Aumuxum nğ Xndiuiıuz Puğuhupr auğjnf

{işpuzr fğuw Kndğ=ruz vşz= ndöşğ´ git%

VUFNDB*PLND$- {KT_ İŞPUZR BNDĞ> KT EUBIR FĞUW

UIĞHTWOUZR MNP?RZ ŞZ?´

Puğuhupşuz huışğuösr^ Auwuiıuzr^ Xndiuiıuzr nd Uığhtwouzr mnpst iınğuüğndu, ağueueuğr şd xndiumuz .upupuhua ö+ğ=şğnd ışpumuwndstz şı=^ aşıu=ğ=ğumuz tğ ışizşl kt r#zv eşğumuıuğndkrdz hrır iıuzqzt Kndğ=ru^ nğ huışğuösr uxu<rz rim +ğtz srbı ö+ğumjşjud Uığhtwouzrz nd wuwıuğuğşj xuösumuz nd çuğnwumuz uzfşğuhua u<umjndkşuz suirz! {Auhtğltğ´ lğuınd muw=t<g uwi+ğ ağuhuğumşj Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plndr wuwıuğuğndkrdzzşğg!

Rzvhti ,uz+k t^ Xndiuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz mnpst çujt r çuj gzeü,ndşjud nğ Puğuhupr st< sruwz xndi .upupuhuazşğ hrır glluz^ uwirz=z Kndğ=ru endği mg szuw uwi ünğ,gzkujtz! Xndiumuz mnpsr uwi gzeü,ndstz uzsr<uhti fşğ<^ Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plnd yn.ueuğqşj nd giud nğ kt_ xuösueubır fğuw^ kt çuzumjndkrdzzşğnd işpuzr bndğ< srbı şpu, şz Uığhtwouzr mnp=rz nd uimt şı= ul hrır buğndzumşz szul! Giı rğşz^ Auwuiıuz ,uzğ huğındkrdz sg mğşlnf^ iırhndşjud üğudşul ş+kg bğ<uzzşğg fşğueuğqzşl Uığhtwouzrz^ uırmu huısumuz wupkuzum sgz t şd sşz= muzüzu, şz= şpçuwğumuz hşındkşuz mnp=rz!

KNDĞ?RNW ST> ?NĞNZUWNF FUĞUMNDU;ZŞĞND KRDG SIUANÜRV AUSŞSUINDKRDZZŞĞND MG AUİZR

?nğnzuwr ausuouğumg rğ şğmğnğe ulr=nf u_l udşlr sş, jzjndszşğ mg huıouxt usçnp< ub.uğarz! Ub.uğa ıumudrz uzhubıhuz t suauçşğ uwi fuğumrz ersuj^ çuwj ürıumuz nd ıuğğulnd,uğuzuwrz ynğqşğg mg buğndzumndrz huınduiıg üızşlnd^ uznpn= fuğumg öihşlnd ndppndkşusç! Kndğ=rnw st< fşğ<rz stm usinduw gzkuj=rz fuğumumrğzşğnd krdg imiud çuğqğuzul^ iırhşlnf nğ rb.uzndkrdzzşğg euğqşul iuasuzuyumndszşğ ünğ,ueğşz fuğumr ulr=r uxu<= uxzşlnd zhuıumnf!

Ktşd arduze fuğumumrğzşğnd suirz usşz+ğşuw ındşulzşğg ıumudrz 2500-2600r bndğ< şz^ çuwj buışğ vşz auduıuğ uwi ındşulzşğndz^ mg hzeşz nğ fuğumumrğzşğnd rğumuz krdg buı udşlr çuğqğ t nd şkt .riı iuasuzuyumndszşğ vglluz^ wuxu<rmuw +ğşğg udşlr fuıkuğ huımşğ sg hrır ezşz suğenj uv=rz ux<şd! Ürızumuzzşğ nd uxnp<uhuandkşuz nlnğır öuzuöuz suizuütızşğ m'gişz nğ arduzeuznjzşğnd st< uzmnprzzşğnd krdg uwlşdi auiu, t oüzucusuwrz ausşsuındkşuz^ sş, t zuşd .ıujşul euğsuzndsr ıum üızndnpzşğnd krdg!

Şğtmnduw ındşulzşğnf 2529 anür nğhti arduze uğquzuüğndu, t^ sşxznpzşğnd krdg 87 t^ ,uzğ froumr st< t 3000 arduze! Iğndu, gllulnf nğ Rikuzhndlr st< fuğumr ulr=g buı ıuğu,ndz t^ muğü sg kupşğt zşği şl=z nd sndı=g uğı+zndu, t sruwz çzumndkşuz suirz ışpşmuz=r sr<njud! Uwirz=z sruwz kupşjrzşğz t nğ rğudndz= ndzrz şl= şd sndı= ndzşzul uwe kupşğtz! Ndğrb muğşdnğ öuğüujnds sgz ul uwz t nğ euğqşul iuasuzuyumndszşğ hrır ünğ,ueğndrz 65 ıuğşmuztz çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğnd ausuğ! Fupndgzt imişul^ uwe uzqşğg ındztz mğzuz şllşl sruwz cusg 10$00-16$00r sr<şd!

Rzvhti fşğ<rz ndk-rzg usrizşğndz^ euğqşul nd euğqşul wuzqzuğuğndşjud nğ suğerm uzhuwsuz ersum mğşz^ huaşz )rör=umuz aşxudnğndkrdzg şd qşx=şğnd su=ğndkrdzg!

Ktşd Ulrwşd mg wuwıuğuğt

nğ Kndğ=rnw eşğr suirz auiu, t rğ zhuıumrz

XNDİUMUZ MNPSG AŞĞ?ŞJ KNDĞ? :UPUPUHUAZŞĞ

 IŞPUMUWŞLND LNDĞG

Şğtm buışğ auğj mndıuwrz kt Kndğ=ru r#zv iıujud huışğuösr st< ö+ğumjşlnf Uığhtwouzrz! Rzvhti srdi irdzumzşğnd st< üğndu, t^ Xndiuiıuz usçnp<nfrz rğ ırğuhşındkşuz ıum uxud Mnfmuişuz ıuğu,=ubğ<uzg^ muğ,şi kt yuiışj kt fşğ<rz .+i=g rğş_z mg huımuzr^ r_z= t çndz {.upujnp´g nd ndğrb n_v stmg mğzuw eşğumuıuğndkrdz ndzşzul! Uığhtwouzr Zu.uüuag wuwıuğuğşj nğ Kndğ=rnw eşğr auğjnf auiu, t rğ zhuıumrz^ Hu=nd srbı ndöu, t nğ znwzg ışizt Xndiuiıuzr nd Kndğ=rnw eşğg% Puğuhupr auğjrz st< nd auiu, t uınğ! Uwi .+i=şğg uzauimzulr şz^ çnlnğz ul ürışz nğ Kndğ=ru m'ndötğ euxzul çuzumjndkrdzzşğnd suizumrj^ m'ndötğ nğ kndğ= .upupuhuazşğ ul şğkuwrz Puğuhupşuz ü+ır^ çuwj arsu uwehrir nğnbnds sg vmuw wuwıuğuğndkşuz st<!

Şğtm Xndiuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkrdzg aşğ=şj uığhtwouzumuz lğuındusr<njzşğnd uwz lndğşğg^ nğnzj upçrdğg Uığhtwouzr Zu.uüuar nd Kndğ=rnw Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz wuwıuğuğndkrdzzşğz trz! Bşbındşjud nğ kndğ= .upupuhuazşğnd .+i= vr mğzuğ şğkul! :+i=g mg fşğuçşğr sruwz uığhtwouzr anpuıuğu,=r fğuw erıuğmndsr .ndsçr iışp,suz!

AA Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğ Eudrk I+znwşuz lndiuğqumr ıum uxud

fşğ<rz +ğşğnd öuğüujndszşğg

{ÖRZŞUL NDCŞĞG RĞŞZJ UXUDŞLUÜNWZG GĞRZ´

Auwuiıuzr Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğ Eudrk I+znwşuz şğtm fşğlnd,umuz erıuğmndszşğ gğud huışğuösumuz ünğ,npndkrdzzşğnd şd iınğuüğndu, ağueueuğr suirz! Uz wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud hşıumuz aşxuışirltz nd uzeğueuxzulnf uwz erıuğmndsrz kt buışğ ağueueuğr iınğuüğndkrdzg mg zmuışz nğhti euduouzndkrdz mus huğındkrdz^ giud aşışdşulg$

{Şi frğudnğumuz mg üızşs uwehrir hrıumudnğndszşğg^ nğnfaşışd örzşul ndcşğg^ Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğndkrdzg^ muxufuğndkrdzg^ ö+ğuaudu=r muösumşğhrvzşğg^ iyrdx=g rğ uxudşluünwz ndcşğg zşğeğşj^ nğhtiör muğşzuz= wu<npndkşuz auizrl! Ub.uğau-=upu=umuz froumg uwzhrirz tğ nğ auwmumuz mnpsg ihuxuörzndkşuz nd xuösumuz iuğ=şğnd suıumuğuğsuz uxndsnf mg üızndtrz= gzeauzndğ bğ<uyumsuz st<! Uwz rzv nğ muıuğndşjud sşğ cnpnfndğer mnpst^ muğşlr t aşğniusuğı zmuışl^ sşz= uzmuğşlrz gğrz=! Auwuiıuzr nd Uığhtwouzr muğşlrndkrdzzşğg uzçupeuışlr trz! Çujuwuwı+ğtz u<umjndkrdz jnwj ındud zuşd Kndğ=ru! Çudumuz sş, ndcr ets mxndşjuz= nd sşğ hubıhuzumuz çuzumg huındnf wupkuauğşj uwe huışğuösg´^ wuwıuğuğşj Eudrk I+znwşuz!

Huıui.uzşlnf uwz auğjndsrz kt rğ+= uxudşluünwzg şpu#d kt nv^ Zu.uğuğ I+znwşuz iuhti huıui.uzşj$ {Mg fiıuaşjzşs nğ uxudşluünwzg gğrz=! Sşz= sş, .zerğ ndztrz= aumuxumnğer +euwrz üşğumuwndkşuz ışiuzmrdztz! Cusuzum ux cusuzum mğjuz= vtön=ujzşl uwe wuğqumndszşğg^ çuwj 5ğe işğndzer sr<njzşğ^ nğnz= mg ünğ,u,ndtrz Uığhtwouzr mnpst^ şğçşsz uzmuğşlr mg euğqztğ sşğ uğquüuzüg! İhuxuörzndkrdzg^ nğ Kndğ=rnw mnpst ığusueğndu, t muğo cusuzumuauındu,r st<% Wndlri-*üniıni usrizşğndz^ ünğ,u,ndşjud 27 İşhışsçşğrz imiu, huışğuösr gzkuj=rz´^ erışl ındud I+znwşuz!

{End= ürıt= nğ srbı huışğuöszşğtz şı= örzşul ndcşğg udşlr ndcşp nd ynğquxnd mg euxzuz! Sşz= hrır buğndzumşz= sşğ ub.uıuz=g^ hrır buğndzumşz= örzşul ndcşğnd ausumuğür çuğşyn.ndszşğg^ hrır buğndzumşz= ihuxuörzndkrdzg^ hrır fşğuyn.şz= sşğ ö+ğuaudu=uwrz ausumuğüg^ nğ rğumuzndkşuz st< .zeğuwuğnwj tğ uwihrir huışğuösr cusuzum´^ şöğumujndj I+znwşuz^ uzüus sg şdi gzeü,şlnf nğ ağueueuğr uwi ıuğçşğumg luduünwzz tğ suğemuwrz mnğndiızşğg vtön=ujzşlnd ışiumtıt!

MUĞ* YUWLUZ% PUĞUHUPŞUZ HUIŞĞUÖSR

WUPKNPG XNDİUİIUZZ T

At-It-Ytjr auw şğşiyn.uz Muğ+ Yuwluz^ Puğuhupşuz huışğuösr ağueueuğr suir iınğuüğndu, şxumnpsuzr huwsuzuüğtz şı= üğuxnds sg gğud Kfrkkgğ-r rğ t<rz fğuw şd gzeü,şj nğ huışğuösr srum wupkumuz mnpsg Xndiuiıuzz t!

{Puğuhupr st< işpuzr bndğ< Kndğ=ruz vmuw! Huışğuösr gzkuj=rz sşxznpzşğg sşz= şz=^ rim wupknp şpud Xndiuiıuz^ nğ ünğ,ueğndkşuz eğu, tğ uwi .upg! Kndğ=rnw jşpuhubı nd mğ+zuhubı uğıu=rz =upu=umuzndkşuz huıouxnf zu. İndğrnw^ arsu ul Puğuhupr st< Xndiuiıuzg euğqndjr= srum nğnbrv nwcg! Puğuhupr st< işpuzr bndğ< Kndğ=ruz vmuw! Çzud .şl=r vt#= üuğ$$$´^ üğşj Muğ+ Yuwluz!

(ĞUZİU WUWIUĞUĞŞJ NĞ AUWUİIUZ ND UIĞHTWOUZ HTI? T ÇUZUMJRZ PUĞUHUPR MUĞÜUFROUMR BNDĞ>

(ğuziuwr zu.uüuaumuz huluıg şğtm wuwıuğuğndkrdz sg ağuhuğumşj^ zbşlnf nğ (ğuziuwr rb.uzndkrdzzşğg m'ndindszuirğşz puğuhupşuz aumusuğındkşuz bndğ< qşx= çşğndu, ausuquwzndkrdzg^ çuwj m'ndöşz wiıumujzşl nğ nğşdt huwsuzudnğndu,ndkrdz htı= t şğub.udnğt Puğuhupr çzumvndkşuz uzfıuzündkrdzz nd zmğındszşğg! Uzağucşbı t =uwlşğ uxzşl aumusuğındkşuz ışdumuz lnd,ndsg üızşlnd ausuğ^ nğhtiör Puğuhupr çzumvndkrdzg szuw rğ çzumufuwğrz st< nd ışpuauzndu, ıuizşumzşğnf suğerm fşğueuxzuz rğşzj ındzşğg^ wuwıuğuğşj Tlrötr huluıg^ udşljzşlnf nğ (ğuziu uwi ,uzğ huandz muzüzu, t auw cnpnfndğer mnp=rz! Giı {(ğuziyğti´rz Tsuzndtl Su=ğnz srucusuzum mnv ndppu, t Kndğ=rnw^ nğhtiör Kndğ=ru uğüşl= vglluw ışdumuz .upupndkşuz muğşlrndkrdzzşğndz^ .zeğr ışpumuz lnd,ndsg htı= t hubıhuzt Auwuiıuzr buaşğg^ gzeü,şj (ğuziuwr Zu.uüuag!

Wuwıuğuğndkrdz gğud zuşd Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Lt Iğruz^ nğ zbşj kt (ğuziu lrnfrz hrır .upuw rğ eşğg% Srzi=şuz :sçumr bğ<uü,nf^ nğhtiör mnpsşğg şğmuğucusmtı lnd,suz auizrz Puğuhupr muğüufroumr bndğ<! Çuzumjndkrdzzşğg hrır fşğimirz uxuzj wuhupndsr^ giud uz!

ÜUÜRM ;UXNDMŞUZR ERIUĞMNDSG

HUIUİ:UZR UĞCUZUJUD

FUĞVUHŞI YUBRZŞUZR MNPST

Auwuiıuzr Fuğvuhşı suslnw .+izum Suzt Ütnğüşuz uğquüuzüşj uwz wuwıuğuğndkrdzzşğndz^ önği gğu, tğ {Çuğüuduo Auwuiıuz´ mndiumjndkşuz zu.uüua Üuürm ;uxndmşuz% {Şğmrğ Stıru´ aşxuışirlr muwuzr t=ğuztz! ;uxndmşuz^ ndppumr iyxndsnf wuwıuüğr sg gzkuj=rz giu, tğ nğ 10 Znwşsçşğr nğnbndsg euduouzndkrdz tğ^ rçğşd kt 28 Amışsçşğrz^ Xndiuiıuz huığuiı tğ .upupuhuazşğ ışpumuwşl Puğuhupr st<^ çuwj Fuğvuhşı Yubrzşuz gzeersuju, tğ şd ausuquwzu, tğ sruwz {Bndbrz wuzqzşlt şı=´!

Suzt Ütnğüşuz yn.uzjşlnf Fuğvuhşı Yubrzşuzr .+i=şğg^ giud nğ ;uxndmşuzr uwi ktög sıuju,rz t nd umzwuwı mg euxzuw wiıum yuiışğnf$ 22 Anmışsçşğrz auğjuöğnwj ıulnf xndiumuz {Rzktğ)u=i´ ünğ,umulndkşuz^ Zrmnl Yubrzşuz wuwıuğuğu, tğ nğ mnpszumrj şz nğ xndi .upupuhuazşğ ışpumuwndrz bysuz ü+ırr fğuw! Znwz wuwıuğuğndkrdzg Fuğvuhşıg gğu, tğ 25 Anmışsçşğrz^ auğjuöğnwj ıulnf azemumuz hşıumuz aşxuışirlrz! Aşışduçuğ 28 Anmışsçşğrz^ nğşdt mşğhnf Fuğvuhşıg vtğ mğzuğ ets gllul xndi .upupuhuazşğnd ışpumuwsuz!

{R eth^ suğerm Auwuiıuzr st< ışiuz nğ Üuürm ;uxndmşuz^ nğ srzvşd 22 Anmışsçşğ çuzıuğmndu, mg szuğ^ çuzıtz üğudr ersuj uöuı uğqumndşlt şı=^ wuwıuğuğu, tğ nğ musudnğumuz <nmuı sg hrır muöst nd uzqusç ül.udnğşlnf uwi <nmuıg hrır sşmzr xuösuoumuı! Çnlnğz ul ışiuz kt rzvhti orytğ^ uwl rz=zubuğczşğ rçğşd kt huığuiı trz oumuı sşmzşlnd ausuğ! Sruwz kt rğ auğjuöğnwjrz st< ;uxndmşuz vwuwızşj kt xuösuoumuır n#ğ auındu,r st< t nğ mxndşjud rğ <nmuıg! Yuiız uwz t nğ huışğuösr ıuğşüğndkrdzg uwehrir <nmuır sg ünwndkrdzg vt uğquzuüğu,! Kşğşdi uznğ .niıuju, çuösusuğe <nmuır vünwndkrdzz t nğ rğ fşğ<nw huıoux euğqud nğ Bndbrz mnğizjzşz=´^ üğşj Ütnğüşuz!

AA YN:FUĞVUHŞIG

MĞUM CUWK?ŞJ JNDJUĞUĞZŞĞND ETS

Auwuiıuzr Yn.fuğvuhşı Irüğuz Udrzşuz uzeğueuğqud uwz sr<uethşğndz nğnz= huıuaşjuz zu.gzkuj +ğ mtiürbşğrz^ şğç ağuhuğumndşjud Puğuhupşuz huışğuösr ağueueuğr wuwıuğuğndkrdzg! Irüğuz Udrzşuz .+işlnf hşıumuz aşxuışirltz^ wrbşjndj nğ .ndcuzzşğnd .ndsç sg wuğqumu, tğ Uöüuwrz Cnpnfr Zu.uüuarz fğuw^ auğndu,zşğ auijndju, tğ uznğ şd fzuindu,=zşğ huıouxu, tğ! :ndsç sg uzqşğ wuğqumu, trz zuşd Fuğvuhşır çuzçşğ% Suzt Ütnğüşuzr fğuw! {Şğtm Suzt Ütnğüşuzr fğuw wuğqumnpzşğg muğ,şi kt muğü sg mndiumjndkrdzzşğnd şğrıuiuğeumuz kşdr zşğmuwujndjrvzşğ şz! Uwi huğuüuwrz m'ndöşs auğjnds ndppşl nd gişl kt n#dğ trz uwe znwz şğrıuiuğezşğg şğç Bndbrr ausuğ oumuıusuğı mg spndtğ^ n#dğ trz uwe suğerm^ şğç Uğju.r Zu.uüuag mnv m'ndpptğ nğ suğerm Bndbr şğkuwrz nd suizumjtrz hubıhuzndkşuz^ n#dğ trz uwe suğerm^ nğnz= zşğ.ndcşjrz :nğağeuğuzr mus muxufuğndkşuz btz=´^ giud Udrzşuz!

LŞDNZ ITĞ HŞIĞNİŞUZ İKUYNDKŞUZ

MNV NDPPŞJ AUWUİIUZR CNPNFNDĞERZ

Auwuiıuzr Auzğuhşındkşuz uxu<rz zu.uüua Lşdnz Itğ Hşığnişuz şğtm^ r ışi şğmğtz zşği iışp,ndu, ecnduğrz eğndkşuz nd cnpnfğeumuz öuzündu,r sg çnpn=r ulr=rz^ giud nğ uwi rğufroumtz uxuzj znğ mnğndiızşğnd endği üulnd ağusuwumuzg aşışdşulz t$ .ndiuyrl zşğ=rz huışğuösr fıuzütz nd sruwz İuasuzueğumuz ousçnf wupkuauğşl zşğ=rz-=upu=umuz aumuindkrdzzşğg! Giı rğşz^ zşğ=rz huışğuösg Uığhtwouzr sş,uünwz zndtğg gllult çujr^ mnğ,uzuğuğ hrır glluw Uğju.r^ Auwuiıuzr nd usçnp< auwndkşuz ausuğ!

{Mg irğşs wndiul nğ uwz mndiumjndkrdzzşğg^ nğnz= sıuanü şz uöür oumuıuüğnf^ uwz .ndsçşğg^ ndcuwrz muxnwjzşğg^ sıudğnumuz aşprzumudnğ zşğmuwujndjrvzşğg^ nğnz= gzeauzğuhti huıui.uzuındndkşuz öüujnds ndzrz^ mg ünğ,ueğşz rğşzj uöeşjndkrdzg nd uxu<=g m'uxzşz uprıulr aşxuzmuğrz´^ wuwıuğuğşj Lşdnz Itğ Hşığnişuz!

Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 108

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ

Տիտանեան տեսանող, յեղափոխաշունչ խառնուածքով գրող մը, միջազգային գրականութեան հսկաներէն՝ վիպագիր եւ կարճ պատմուածքներու հեղինակ Ֆեոտոր Տոսթոեւսկիի (Մոսկուա, 11 Նոյեմբեր 1821 – Ս. Փեթերսպուրկ, 9 Փետրուար 1881) ծննդեան 199-ամեակն է այսօր, որուն «Ոճիր Եւ Պատիժ» (1866) եւ «Քարամազով Եղբայրները» (1879-1880) վէպերը ամէնէն աւելի համբաւ բերին իր անունին. վէպեր՝ արարուած խոհափիլիսոփայական զօրութեամբ ու յագեցած խորաթափանց վերլուծումներով: Գեղարուեստական քանդակներ, որոնք իրենց մարգարէական կանխատեսումներով կը ցոլացնէին գրողին իմացական յղացքները 20-րդ դարուն համար:

Ֆեոտոր Տոսթոեւսկիի գրականագիտական վերթեւող նկարագրութիւններն ու նրբազգաց պատկերումները մարդկային իրավիճակներու, պայմաններու մասին, նպատակասլաց ջանադրութեամբ մը խոր ազդեցութիւն թողեցին յաջորդող սերունդներու մտածողութեան մէջ, ինչպէս՝ Փրակա ծնած սակայն գերմաներէնով գրականութիւն մշակած, փիլիսոփայ գրող Ֆրանց Քաֆքայի մէջ, որուն շարք մը գործերը կարծէք շարունակուող զարգացումն ըլլան Տոսթոեւսկիի գործերուն:

-«Կեանքը մե՛ր մէջն է, ո՛չ թէ մեր էութենէն դուրս»,- գրած է Ֆեոտոր Տոսթոեւսկի իր եղբօր՝ 22 Դեկտեմբեր 1849 թուակիր նամակի մը մէջ, եւ աւելցուցած. «Մարդկային արարած մ'ըլլալու համար մարդկային արարածներու մէջ, եւ յաւերժ մնալու համար այդպէս, կարեւոր չէ թէ ի՛նչ դժբախտութիւններ կը պատահին քեզի: Պէտք չէ ընկճուիլ եւ մանաւանդ պէտք չէ յարդ ծեծել: Ա՛յս է կեանքը՝ ինչ որ է, եւ ասո՛ր մէջ կը կայանայ գործը մեր»:

Ճիշդ է որ Տոսթոեւսկիի վէպերուն մէջ ուրեք-ուրեք երկիրներ շրջագայութեան խանդեր կը պարագրկեն անոր ինքնակենսագրական որոշ փուլերը, բայց վերջաւորութեան այդ խանդերը գործ կ'ունենան փիլիսոփայական խորք տածող հարցերու հետ: Վասնզի հանճարեղ գրողը իր գործերուն մէջ կը ներկայացնէ իրարու ազդեցութիւն ներգործող նկարագիրներ՝ մերթ հակասական հայեացքներով կամ գաղափարներով, ընթերցողին ազատ թողլով ընտրանքը ընկերվարութեան, անաստուածութեան, Բարիին ու Չարին, երջանկութեան եւ այլ հարցերու մասին:

Արդարեւ, Տոսթոեւսկիի մտածման կիզակէտը Աստուա՛ծն է եւ իր գործերուն մէջ մարդոց նկարագիրները յարատեւօրէն Զա՛յն կ'որոնեն՝ կսկծագին մոլորանքներու եւ նուաստացումներու ընդմէջէն. «... Բայց Դուն (խօսքը ուղղելով Աստուծոյ) Բանաստեղծ ես, եւ ես՝ պարզ մահկանացու մը: Հետեւաբար ես կ'ուզեմ ըսել, որ մարդ հարցերուն պէտք է նայի անոնց պարզութեան մէջ: Ես՝ իբրեւ մէկը անոնցմէ, ինքզինքս վաղուց թօթափած եմ գերութեան բոլոր շղթաներէն եւ նոյնիսկ պարտաւորութիւններէ: Կ'ընդունիմ պարտաւորութիւններ միայն այն ատեն, երբ տեսնեմ թէ շահ մը ունիմ անոնցմէ: Դուն, անշուշտ, չես կրնար հարցերուն այդպէս նայիլ: Դուն ոտնակապուած ես եւ ախտաւոր է Քու ճաշակելիքդ: Դուն Տէրն ես տեսլականի, առաքինութեան: Իմ սիրելի Բարեկամ, ես պատրաստ եմ ընդունիլ որեւէ բան որ կ'ըսես ինծի, բայց ի՞նչ պիտի ընեմ ես իրականութեան մը առջեւ, երբ մարդկային բոլոր առաքինութիւններուն արմատը կը գտնուի կատաղի եսապաշտութեան մէջ» (Իշխան Վալքովսկի, «Նախատուածն Ու Նուաստացածը»ին մէջ, 1861):

Ծնեալ Մոսկուա, Ֆեոտոր Տոսթոեւսկի երկրորդ զաւակն է Մոսկուայի մէջ աղքատներու համար նախատեսուած հիւանդանոցի մը բժշկական  անձնակազմի անդամներէն մէկուն: Թաղային վարժարանի մը մէջ նախնական կրթութիւն ստացած փոքրիկն Ֆեոտոր սովորութիւն ունէր իր բարեպաշտ մօր հետ մասնակցիլ տարեկան ուխտագնացութիւններու դէպի Սուրբ Երրորդութիւն տաճար ու Սէն Սէրկէյ եկեղեցի: Սակայն 16 տարեկանին իր մայրը կորսնցնելէ յետոյ կը ղրկուի Սէն Փեթերսպուրկ, ուր կ'ընդունուի ռազմաչափագիտական ուսումնարան: 1839-ին կը մահանայ նաեւ իր բժիշկ հայրը՝ Միխայիլ Անտրէեւիչը: 1842-ին փոխ-գնդապետի աստիճանի հասնելէ ետք յաջորդ տարի կը վկայուի իբրեւ ջոկատի հրամանատար Պատերազմական նախարարութեան մէջ: Պետութենէն կոկիկ գումար մը ստանալէ ետք 1944-ին ամբողջովին կը նուիրուի գրականութեան:

Իր առաջին վէպը՝ «Խեղճ Մարդիկ», որ լոյս կը տեսնէ 1846-ին, կ’արժանանայ դրուատական արտայայտութիւններու ժամանակակից ռուս քննադատներէ, որոնք կ'ողջունեն Տոսթոեւսկիի մուտքը գրականութիւն՝ իբրեւ «նոր Կոկոլ մը»: Տոսթոեւսկի ակնարկելով զինք ողջունող արտայայտութիւններուն՝ կ'ըսէ. «Բոլորս ալ եկած ենք Կոկոլի վերարկուէն...»: Միւս կողմէ, օրինակի համար, ռուս մեծանուն գրաքննադատ Վիսսարիոն Պելինսքի (1811 - 1848) Տոսթոեւսկիի յիշեալ վէպին մասին գրած է. «Ֆեոտորին առաջին փորձը՝ իբրեւ ընկերային վէպ, զոր երբեւիցէ ունեցած ըլլանք...»: Դարձեալ նոյն տարին լոյս կը տեսնէ «Նմանակը»՝ «Փեթերսպուրկցիի Մը Պոէմը» ենթախորագիրի տակ, որ կրկին կ'արժանանայ Պելինսքիի հիացքին: «Նմանակ»ին կը յաջորդէ «Պարոն Փրոքհարչին» խորագրեալ պատմուածքը:                  

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 1, շար. 2-ը՝ վաղուան թիւով)

dzaghig2004@yahoo.com