիս, թէ՞ զաւակը կորցնելուց յետոյ բոլոր մարդիկ էլ ատելի էին նրան: Մի բան պարզ էր, որ չի մոռացել իր ձագի մահը եւ որոշել է վրէժ հանել մարդ արարածից»:

1941-1945 տարիներուն Հայրենական Մեծ Պատերազմին մասնակցած Վախթանգ Անանեան վերադառնալէ ետք Երեւան շարունակեց ստեղծագործական աշխատանքը: 1930-ին՝ 25 տարեկանին, արդէն լոյս ընծայած էր առաջին վիպակը՝ «Կրակէ Օղակի Մէջ»: Չորս տարի ետք «Որս» խորագրեալ որսորդական պատմուածքներու ժողովածոն, պրակ 1 – 8, 1947-1977: 1951-ին՝ «Սեւանի Ափին» վիպակը, որ կը համարուի իր մեծարժէք երկերէն մին՝ «Յովազաձորի Գերիները» (1956, արկածային վիպակներ) երկին հետ:

Իր կեանքի վերջին 10-15 տարիներուն Անանեան հակուած մնաց ամբողջացնելու «Հայաստանի Կենդանական Աշխարհը» քառահատոր աշխատութիւնը: «Յովազաձորի Գերիները»ի առընթեր «Լեռնային Լճի Գաղտնիքը» նկարահանուած ու ներկայացուած է մեծ պաստառի վրայ:

Վախթանգ Անանեանի գործերը՝ որոնք թարգմանուած են բազմաթիւ լեզուներու, մինչեւ այսօր կը վայելեն մեծ ժողովրդականութիւն:

                                                          ----------

Եգիպտահայ երկարամեայ գրող, բանասէր, սփիւռքահայ գրականութեան երախտաւորներէն Ստեփան Շահպազ, կարծես ճակատագիրի հանգիտութեամբ մը եգիպտահայ ժամանակակից գրողներ Խորէն Տէտէեանի ու Պարոյր Մասիկեանի, քիչ ուսումնասիրուած այն գրագէտներէն է, որուն գործերը իր կենդանութեան եւ մահէն ետք ալ չզբաղեցուցին գրականութեան սպասարկուները, մանաւանդ որ այդ գործերուն մէջ կը շարունակէ բարձրագոռ հնչել 1915-ի ողբերգութիւններով սկսուած մեր արիւնավառ պատմութիւնը...:

Շահպազի մահէն եօթ տարի առաջ, 1887-ին, սփիւռքահայ գրականագէտ ու բանասէր Դոկտ. Վաչէ Ղազարեան Պէյրութէն ուղղուելով Գահիրէ, վերադարձին արդէն իրագործած կ'ըլլար իր առաքելութիւնը, յաջորդ տարի իսկ խմբագրելով ու հրատարակութեան ձեռնարկելով Ստեփան Շահպազի «կարապի երգ»ը հանդիսացող «Արփիար Արփիարեան» խորագրեալ հաստափոր աշխատութիւն-մենագրութիւնը (Պէյրութ, 1988, 624 էջ): Յիրաւի կոթողային յիշատակարան մը Շահպազին կողմէ Արփիարեան գրողին նուիրուած, ի մի ամփոփելով «Կարմիր Ժամուց»ի տարաբախտ ու մեծահամբաւ երգիչին հասարակական-կուսակցական կեանքի ուղին ու գրական վաստակը:

Ատանա ծնած եւ ինն տարեկանին Ատանայի կոտորածներուն զարհուրանքը ըմպած Ստեփան՝ մօր հետ խոյս կու տայ Կիպրոս, ուր Փարիզէն վերադառնալով իրենց կը միանար հայրը: Շատ չանցած՝ փոքրիկն Ստեփան կը մեկնի Մերսին քաղաք, ուր ան կը յաճախէ  տեղի Ազգային նախակրթարանը: Երկու տարի հոն մնալէ ետք կը վերադառնայ Ատանա եւ այս անգամ կը յաճախէ տեղի Աբգարեան վարժարանը: 1915-ի տարագրութեան օրերուն, երկար ու տառապալից ոդիսական մը ապրելէ յետոյ կը հասնի Հալէպ:

Ա. Աշխարհամարտէն ետք, զինադադարին, պատանի Ստեփան Շահպազ կը վերադառնայ Կիլիկիա, ուրկէ կ'անցնի Պոլիս՝ հետեւելու միջնակարգ ուսման, որուն քննութիւնները կ'անցընէ Ֆրանսայի Կրընոպլի համալսարանին մէջ, 1922-ին: Իր ուսանողական շրջանին կ'ընտրուի Հայ Ուսանողական Միութեան նախագահ եւ Հայ Դատի մասին կը խօսի Սորպոնի «Ռիշլիէօ» սրահին մէջ: Կը հետեւի Լահէի Միջազգային Իրաւաբանութեան Քառնէկի Ակադեմիայի 1923-ի դասընթացքներուն եւ 1925-ին կ'աւարտէ Փարիզի համալսարանի իրաւաբանութեան բաժանմունքը: Յաջորդ տարի կը տեղափոխուի Աղեքսանդրիա, ուր որպէս փաստաբան կ'արձանագրուի Եգիպտոսի խառն դատարաններու քով: Երեք տարուան գործնական, փաստաբանական դրական աշխատանքներէ ետք կատարուող խիստ քննութիւններու մէջ իր ձեռք ձգած յաջողութեանց համար կը ստանայ «Ոսկեմատեան» մրցանքը:

1947-1948 հայրենադարձութեան տարիներուն, Շահպազ Աղեքսանդրիոյ մէջ կը ղեկավարէ Եգիպտահայերու Ներգաղթի Կոմիտէն: Շուրջ կէս դար կ'աշխատի եգիպտական Ազգ. վերաքննիչ ատեաններու մէջ իբրեւ փաստաբան՝ միաժամանակ վարելով ազգային հասարակական գործունէութիւն: Գահիրէի մէջ Ռ.Ա.Կ.ի օրկան «Արեւ» օրաթերթի եւ «Լրաբեր»ի սիւնակներուն մէջ պարբերաբար լոյս կը տեսնեն իր ընդարձակ ուսումնասիրութիւնները Թուրքիոյ Հայոց Ազգային սահմանադրութեան ու եկեղեցական կանոնագրութեան մշակումին շուրջ, միջազգային իրաւաբանական տեսակէտներ ալ ներկայացնելով հայոց դատին կապակցութեամբ՝ բազմաթիւ գրութիւններու մէջ:

«Եգիպտական Ազգութիւնը»՝ Շահպազի առաջին երկերէն, իրաւագիտական գործ մըն է, շահեկան եւ ուսումնասիրութեան արժանի: 1946-ին, Վենետիկի Մխիթարեան տպարանէն հրատարակուած է իր «Վարագոյրին Ետեւը» վէպը, 1956-ին, «Պայքար» տարեգիրքին մէջ «Մխիթար Գօշ Եւ Իր Դատաստանագիրքը», 1959-ին, Սիմոն Սիմոնեանի «Սեւան» հրատարակչատունէն՝ «Մենք՝ Հայերս» ծաւալուն ուսումնասիրութիւնը: Նոյն տարին եւ նոյն հրատարակչատունէն լոյսի բարիքին կու գայ «Գրիգոր Զօհրապ» մենագրութիւնը, 1966-ին, ֆրանսերէնով՝ «Les Arme՛nienne d’Egypte» («Եգիպտոսի Հայերը») ուսումնասիրութիւնը, յաջորդ տարի՝ «Տողանցք» նշմարներն ու պատմուածքներու ժողովածոն, դարձեալ «Սեւան» հրատարակչատունէն: Երեք տարի ետք՝ 1970-ին, «Օրերուն Հետ» պատմուածքներու ժողովածոն, 1971-ին՝ «Մեր Երկիրը», հայրենական տպաւորապաշտ էջերը:

Արդարեւ, Ստեփան Շահպազի գործերը ունին իբրեւ փիւնիկ յառնած մեր ժողովուրդին կենսական յոյս տուող, Հայ Դատին խրախուսանք բերող անկոտրում ոյժ՝ մեր եւ ապագայ ժամանակներու մէջ միշտ բաբախող:                          

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com


© NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail