|
Zu.uüua Tğınpuz şğtm uihuğtö muğeuj Srzi=şuz :sçumrz {HTI? T UDUĞIŞL ÇUZUMJNDKRDZZŞĞG ND ANPŞĞG FŞĞUEUĞQZŞL RĞŞZJ ÇNDZ IRĞN>´ |
|
Şlnwk ndzşjud Auzğuhşındkşuz Zu.uüua Tğınpuz^ nğ çuösukrd auğjşğnd muğürz^ uzeğueuğqud zuşd Puğuhupşuz huışğuösrz^ ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ünğ,ndztndkşuz nd Kndğ=rnw eşğumuıuğndkşuz! Tğınpuz wuwıuğuğşj nğ ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr eşğumuıuğndkrdzg uğcşöğmndu, t$ Srzi=şuz :sçumg uwcs sruwz htı= t uduğıt çuzumjndkrdzzşğg nd Uığhtwouzrz htı= t fşğueuğqzt uwz anpuıuğu,=zşğg^ nğnz= çxzuüğudndu, şz auwmumuz ndcşğnd mnpst! {Uığhtwouz sruwz nd sruwz m'ndöt şı iıuzul rğ anpuıuğu,=zşğg^ iumuwz Srzi=şuz :sçumg% suizudnğuçuğ Usşğrmu^ (ğuziu nd Xndiuiıuz^ mg qüqüşz uwe ünğ,gzkujg! Uwcs Srzi=şuz :sçumr srum huğıumuzndkrdzg htı= t glluw fşğ<umtı ezşl çuzumjndkrdzzşğndz nd anpşğg şı wuzqzşl çndz ırğn<´^ wuwıuğuğşj Tğınpuz! Uzeğueuxzulnf uwz sşpueğuz=zşğndz^ nğnz= mg azvşz sr<uöüuwrz auzğndkşuz mnpst şd giı nğnzj^ Kndğ=ru İndğruwtz fuğqmuz örzndnğzşğ ndpuğmu, t Uığhtwouz^ Zu.uüua Tğınpuz ,uzğ .+i=şğnf yn.ueuğqşj uwe çnlnğrz nd giud$ {N_v stmg mg .+ir uwz ihuxuörzndkşuz suirz^ önğ Xndiuiıuz nd (ğuziu mg suıumuğuğşz Auwuiıuzrz! İndğrujrzşğ rğşzj şğmğr st< ünğ,şğ ndzrz^ uznz= htı= vndzrz Uığhtwouz şğkulnd´^ şöğumujndj Tğınpuz! |
|
Auwuiıuzr Fuğvuhşıg şğtm ndpşğqnf sg ersşj ausuwz auwndkşuz YUBRZŞUZ$- SRZVŞD NĞ UĞJU: IRĞUZUW RĞ UZMU:NDKŞUZ´ |
|
Huıüusr uxu<rz suirz st< Yubrzşuz uzeğueuğqud uwe ıuğçşğumrz^ erışl ıulnf nğ Puğuhupşuz auğjr çuzumjuwrz ünğ,gzkujrz st< Uığhtwouz uwi 18 ıuğrzşğnd gzkuj=rz =uwl ux =uwl auiu, tğ mtır sg^ ndğ giı tndkşuz^ auw cnpnfndğer ux<şd^ Puğuhupr auwndkşuz ux<şd mg eğndtğ işyumuz rğudndz=zşğt ağucuğşlnd huauz<! N#ğz tğ uwe ıuğçşğumg$ uzwuhup Uığhtwouzrz wuzqzşl 7 ıuğu,=zşğtz 5g^ zşğmuwujzşl szujşul 2 ıuğu,=zşğg wuzqzşlnd wiıum cusuzumujnwj sg şd uğquzuüğşl nğ Puğuhupr nğşdt muğüufroum% htı= t glluw Uığhtwouzr muöstz zşği! Uwirz=z ıuğu,=zşğg htı= t wuzqzndtrz n_v kt Puğuhupr muğüufroumr^ uwl .upupndkşuz ersuj! Yubrzşuz .+işjud huışğuösumuz 18 +ğnduw suirz^ giud nğ auwmumuz örzşul ndcşğg ardiuwrz nd auğuduwrz ndppndkrdzzşğnf nğnbumr zuauz< sg ndzşju, şz şd fşğ<rz +ğşğndz uığhtwouzumuz çuzumg zuşd yn.u, t rğ suğıufuğndkrdzg% .uyuzuğuğ .ndsçşğnf ynğqu, t .uxzubynkndkrdz iışp,şl krmndz=rz st<! {Uwindauzeşğq^ Uğju.r Hubıhuzndkşuz çuzumg ,uzğ suğışğnf^ suğendcr nd ötz=- Fuğvuhşıg bznğaumulndkrdz wuwızşj ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüua şğmrğzşğndz! Uxuzqzuwuındm bznğaumulndkrdz sg fşğuhuaşj Xndiuiıuzr Zu.uüua Yndkrzrz^ zbşlnf nğ Xndiuiıuz mğjud çuğqğ sumuğeumnf muıuğşl ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüuar nd Auwuiıuzr xuösufuğumuz eubzumjr rğ eşğg! Bznğaumulndkrdz wuwızşj (ğuziuwr nd Zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnzr^ nğ huışğuösr uxu<rz rim +ğg eth=şğg mnvşj rğşzj uzndznf nd <uz=şğ ünğ,ueğşj .upupndkşuz auizşlnd ausuğ! {Uwi+ğ auwndkrdzg ausu.sçndu, t udşlr =uz şğçş=! Auğrdğ auöuğudnğ auwşğ uwi +ğşğndz zrdkumuz^ ızışiumuz^ lğuındumuz^ =upu=umuz u<umjndkrdz jnwj mndıuz Auwuiıuzrz nd Uğju.rz! İyrdx=r auğrdğudnğ üupk+ou.zşğnd st< uwi +ğşğndz auwşğ ausşğub.ndkşuz^ çnpn=r nd u<umjndkşuz çuösuauöuğznj auzğuaudu=zşğ mg muösumşğhşz^ +ğumuğür fğuw ndzşzulnf şğmnd wiıum auğj% Uğju.r uzmu.ndkşuz ouzuvnds şd uığhtwouzumuz wuğqumsuz euıuhuğınds! Hrır vmuğşzuz mnığşl sşğ cnpnfndğeg^ hrır vmuğşzuz uauçşmşl sşğ cnpnfndğeg^ auw cnpnfndğeg hrır buğndzumt huw=uğg srzvşd fşğ<^ hrır huw=uğt srzvşd fşğ< nğnd uzndzz t uöuı nd şğ<uzrm Uğju.^ uöuı nd şğ<uzrm Auwuiıuz! {Uwi+ğ^ uwi foxumuz huandz^ sşöst rdğu=uzvrdğg^ ustz suğe htı= t mşeğnzuzuw uwi .zeğr rğuünğ,suz fğuw! Uğju.g^ çuzumg^ örzndnğg^ uxu<zuür,g^ uinz= htı= t glluz sşğ <uz=şğnd mröumtıg İyrdx=r nd Auwuiıuzr st<! Sşz= sşğ indüg htı= t fşğu,şz= juindsr^ sşğ sıufu.ndkrdzzşğg htı= t fşğu,şz= foxumuzndkşuz^ sşğ muimu,zşğg% ünğ,npndkşuz! Sşz= hrır mşğışz= sşğ huısndkrdzg´^ şöğumujndj Auwuiıuzr Fuğvuhşıg! |
|
LUFĞNF$- NĞND SUİRZ :*İŞJUZ KNDĞ?RU ND ULRWŞD´ |
|
Lufğnf zbşj nğ Kndğ=ru rğ aşıu=ğ=ğndkrdzzşğg ndzr ıuğuğu,=ubğ<uztz zşği^ çuwj muğşdnğ t nğ uwe aşıu=ğ=ğndkrdzzşğg +ğrzumuz glluz! Xndiuiıuz şğçş= Kndğ=ruz vt erıuğmu, nğhti xuösufuğumuz eubzumrj şğmrğ sg! {Kndğ=ru Xndiuiıuzr ünğ,gzmşğ hşındkrdz t^ çuösukrd ndppndkrdzzşğnd fğuw sşğ ünğ,gzmşğndkrdzg suğıufuğumuz çznwk mg mğt´^ giud uz! Lufğnf çujt r çuj wuwıuğuğşj nğ Xndiuiıuz aususrı vt uwz erğ=nğnbsuz aşı^ nğnd suirz mg .+irz Kndğ=ru şd nğnd suirz =uzrji wuwıuğuğu, t Uığhtwouzr Zu.uüua Ulrwşd! {Ani üupızr= sg vmuw! Sşz= ausuquwz vşz= uwz wuwıuğuğndkşuz aşı^ giı nğnd Puğuhupşuz aumusuğındkrdzg xuösumuz lnd,nds ndzr´^ wuwıuğuğşj Lufğnf! Uz udşljndj nğ ecçu.ıuçuğ Kndğ=ru mğjud uwehrir ışiumtı sg wuwızşl nd auiıuışj nğ hrır u<umjr Uığhtwouzr mnpst qşxzuğmndu, nğşdt ünğ,npndkşuz^ zşğuxşul huışğuösg! |
|
Tğınpuz aşxuquwznf .+işjud Xndiuiıuzr Zu.uüuarz aşı UİRMU PUĞUHUPŞUZ HUIŞĞUÖSR GZKUJ?RZ UXU>RZ ÖĞNWJZ T |
|
Xndiumuz mnpsg mg aupnğet nğ gzeü,ndşjud nğ uzağucşbı t bndıuynwk mşğhnf eueğşjzşl uğrdzuaşpndkrdzg şd <uz=şğg mşeğnzujzşl Puğuhupr arszuauğjr .upup çuzumjndkrdzzşğnd fğuw! Yndkrz wnwi wuwızşj nğ Kndğ=ru% nğhti ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr uzeus^ brzrv zşğeğnds mg çşğt uwi ünğ,gzkujrz! Öğnwjr gzkuj=rz Xndiuiıuzr Zu.uüuag zuşd .nğ sıuanündkrdz wuwızşj Puğuhupr st< Sşğqudnğ Uğşdşl=tz fuğqmuzzşğ çşğşlnd suirz! İndğrumuz nd lrhrumuz auğjşğnd bndğ< muğ,r=zşğ yn.uzumşlnd gzkuj=rz zbndşjud nğ Xndiuiıuz nd Kndğ=ru htı= t ausumuğüşz uwe ndppndkrdzzşğnd rğşzj ünğ,npndkrdzzşğg^ zhuiışlnf rğueğndkşuz muwndzujsuz nd =upu=umuz- |
|
YUBRZŞUZ$ {MG İÜUS ÇNLNĞ ÖNAŞĞND MNĞNDİIG´ |
|
{Mg iüus sşğ zuauıumzşğnd mnğndiıg^ mg iüus uznzj ausuğ^ nğnz= rğşzj mşuz=nf hubıhuzşjrz işyumuz cnpnfndğer% uhğşlnd rğudndz=g^ hubıhuzşjrz auwndkşuz rz=zndkrdzg^ uğcuzuhuındndkrdzz nd uhuüuz! Şi mg .nzuğars çnlnğ önaşğnd^ zuauıumzşğnd^ uznzj gzıuzr=zşğnd^ uznzj ,znpzşğnd nd wuımuhti suwğşğnd ux<şd şd uznzj judg mg zmuışs r_s judg^ rs uzqzumuz judg^ rs gzıuzr=r judg! |
|
Auwmumuz mnpsg mg hzet kt% UIĞHTWOUZJR ÖRZNDNĞZŞĞND ERUMZŞĞG VŞZ AUDU?NDRĞ |
|
Auwuiıuzr Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğndkşuz zşğmuwujndjrv Uğ,ğndz Wnfauzzrişuz^ suizumjşlnf aşxuışirluwrz wuwıuüğr sg nd .+işlnf suğır eubışğndz fğuw szuju, uığhtwouzjr örzndnğzşğnd şd indğrujr fuğqmuz uauçşmrvzşğnd erumzşğnd suirz^ st<ışp =bşj buı ,uzğ hzends sg! Uz wuwıuğuğşj kt uığhtwouzumuz mnpsg suğır eubıtz vr audu=şğ rğ erumzşğg^ suzudu_ze auğuduwrz auındu,rz st<^ Uğu=i üşır sşğqumuw ou.ou.ndızşğnd şd eubışğnd st<^ auğrdğudnğ erumzşğ muz! Giı Uğ,ğndz Wnfauzzrişuzrz^ srzvşd arsu şğçş= uığhtwouzumuz çuzumr pşmufuğndkrdzg uwihrir uzwuğüulrğ fşğuçşğnds vt eğişdnğu, işyumuz önaşğnd nd erumzşğnd zmuısusç! |
|
ŞSRU SŞĞCŞJ KNDĞ?RNW ETS MRĞUĞMNDU; SR>UZMŞUL NĞNBNDSG VŞPŞUL ZMUIŞLND ERSNDSG |
|
Rzvhti ,uz+k t^ Puğuhupşuz huışğuösr imişlt şğmnd +ğ wşınw^ Auwuiıuzr muxufuğndkrdzg ersnds zşğmuwujndju, tğ ŞSRUrz nd huauz<u, tğ nğ sr<uzmşul nğnbnds sg mrğuğmndr Kndğ=rnw ets! ŞSRU gzendzu, tğ ersndsg nğ nğnbnds sg uğqumu, tğ^ mnv ndppşlnf nğhtiör ndppumr mus uzndppumr mşğhnf huışğuösr st< zşğüğudndu, şğmrğzşğ^ uwe muğürz zuşd Kndğ=ru^ aşxnd szuz =upu=ujrumuz çzumvndkşuz rğudndz=zşğg nızuauğşlt! Auwuiıuzr ersndsr st< zbndu, tğ nğ Kndğ=ru çuösuışium u<umjndkrdz nd buğndzumumuz suizumjndkrdz jnwj mndıuw huışğuösumuz ünğ,npndkrdzzşğndz! Kndğ=rnw Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkrdzg çnpn=u, tğ nğnbsuz ets şd znğ ersnds sg zşğmuwujzşlnf^ huauz<u, tğ nğ vşpşul zmuındtğ zu.uhti gzendzndu, nğnbndsg! Şğtm^ ŞSRU sşğcşj Kndğ=rnw ersndsg nd r ö+ğnd knpndj zu.mrz forxg! |
|
KNDĞ?RU *EUWRZ OUSÇUW VINDUD USŞĞRMUWTZ AUWUİIUZ ŞĞKULR? *EUZUDRZ |
|
Auwuiıuzr İyrdx=r ünğ,şğnd ül.udnğ wuzqzumuıuğ Öuğşa İrzuzşuz şğtm ürbşğ iuğ=ndu, uindlrir sg gzkuj=rz wuwıuğuğşj nğ Kndğ=ru uğürlşj +euwrz ousçuw ığusueğşl Usşğrmuwtz ethr Auwuiıuz üujnp +euzudr sg^ nğ 100 knz suğeuirğumuz +üzndkrdz mg ıuztğ Auwuiıuz! Giı İrzuzşuzrz^ uwi +ğşğndz ub.uğar öuzuöuz şğmrğzşğtz% Xndiuiıuz^ Usşğrmu^ (ğuziu^ Nd=ğuzru^ şdğnhumuz şğmrğzşğ^ >udu.=^ Kr)lri^ Auwuiıuz auiu, t s+ıudnğuhti 700 knz suğeuirğumuz +üzndkrdz şd uwi +üzndkrdzg mg buğndzumndr! Usşğrmuwtz 100 knz suğeuirğumuz +üzndkrdzz ul huığuiı t şd +euzudg htı= t kxvtğ ethr Şğşduz^ çuwj Kndğ=ru sşğcşj +euwrz ousçuw ığusueğşl uwe kxrv=r ausuğ^ giud İrzuzşuz^ zbşlnf nğ +euzudg mg ihuit +eumuwuzrz st<! |
|
?NĞNZUWR UZZU:UETH ÇUĞQĞ JNDJUZRB% AUWUİIUZR ST> |
|
14 Anmışsçşğr cusg 11$00r eğndkşusç Auwuiıuzr st< auiıuındu, t ?nğnzuwr fuğumr uzzu.ueth çuğqğ jndjuzrb sg$ 1371 znğ eth=! Fuğumumrğzşğnd gzeauzndğ krdg 59 auöuğ 995 t! Uwi huandz euğsuznds mg iıuzuw 11 auöuğ 519 suğe! Sşxznpzşğnd krdg 1053 t! ?nğnzuwt fuğumndu,^ çuwj uwl huıouxzşğnf sşxznpzşğnd krdg 311 t! Fuğumumrğzşğtz 47 auöuğ 119g uhu=rzu, şz! |
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Լեւոն Վարդան պատմաբանի գրական տաղանդը՝ դրսեւորուած ստեղծագործական անսպառ ճիգերու արդիւնք բազմաբեղուն բերքերով, երբեք չէ ուզած իջնել կրկէսը որեւէ կուսակցութեան: Նախընտրած է հեռու մնալ կուսակցականութեան կռուադաշտէն: Եւ հետեւաբար, չէ ուզած ալ հպատակիլ ու մտնել շուրջառին մէջ կուսակցութեան մը, «օգտուի՜լ» անոր դհոլ ու զուռնայի ճիչերէն, շեփորումներէն: Ինքնամփոփ եւ երկնառաք ի՛ր ուժերուն հաւատացող մը ան, ի՜նչ փոյթ, որ իր տաղանդը տուժած է վեհանձն ու վեհոգի ե՛ւ պարկեշտ իր նկարագիրին պատճառով, միաժամանակ շահած է սակայն ի՛ր անձը՝ բարձր արժանիքներով օժտեալ իր հեղինակութիւնը, որ չէ զիջած իջնելու իր սերունդի կարգ մը տղոց միջակութեան քղանցքներուն: Այլասէր եւ արդարութիւն ընելու ու զայն բաշխելու, այլ տաղանդներ արժեւորելու, անոնց տեղ տալու իր անշեղ հետամտութիւնը, պիտի ընդգծել, որ բնաւ դուր չէ եկած շատ շատերու: Երկրորդականի մէջ ե՛ւ համալսարանէ ներս իրեն աշակերտած տարիներուս, ան կարդալով եւ գնահատելով գրական ճիգերս մամուլի մէջ, մտերմաբար, սրտամօտ գրչեղբօր մը պէս, զիս մէկ կողմ հրաւիրելով գրաւիչ հիւմըրով մը յաճախ ինծի կ'ըսէր արաբերէն լեզուով. «Հէ՛յթ լէն շուֆ, շու ֆի ժտիտ – տո՛ւր նայինք, ի՞նչ ունիս նորութիւն»: Երբ կը գրեմ այս տողերը, չեմ կրնար մոռնալ իր կեանքին նեցուկը եղած, գրական պայքարի իր ընկերուհին՝ գրագիտուհի եւ նոյնպէս վաստակաշատ ուսուցչուհի Վեհան Միլիտոնեան-
Յոյսն այս՝ կառչեր եմ որուն, գիտեմ, պայծառ չէ՛ բնաւ... Յոյսն այս – ի՞նչ փոյթ այժմ ինծի թէ ի՞նչ է ան եւ ի՞նչպէս – Ես կը պահեմ սիրտէս ներս՝ հաւատալով թէ օր մը, Տէ՜ր, Պիտի բանայ քայլիս դէմ առաւօտներ ոսկեյեռ: («Կրկին Հեծութիւն») Հուսկ Լեւոն Վարդանի պաղատագին կտակը իր սիրասուն մէկ հատիկ զաւկին՝ Վարուժանին, որուն միջոցով ան հետեւեալը կը փոխանցէ հայ սերունդներուն.- Պահէ՛ գիրն այս. Մեսրոպի հոգին ըլլայ թող կրակ Ու մրրկէ քու հոգին, այրէ հուրով մշտատեւ... Ո՛չ, մի՛ լքեր գիրն այս լոյս, կեանքըդ անով ըրէ նոր, Եւ հայացիր աւելի, դարձիր արեւ ու հանդէս, Ու բաշխուէ մարդերուն աստուածօրէն, ամէ՛ն օր: («Վարուժնագիր») Պատմաբան եւ բանաստեղծ Լեւոն Վարդանի յիշատակին նուիրուած այս յօդուածը կ'աւարտենք գրողին «Գիրք Մենուասի» հատորէն առնուած հետեւեալ փիլիսոփայական խոհերով. «...Մահը չէ՛ սարսափ մը, չէ՛ նաեւ վախճան մը: Չկա՛յ մահ, որովհետեւ չկայ կեանքի վախճան: Սիրէ՛ մարդերը, սակայն մի՛ խնայեր վատութիւնը անոնց: Սիրէ՛ զանոնք, երբ չեն պղծեր լռութիւնը եւ հանգիստը հողին: Ինկած սրբազնութիւնը մարդուն մի՛ ընդունիր որպէս ճշմարտութիւն, որովհետեւ մարդն իրմէ ներս աստուածայինը կորսնցնելէ վերջ՝ կորսնցուց նաեւ մարդկայինը...»: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2 եւ ՎԵՐՋ) dzaghig2004@yahoo.com |
U-
Auwuiıuzr Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz şğtm ağuhuğumuwrz ndpşğqnf sg ersşj ausuwz auwndkşuz^ uzeğueuxzulnf huışğuösumuz ünğ,npndkrdzzşğndz^ çuzumjndkrdzzşğnd işpuzrz fğuw eğndu, lnd,suz kpku,ğuğrz nd rb.uzndkrdzzşğnd =uwlşğndz! Ndbuüğud t nğ Yubrzşuzr şlnwkg wu<nğeşj Xndiuiıuzr Uğıu=rz Zu.uğuğ İtğmtw Lufğnfr auğjuöğnwjrz^ nğnd gzkuj=rz Lufğnf znwzhti st<ışp eğu, tğ lnd,suz ausuğ st<ışp eğndu, çuzumjuwrz ıuğçşğumg! 
Xndiuiıuzr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ İtğmtw Lufğnf şğtm auğjuöğnwj sg ındud xndiumuz aşprzumudnğ lğuındusr<njzşğndz^ zşğmuwujzşlnf Puğuhupşuz auğjr lnd,suz suirz Xndiuiıuzr erğ=nğnbndsg^ zuşd çuzumjndkrdzzşğnd işpuzr fğuw eğndu, uxu<uğmzşğnd kpku,ğuğg^ zuşd uzeğueuxzulnf Puğuhupşuz huışğuösr st< Kndğ=rnw eşğumuıuğndkşuz!
Puğuhupşuz huışğuösr imişlt r fşğ^ şğtm uxu<rz uzüus gllulnf Kndğ=rnw şd Xndiuiıuzr Zu.uüuazşğg aşxuquwznf .+işjuz rğuğnd aşı! Öğnwjg muwujud Kndğ=rnw uxu<uğmnf! ?ğtslrzr upçrdğzşğg aupnğeşjrz nğ şğmnd Zu.uüuazşğg auzeti şmuz =upu=umuz ünğ,gzkujg ub.ndcujzşlnd r zhuiı^ suizudnğuçuğ% ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr sbumndszşğnd arsuz fğuw! 
Şğtm Auwuiıuzr Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuzr Ersuışığ-
Այսպէս, Լեւոն Վարդան պատմագէտն ու գրականագէտը ունէր իր ուրոյն ուղին գրական ընկալումներու, գրականութիւն մշակելու: Անցաւ ի՛ր ակօսած ճամբայէն մարդասիրական՝ անոր երկու եզերքներուն ցանելով