ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
81. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 15 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

Ausuouğumg lndğ< sıuanündkrdz mg huıouxt

AUĞJ T KT UXNP>UHUANDKŞUZ ZU:UĞUĞNDKŞUZ AUPNĞEU;

 KRDŞĞG NĞ?U#Z ORBE ŞZ


Kndğ=rnw st< ?nğnzu cuağr ausuouğumg mg buğndzumt sıuanürv suüljndszşğ uğquzuüğşl^ suaujnpzşğnd nd znğ fuğumndu,zşğnd krdşğg çuğqğujuz uz+ğrzum mşğhnf^ Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz ustz+ğşuw aupnğendszşğndz ausuquwz sruwz şğtm 63 anür suaujud ausuouğumr aşışduz=nf^ rzv nğ buı şğmuğ cusuzumt r fşğ uğquzuüğndu, ustztz çuğqğ krdz t! Çuğqğ t zuşd znğ fuğumndu,zşğndz krdg nğ şpud 1$716! Arsu ,uüu, t ndğrb auğj sgz ul! Nğ=u#z fiıuaşlr mus orbe şz Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz mnpst ustz rğrmndz aupnğendu, ındşulzşğg! Uwi auğjndsg uğetz mg ıuz<tğ buışğnd srı=g! Ot-At-Ytr mndiumjuhşı ?tsul ?glgoıuğ+plnd uzjşul +ğ gğud muğşdnğ wuwıuğuğndkrdz sg^ giud nğ rz= vr auduıuğ^ uğetz buışğ vşz auduıuğ uwz krdşğndz^ nğnz= ustz rğrmndz mg aupnğendrz Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz mnpst! Zu.uğuğg ustz +ğ znwz çuzg mg mğmzt^ uxu<rz +ğşğndz lud ıhudnğndkrdz ünğ,u, tğ uz^ fiıuaşlr zmuıu, trz= örz=g^ çuwj arsu rğ fuğmg mnğizjndj!


UASTI IUFNDI*PLND ŞDİ VR AUDUIUĞ

{Uhuüuw´ mndiumjndkşuz arszuerğ nd zu.uüua Uastı Iufndı+plnd şdi .+işjud ?glgoıuğ+plndr zsuz şd giud nğ vr auduıuğ ?nğnzuwr suirz aupnğendu, krdşğndz şd uwi .zeğrz st< mg çuczt Ot-At-Ytr pşmufuğndkşuz muğ,r=g! Iufndı+plnd erışl ındud nğ muxufuğndkrdzg ustz +ğ krdşğ aupnğeşlt ndğrb çuz v'gzşğ^ ausuouğumg muz.şlnd ausuğ nğşdt muğüueğndkrdz vmuw^ rim aupnğendu, krdşğz ul auduıulr vşz!


ITFLTK HUAVTLR AUMUÖEŞJ

St-At-Ytr mndiumjuhşı Itfltk Huavtlr nğ şğmuğ cusuzumt r fşğ U-Üt-Ytr şğmğnğe quwzg euğqu, t nd wuou.umr mşğhnf U-Üt-Ytz hubıhuzşlnd buı ,uzğ uğıuwuwındkrdzzşğ m'ndzşzuw^ uwi .zeğr suirz şdi .+işjud! Huavtlr giud nğ iu bğ<uzrz şğç muxufuğndkrdzg uz+ğrzum huw=uğ sg mg spt ?nğnzuwr ausuouğumrz ets^ uwi huw=uğg ndğujnpzşğg arsu imiu, şz c.ışl zuşd muxufuğndkşuz aupnğeu, krdşğg! Uznz= şkt çuz sg ürışz^ rğşzj ürıju,g knp aupnğeşz ışizşz=^ giud Huavtlr!

 

Ö+ağuh Szujumuzşuzr wuzendüz wuwıuğuğndkrdzg

KNDĞ?RU SIUERĞ T UIĞHTWOUZR ST>

IŞPUMUWŞL RĞ UAUÇŞMRVZŞĞG


Auwuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Ö+ağuh Szujumuzşuz^ nğ hubı+zumuz uwjşlndkşusç Şürhıni sşmzu, t^ anz rb.uzndkrdzzşğnd aşı çuzumjndkrdzzşğ fuğşlt şd rğ hubı+zumjr aşı şğmmnpsuzr nd ıuğu,=ubğ<uzuwrz çuösukrd auğjşğ =zzuğmşlt şı= wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud lğuınd ünğ,umulndkrdzzşğndz! Suslnw uindlrir gzkuj=rz Zu.uğuğ Szujumuzşuz çudumuz wuzendüz wuwıuğuğndkrdz sg gğud Kndğ=rnw auijtrz nd hzeşj nğ Auwuiıuz wiıum ışpşmndkrdzzşğ ndzr uwz suirz kt Kndğ=ru iışp,u, t +ıuğ uauçşmrvzşğt muösndu, örzndnğumuz wuındm <nmuızşğ nd uwcs Uığhtwouzr st< ışpumuwu, t uwe uauçşmrvzşğg^ Kndğ=rnw ausuğ öuznz= ünğ,u,şlt şı=! Giı Szujumuzşuzrz^ uwe <nmuızşğg kşğşdi uğetz rim Uığhtwouz mg üızndrz!

Auwuiıuzr uğıu=rz =upu=umuzndkşuz nlnğır pşmufuğg uzüus sg şdi uzeğueuğqud Wndlri usindz Auwuiıuz-Uığhtwouz iuasuzuü+ırr fğuw huıuau, xuösumuz ünğ,npndkrdzzşğndz nd giud nğ Kndğ=ru uwe +ğşğndz wuğqumnpumuz nd mnpszumul wuwıuğuğndkrdzzşğ gğu, tğ^ u_l udşlr iğşlnf rğufroumg!

Giı Szujumuzşuzrz^ Kndğ=rnw =upu=umuzndkrdzg uhumuwndzujndju, t ıuğu,=ubğ<uzg^ çuwj auwmumuz mnpsg huığuiı t usçnp< ndcnf ersueğşlnd uwe =upu=umuzndkşuz! Zu.uğuğg şöğumujndj gişlnf zuşd nğ Kndğ=rnw wuğqumnpumuz =upu=umuzndkrdzg mg buğndzumndr kt_ Uğşdşlşuz Sr<şğmğumuzr^ kt_ Ardiriuwrz Uyğrmtr^ kt_ Sşğqudnğ Uğşdşl=r kt_ Auğuduwrz Mnfmuir st<!


AĞUZE IRZ? SĞJUZUMUÇUB:NDKRDZG%

UWİ ÜRBŞĞ


Ağuze Irz= sr<uöüuwrz sğjuzumuçub.ndkrdzg hrır muwuzuw uwi+ğ% ihuzzndu, lğuüğnpr ,zzeşuz +ğg! Ausuouğumr huıouxnf sğjuzumuçub.ndkrdzg hrır muıuğndr ausujuzjr fğuw! Ub.uğar vnği ,uüşğtz suğend rğudndz=zşğnd hubıhuzzşğ hrır np<ndzndrz muösumşğhrvzşğnd mnpst nd sruizuçuğ hrır ynğqşz udşljzşl wnwir zbnwlzşğg% suğeuirğndkşuz nlnğırz st<!

Auzerindkrdzg şğşmnwşuz cusg 20$00tz imişul hrır iyxndr Ağuze Irz= arszuğmr muw=t<r^ Şrd-Krdhr^ Ersuışığ-r Kfrkkgğ-r nd Rzikumğus-r fğuw% kğ=şğtz nd uzülşğtz lşöndzşğnf!

Şlnwk hrır ndzşzuz Uğk+ Kndzvh+wuoşuz^ Ouz Hnzns+^ Irulnm Yğnot=k^ Üulhtz^ ?ndkir Tğmrdztğ şd ndğrbzşğ!

Hrır iyxndrz muğo ışiuşğrözşğ şd rğşzj iğır .+i=g hrır uğıuiuzşz uwi ıuğnduw euyzşmrğzşğg!


Uxnp<uhuandkşuz Ausub.uğauwrz

Muösumşğhndkrdzg znğ uauöuzü azvşjndj

ANMIŞSÇŞĞRZ ŞD ZNWŞSÇŞĞRZ ?NĞNZUWT SŞXZNPZŞĞND KRDG BUI ÇUĞQĞ HRIR GLLUW


Uxnp<uhuandkşuz Ausub.uğauwrz Muösumşğhndkrdzg uöeuğuğrv znğ wuwıuğuğndkrdz sg gğud zbşlnf nğ Anmışsçşğ nd Znwşsçşğ usrizşğndz ?nğnzuwr aşışduz=nf suanduz eth=şğg udşlr çuğqğ ausşsuındkrdz hrır muösşz nd usçnp< ub.uğar st< fuğumr eth=şğg znğ suüljnds sg hrır ndzşzuz! UAMr Şdğnhuwr suizuordpr pşmufuğ Auzi ?lndmt erışl ındud nğ ?nğnzuwr ets huw=uğg udşlr hrır ecnduğuzuw^ wuou. wuwıuğuğndkrdzzşğ m'glluz uwz suirz kt huınduiıg fşğ< hrır ıuw ausuouğumrz^ çuwj uırmu i.ul muğ,r= sgz t! Huınduiıg nğ=uzn#f hrır +üzt ?nğnzuwr cuağtz hubıhuzndşlndz! Uwi auğjg eşx uznğnb t nd zşğmuw huandz udşlr muğşdnğ t nğ hşındkrdzzşğ nd cnpnfndğezşğ inğfrz uhğrl uwi cuağr aşı!

UAMr fşğ<rz ındşulzşğnd ausuquwz^ şğtm usçnp< ub.uğar st< uğquzuüğndu, t fuğumr 307 auöuğ znğ eth= şd uirmu ausuouğumr imişltz r fşğ ustztz çuğqğ jndjuzrbz t!


RB:UZ ÖU?UĞŞUZ AUĞJU?ZZNDŞJUD


Auwuiıuzr {Çuğüuduo Auwuiıuz´ mndiumjndkşuz zu.mrz şğşiyn.uz^ Fşğuaimrv Huluır zu.mrz zu.uüua Rb.uz Öu=uğşuz şğtm muzvndşjud Uöüuwrz Uzfıuzündkşuz ;uxuwndkrdz% auğju=zzndkşuz ausuğ! Auğju=zzndkşuz ausuğ huıoux euğqu, tğ Üuxzr ıuouğr ıuğu,=rz st< uh+ğtz ousçnf anpşğ qşx= çşğşlnd .zerğg! Rb.uz Öu=uğşuz htı= t yuiıt uwe anpşğg qşx= çşğşlnd +ğrzumuzndkrdzg! Rğşz aşı sruirz auğju=zzndkşuz muzvndu, şz rğ nğerz^ şpçuwğg şd uwl uzqşğ!

Öu=uğşuz gzıuzr=g Üuxzrr st< arszu, t wuındm uwür sg% oubuğuzuwrz ausulrğnf nd auzüiır ü+ırnf!


UWİ*Ğ USŞZUÜTI

{MNDMGL´R ;ZZEŞUZ *ĞZ T


Usşzuütı {Mndmgl´ ausumuğüg uwi+ğ mg zbt rğ ,zzeşuz +ğg! Uxjuzj uwe auğkumr fğuw yzıxndu, rdğu=uzvrdğ auğj sr<rz aubndnf 2500 =rlnsşkğ {ousçuw m'uzjzr´ srzvşd nğ auizr {Mndmgl´ gzmşğndkşuz ındşulzşğnd sbumsuz mşeğnz nd wşınw huıui.uzr qşdnf fşğueuxzuw auğjnds ndppu, uzqrz!

15 İşhışsçşğ 1997rz İktz)nğır ausuliuğuzr 24usşuw ndiuznpzşğ Luğr Ytwo nd İtğmtw Hğrz iışp,şjrz uwi auğkumg! Mndmgl çuxg^ giı azuğrvzşğnd^ uxu<ujud şğç gzmşğzşğtz stmg i.ul üğşj {mndndmnl´ suktsukr=umuz şöğg!

Mndmgl-g uzülşğtz {mndndmnl´ çuxr upudupndu, qşdz t^ önğ w+ğrzu, t Srlknz İrğnku^ usşğrmujr ndinpuütı Tındgğı ?uiztğr öuğsrmg% zbşlnd ausuğ stm şd auğrdğ ötğnzşğtz çupmujşul krd sg! Nsuzj muğ,r=nf uwi gzmşğndkşuz arszuerğzşğg iırhndşjuz {Mndmgl´ uzndzg gzığşl^ =uzr nğ zşğeznpzşğnd uxu<rz yuiıukndpkr fğuw gzmşğndkşuz uzndzg şpu, t Mndmgl Rzbrdğgzi!

Mndmgl-r üğuişzşumg mg üızndr Üulr)nğzru zuauzür Stzl+ kt=zr=uürıumuz ausulrğrz st<^ rim mşeğnzg% Sundzkrz Frd =upu=tz zşği!

Kt=zr=uürıumuz znğuğuğndkrdzzşğnd bznğard Mndmgl buau, t çuösukrd sğjuzumzşğ^ auzğuwuwı çuösukrd gzmşğndkrdzzşğ^ rğşzj muw=t<şğnd fğuw mg ünğ,u,şz Mndmgl-r auğkumg!

19 *üniıni 2004rz Mndmgl imiud fuouxşl rğ çuczşınsişğg! Fuouxndşjud üğşkt 20 srlrnz çuczşınsi% gzeauzndğ 1$67 srlrux ınluğ uğcnpndkşusç! R eth gzmşğndkrdzg rz= uzqusç iıujud gzeustzg 1$2 srlrux ınluğg! Çujr uımt {Mndmgl´ rz=örz=rz ausuğ huaşj 250 auöuğ çuczşınsi^ önği hrır ünğ,u,t uöuı+ğtz!

2004rz Mndmglr usşzusş, qşx=çşğndsg şpud Şrd-Krdh auğkumr iışp,ndsg!

Mndmgl^ uzgzeauı çuğşludşlnf rğ ulmnğrksuzşğg^ m'uhuanft uzfouğ uwl ,uxuwndkrdzzşğ! Suizudnğuçuğ kuğüsuzvumuz auğkumg^ Mndmgl-Stwlg^ Mndmgl-Kn=g^ Mndmgl Styig^ şdlz!

FŞĞUSNDI% AUWUİIUZR ST>

Şğtm ehğnj wuou.şl imiuz uxu<rz euiuğuzjrzşğg^

uwi+ğ% szujşul çnlnğ ubumşğızşğg


- R#zv huwsuzzşğ muz ehğnjzşğnd st<

Şğtm^ 14 İşhışsçşğrz Auwuiıuzr st< çujndsg muıuğndşjud ehğnjumuz znğ ıuğşbğ<uzrz nd ehğnj wuou.şl imiuz uxu<rz euiuğuzjrzşğg^ rim uwi+ğ szujşul ubumşğızşğnd ausuğ mg çujndrz ehğnjzşğg!

?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf Suğı 2020tz imişul euiuduzendkrdzg mg muıuğndtğ aşxufuğ eğndkşusç! Uwcs rb.uzndkrdzzşğg nğnbşjrz çuzul ehğnjzşğg^ çuwj muğü sg iuasuzuyumndszşğnf! Ehğnjzşğnd sndı=rz çnlnğ ubumşğızşğnd <şğsndkrdzg hrır vuyndr nd wuındm suışuzr sg st< hrır uğquzuüğndrz uğerdz=zşğg! Usçnp< +ğnduw gzkuj=rz uzqzumuösz nd ubumşğızşğg hrır uhuanfndrz uzağucşbı ersumzşğnf şd u.ıuauzrv zrdkşğnf^ aşxuauğ ünğ,u,ndkşuz &aşxndtz ünğ,u,ndnp/ <şğsuvuynf!

Ehğnjzşğt zşği ubumşğızşğnd ışpubuğcg uwzhti sg muösumşğhndu, t nğ mndıumndszşğ nd işğı byndszşğ vglluz! İuzend.zşğtz stmg hrır glluw çuğqğuzulnd^ srdig r<zşlnd ausuğ! Çnlnğg uz.ırğ ersum hrır mğşz nd vnği cusg uzüus sg uwe ersumzşğg hrır yn.ndrz^ zuşd giı uzağucşbındkşuz!

Şkt wuzmuğ, euiuğuzr sg st< fuğumr eth= uğquzuüğndr^ usçnp< euiuğuzg =uğuzkrzuwr ıum hrır uxzndr nd 14 +ğ buğndzum ubumşğızşğ ehğnj hrır vşğkuz^ muh auiıuışlnf Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkşuz aşı!

Ubumşğı sg mğzuw ehğnj vşğkul nd aşxufuğ aşışdrl euişğndz^ şkt ndzr =ğnzr= arduzendkrdz^ şkt ıuz st< wuwızuçşğndu, t fuğumr eth=^ şkt gzıuzr=rz st< muz uzqşğ^ nğnzj ausuğ buı fıuzüudnğ t fuğumndrlg^ şdlz!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 76

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Սկզբունքով այսօր կ'աւարտի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնի Լիբանանի նոր կառավարութիւնը կազմելու 14 օր տուած պայմանաժամը: Կազմութեան առնչակից լիբանանեան քաղաքական կողմերը հարցերը ըստ սովորականին բարդացնելով ու քաշքշելով մինչեւ երէկ ուշ գիշեր՝ չյանգեցան լուծումի: Հանրապետութեան նախագահն ու նշանակուած վարչապետը այս ձախողանքը պաշտօնապէս բարձրացնելով նախագահ Մաքրոնին, վերջինէն խնդրեցին երկարաձգել տրուած պայմանաժամը: Նախագահ Մաքրոն ընդառաջելով, երկու օր եւս, այլեւ խիստ ոճով մինչեւ Հինգշաբթի վերջնագիր տուաւ, որմէ ետք կառավարութիւն չկազմուելու պարագային, ըստ Մաքրոնի, «Լիբանան վերջնականապէս պիտի գահավիժի անդունդ եւ ո՛չ մէկ սէնթ օգնութիւն պիտի ստանայ ո՛չ միջազգային դրամատան ֆոնտէն եւ ո՛չ ալ միջազգային ընտանիքէն»:           

Միջազգային գրական անդաստանի վրայ, անգլիացի մեծանուն վիպագիր, թատերագիր, պատմուածագիր, բանաստեղծ, հնագէտ, դեղագործուհի, արկածախնդրական իր երկերուն եւ թատերախաղերուն ընդմէջէն սարսռազդեցիկ սըսփենսը ընթերցողին ու ակնդիրին բերող Ակաթա Քրիսթի (Ակաթա Մէյրի Քլարիսա Միլլըր՝ բուն անունով, Թորկի, Տեւոն, Միացեալ Թագաւորութիւն, 15 Սեպտեմբեր 1890 – Ուինթըրպրուք, Օքսֆորտշայր, Միացեալ Թագաւորութիւն, 12 Յունուար 1976 ) այսօր՝ 15 Սեպտեմբերին, կը բոլորէ իր ծննդեան 130-ամեակը:

Մրցանշային նուաճումներու սանդխագլխին բազմած Ակաթա Քրիսթիի անունը կինեսի մէջ է անցած՝ իբրեւ չորս պիլիոն գիրք վաճառած գիրքերու հեղինակ, որ աշխարհի վրայ ցայսօր տպուած երկերու ցանկին մէջ երրորդ տեղը կը գրաւէ Աստուածաշունչէն եւ Շէյքսփիրէն ետք, շատերու պնդումով՝ Շէյքսփիրի գործերէն  աւելի պահանջուող հեղինակ մը, որ հանրածանօթ է իր գաղտնի ոստիկանական 78 վէպերով ու պատմուածքներու 19 ժողովածոներով, նաեւ 14 թատերախաղերով, որոնց շարքին՝ «Մկան Թակարդը» (1952), որ աշխարհի ամենաերկարաժամ տեւողութեամբ դիմացող թատերախաղն է: Թատերախաղին բացումը՝ որ կատարուած է Լոնտոնի «Ambassador’s Theater»-ին մէջ, 25 Նոյեմբեր 1952-ին, Էլիզապէթ Բ. թագուհիին գահակալութեան տարին, մինչեւ այսօր առանց ընդհատումի կը շարունակուի ներկայացուիլ հանրութեան, առանց նուազելու ժողովուրդին մէջ կրակը հետաքրքրութեան:

Գրական տարբեր սեռերու մէջ իր ճիգերն ու քրտինքը աւելի քան կէս դար նուիրաբերած Քրիսթիի կեանքն ալ եղաւ հետաքրքրական ու լեցուն հարուստ դիպաշարերով՝ վայելելով նեցուկը հնագէտ իր ամուսնոյն, Մաքս Մալլոուընի: Անկախ անգլերէնէ՝ աւելի քան 50 լեզուներու թարգմանուած բազմամիլիոն իր ընթերցողներու հիացումը իր շալակը առած ու աննահանջօրէն քալած երկաթեայ կամքով, բացառիկ տաղանդով օժտուած եւ աւելի քան վեց տասնամեակ ստեղծագործած այս կին գրողը, յիրաւի, երեւոյթ մըն է միջազգային գրականութեան պատմութեան մէջ: ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի վիճակագրութեամբ, Ակաթա Քրիսթիի ստեղծագործութիւններու թարգմանութիւնները կը գրաւեն առաջին դիրքը. երկրորդը դիրքը կը գրաւեն ֆրանսացի աշխարհագրագէտ եւ գրող, արկածային գրականութեան հիմնադիրներէն՝ Ժիւլ Վեռն:  

Իր ինքնակենսագրութեան մէջ վեյիշումներ կատարելով իր մանկութեան պարտէզի տարիներէն՝ Ակաթա Քրիսթի գրած է. «Ամենաբախտաւոր բաները որոնք կրնան պատահիլ քեզի կեանքիդ մէջ՝ ուրախ եւ երջանիկ մանկութիւն մը ունենալդ է: Ես ունեցած եմ տուն ու պարտէզ, զորս սիրած եմ: Ունեցած եմ իմաստուն եւ համբերատար մեծ մայր: Ունեցած եմ նաեւ հայր ու մայր, որոնք ոչ մայն սիրալիր են եղած իրարու հանդէպ, այլեւ իրենց այդ մեծ սէրով անոնք յաջողութիւն բերած են իրենց ամուսնական կեանքին ու ծնողական պարտականութիւններուն: Եւ ասոնք քիչ բաներ չեն՝ ինքզինքս բախտաւոր զգալու եւ երջանիկ մանկութեան կեանք մը ունեցած ըլլալու դիտանկիւնէ»:

Բարեկեցիկ ընտանիքի մը դուստրը, 15-ամեայ Ակաթա 1905-ին Փարիզ կ'երթայ ուսանելու եւ երգչուհի դառնալու, բայց շուտով կ'անդրադառնայ, որ իր ձայնը այնքան ալ զօրաւոր հնչեղութիւն չունի՝ յաջողութիւն գտնելու չափ երգարուեստի ասպարէզին մէջ: Հետեւաբար, Ա. Աշխարհամարտը կանխող ժամանակաշրջանին, անընդհատ փորձեր կը կատարէ գրելով կարճ պատմուածքներ ու զանոնք կը ներկայացնէ հրատարակիչներու՝ անոնցմէ շատերու մերժումին ալ բախելով:

Վերադառնալէ ետք Անգլիա, 1910-ին ան կը գրէ իր առաջին կարճ պատմուածքը՝ «Երազներու Տունը», որ մինչեւ 1926 անտիպ մնալէ ետք լոյս կը տեսնէ պարբերականի մը մէջ:

1914-ին, Ա. Պատերազմի բռնկումէն քանի մը ամիս ետք կնքելով իր առաջին ամուսնութիւնը թագաւորական բանակի մէջ ծառայող օդաչուի մը՝ Արչիպոլտ Քրիսթիի հետ, Ֆրանսայի մէջ կ'աշխատի իբրեւ դայեակ՝ ծառայելով բուժել վիրաւորեալ զինուորներու: Արչիպոլտ Քրիսթիէն կ'ունենայ մէկ դուստր մը՝ Ռոզալինտ Հիքսը: Այսպիսով ան փորձառութին ձեռք կը ձգէ դեղագործութեան ասպարէզի մէջ, միաժամանակ աշխատելով իր գրական փորձերը հեռու չպահել ժամանակի զանազան թերթերէն ու պարբերականներէն:

1920-ին լոյս տեսած իր առաջին գիրքին մէջ՝ «Խորհրդաւոր Գործը Նորաձեւութիւններու» խորագրեալ, պելճիքացի նշանաւոր Հերքիւլ Փուարօ կը կերպաւորէ ոճրագտակի գլխաւոր դերը, իբրեւ փախստական մը Ա. Աշխարհամարտի տարիներու: Գիրքը անսպասելիօրէն մեծ սպառում կ'ունենայ Եւրոպայի մէջ եւ ասիկա կ'ըլլայ Ակաթիի հռչակ բերող առաջին գործը. այնուհետեւ ընթերցող հանրութեան մէջ արագօրէն կ'աճի ախորժակը գաղտնի ոստիկանական ժանրի երկերու նկատմամբ:

Երկու տարի ետք, 1922-ին լոյսի բարիքին կու գայ երկրորդ վէպը՝ «Ծածուկ Ոսոխը», 1924-ին՝ «Փուարօն Կը Հետաքննէ», որոնք մեծ ընդունելութիւն կը գտնեն ընթերցող շրջանակներու մէջ:  

1926-ին, Ակաթա շռնդալից աղմուկ մը կը բարձրացնէ հրատարակելով «Ռոճըր Աքրոյտի Սպանութիւնը», որ կ'ըլլայ «պէսթ-սելլըր»-ը գրողին եւ զինք փառաւորապէս կը բազմեցնէ գահին միջազգային լաւագոյն հեղինակներու: Երկու տարի ետք՝ «Կապոյտ Քղանցքին Գաղտնիքը» վէպը, որ նաեւ կը դասուի ամէնէն նշանաւոր գործերու շարքին:

Բայց «Ռոճըր Աքրոյտի Սպանութիւնը» վէպի հրատարակութեան տարին՝ 1926-ին, Ակաթա Քրիսթի անակնկալ կ'անետանայ հրապարակէն տասնմէկ օր: Այս լուրը շարունակաբար կը գրաւէ օրաթերթերու գլխաւոր վերնագիրները՝ թէ ո՞ւր է անհետացած համբաւաւոր վիպագիրը: Տասնմէկ օր ետք երեւան կու գայ, որ Ակաթա կ'ապրէր պանդոկի մը մէջ, սխալ անունի մը տակ: Ի յայտ կու գայ նաեւ, որ գրողը կը տառապէր անյիշողութենէ կամ յիշողութեան կորուստէ (amnesia): Սակայն գրողը այդպէս ալ երբեք չուզեց բացատրութիւն տալ պատահածին մասին. ան նոյնիսկ անտեսեց եղածը: Ոմանք դէպքին պատճառ գտան Ակաթայի խռովալի ամուսնական կեանքը: Իրապէս ալ, Ակաթա յաճախ կռիւներու մէջ կ'ըլլար ամուսնոյն հետ. ան արդէն կորսնցուցած էր իր մայրը, որուն հետ կապուած էր շատ խորունկ սէրով մը: Շատ գրաքննադատներու կարծիքով, Ակաթայի անհետացման այս «տրաման» կամ «բեմադրութիւնը» աւելի բարձրացուցած է անոր վարկը՝ իբրեւ առասպելային վիպագիր:

1928-ին ամուսնալուծուելէ ետք եւ հակառակ իր դէմ բարձրացած որոշ ժխտական արձագանգներու՝ Ակաթա կը մեկնի Քանարի կղզիներ, ապաքինելու համար: Այստեղ, 1930-ին, կը կնքէ երկրորդ ամուսնութիւն Մաքս Մալլոուընի հետ, որ՝ ինչպէս նշեցի վերեւ, հնագէտ մըն էր, որուն հետ Ակաթա ապրեցաւ աւելի ուրախ կեանքը մը, ճամբորդութիւններ կատարեց միջինարեւելեան երկիրներ, ուր սորվեցաւ հետախուզութիւններ ու պեղումներ կատարել հնագիտական վայրերու մէջ, օժանդակութեամբ իր ամուսնոյն:

30-ական թուականներուն կը շարունակուի վերելքը Ակաթայի համբաւին ու ան լոյս կ'ընծայէ «Սպանութիւն՝ Արեւելեան Ճեպընթացի Վրայ» (1934), «Մահ՝ Նեղոսի Վրայ» (1937), «Մահուան Հետ Ժամադրութիւն» (1938) ոճրարարքներով յագեցած վէպերը:

Ակաթա Քրիսթիի վէպերուն մէջ դաւադրական արարքները կը նկարագրուին որպէս նշանացուցային: Այնտեղ սպանութիւնները  կը կատարուին հնարամիտ, խորամանկ մեթոտներով, յաճախ ներգրաւելով թունաւորման դէպքեր, որոնց մասին Ակաթա կը դրսեւորէ լայն գիտելիքներ: Այդ դաւադրական արարքներէն ետք հարցաքննութեան ալ ենթարկելէ յետոյ գլխաւոր բոլոր կասկածները, ոճրագտակը իր քով կը կանչէ բոլոր մասնակիցները սենեակի մը մէջ՝ բացայայտելէ առաջ սպաննողին ինքնութիւնը: Այսպէս, Ակաթա իր բոլոր գրութիւններուն մէջ դրուագին ընթացքը կը դարձնէ բաւական յստակ: Ան ընթերցողին նաեւ առիթ կ'ընձեռէ փորձելու, աշխատելու եւ երեւան բերելու թէ ո՞վ կրնայ ըլլալ սպաննող ոճրագործը՝ վերջաւորութեան երեւան բերուելէ առաջ:

Արդարեւ, Ակաթա խորապէս ապրած է իր ստեղծած կերպարներուն հետ՝ ստանալով հոգեկան մեծ բաւարարութիւն ստեղծուած դաւադրական մթնոլորտներէն ու դրուագներէն: Ան գրած է նաեւ վեց վէպեր՝ Մէյրի Ուէսթմաքոթ ծածկանունի տակ:

Բ. Աշխարհամարտի ընթացքին Ակաթա Քրիսթի կ'աշխատէր Լոնտոնի Համալսարանական քոլէճէն ներս իբրեւ դեղագործուհի: Շնորհիւ իր այս աշխատանքին, ան բաւական փորձառութիւն էր ձեռք ձգած՝ սպանութեան եւ թունաւորումի մեթոտներ, միջոցներ հնարելու եւ ստեղծելու իմաստով իր վէպերուն համար: Պատերազմէն ետք ալ, իր երկերուն շուրջ ստեղծուած միջազգային ժողովրդականութիւնը շարունակեց տարածուիլ ու աճիլ, որուն ամէնէն ապահով փաստը՝ ինչպէս յիշուեցաւ՝ «Մկան Թակարդը» վէպին բերած յաղթարշաւն է, որուն բեմադրութիւնը 1952-էն մինչեւ 2020-ի Մարտ, ամբողջ 68 տարի գրաւեց թատերաբեմերը Լոնտոնի մէջ եւ այլուր: խաղարկութիւնը դեռ պիտի շարունակուէր՝ եթէ Քորոնա համաճարակը անցած Մարտին պատճառ չըլլար ընդհատելու Անգլիոյ թատերաբեմերուն վրայ:

Իր »կարապի երգը» կ'ըլլայ «Քունի Պահու Սպանութիւն. Միս Մարփըլի Վերջին Դատը», որ լոյս կը տեսնէ իր մահէն ինն ամիս ետք:   

Բազմաթիւ կոչումներու եւ շքանշաններու արժանացած Ակաթա Քրիսթի, իր մահէն հինգ տարի առաջ՝ 1971-ին, Էլիզապէթ Բ. թագուհիին հրամանով նշանակուած էր բրիտանական կայսրութեան «Բամբիշ Հրամանատար», գրականութեան բագինին իր մատուցանած բազում ծառայութիւններուն համար:                   

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ  

dzaghig2004@yahoo.com