ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
81. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 18 ՆՈՅԵՄԲԵՐ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

ZU:UÜUA TĞINPUZ WUWIUĞUĞŞJ

ZNĞ İUASUZUYUMNDSZŞĞND SUİRZ

?nğnzuwr ausuouğumg uwi +ğşğndz euğqşul nd euğqşul ihuxzulr= euğqu, t usçnp< ub.uğar^ zuşd Kndğ=rnw ausuğ! Zmuır ndzşzulnf nğ fuğumndszşğnd eth=şğg m'udşlzuz buı çuğqğ ausşsuındkrdzzşğnf^ rb.uzndkrdzzşğg nğnbşjrz znğ iuasuzuyumndszşğ ünğ,ueğşl% fuğumr uxu<=g uxzşlnd ausuğ! Zu.uüua Tğınpuz şğtm ürbşğ wuwıuğuğşj iuasuzuyumndszşğnd suirz^ giı nğnzj$

- Buçukufşğ<rz ynpnj şllşlnd uğüşl= muw uxınduz cusg 10tz uxu< şd şğşmnwşuz cusg 8tz şı=! Uwirz=z çujr cusg 10$00-20$00r sr<şd rzmu, cusuzumuauındu,g^ hrır ünğ,şz huğtıuwrz cusr iuasuzuyumndszşğ!

- Suğöumuz sr<njuxndszşğg hrır buğndzumndrz uxuzj auzeriumuzzşğnd zşğmuwndkşuz! Suğöueubışğnd ünğ,ndztndkrdzg hrır eueğr!

- 65 şd fşğ ıuğr= ndzşjnpzşğnd ausuğ r ö+ğnd t cusg 10$00-13$00r sr<şd ynpnj şllşlnd eğndkrdzg^ rim 20tz fuğ şpnpzşğnd ausuğ% 13$00-16$00r sr<şd ynpnj şllşlnd eğndkrdzg! Szujşul cusşğndz uğürlndu, t!

- Buğcuzmuğr iğuazşğg hrır buğndzumşz yum szul srzvşd ıuğşfşğ<!

- Uxşdındğr mşeğnzzşğ^ üşğ.uzndkzşğ^ oubuğuzzşğ^ fuğiudrğuznjzşğ çuj hrır glluz cusg 10$00-20$00r sr<şd!

- Ehğnjzşğg hrır vfşğuçujndrz nd srzvşd ıuğşfşğ<^ uwirz=z srzvşd 31 Eşmışsçşğ 2020 kndumuzg yum hrır glluz! Euişğg hrır buğndzumndrz aşxufuğ eğndkşusç!

- İğouğuzzşğg hrır yumndrz!

?nğnzuwr şğşmnduw ındşulzşğg sıuanürv trz! Arduzezşğnd krdg udşlju, t 3819nf^ 103 anür sşxu, t! :ıujşul euğsuzndsr çucrzzşğnd krdg 70 ınmninf lşjndz t arduzezşğnf^ uğaşiıumuz +euyn.ndkşuz iuğ=şğnd sruju, t arduzezşğnd 37$6 ınmnig! ;uzğ froum ndzr 3657 arduze!


Fluırsrğ Yndkrz ağueueuğtz buçuk sg fşğ< muğşdnğ wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud puğuhupşuz huışğuösr nd öuğüujndszşğnd suirz

{PUĞUHUPR MUĞÜUFROUMG VT NĞNBNDU;

- 19 ŞD 20 ANMIŞSÇŞĞRZ MUĞŞLR TĞ AĞUEUEUĞ AXVUMŞL HUWSUZUD NĞ UÖŞĞR YU:İIUMUZZŞĞG FŞĞUEUXZUWRZ BNDBR^ ÇUWJ AUWMUMUZ MNPSG VGZENDZŞJ - YUBRZŞUZG EUDUOUZ UZNDUZŞLG GZEAUZĞUHTİ NĞŞDT ARS VNDZR´


Xndiuiıuzr Zu.uüua Fluırsrğ Yndkrz şğtm ürbşğ^ Puğuhupşuz huışğuösr şxumnpsuzr ağueueuğtz buçuk sg fşğ<^ uindlri iuğ=şj nd ausuhuğyum qşdnf zşğmuwujndj huışğuösumuz ünğ,npndkrdzzşğnd öuğüujndszşğg^ uzeğueuğqud Puğuhupr muğüufroumrz^ .upupuhuazşğnd uxu=şlndkşuz^ uwz auğjrz kt rzvn#d (ğuziu şd Usşğrmu% nğhti Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüua şğmrğzşğ^ vsuizumjşjuz ağueueuğr wuwıuğuğndkrdzg muösşlnd ub.uıuz=rz^ Auwuiıuzr zşğ=rz-=upu=umuz mujndkşuz^ ağueueuğtz ağucuğşlnd aşışduz=zşğndz^ kndğ= .upupuhuazşğnd ışpumuwsuz uğüşl= gllulnd ünğ,gzkujrz şdlz! İınğşd^ =upşlnf uwe auğjuöğnwjr muğşdnğ çucrzzşğg^ sşğ gzkşğjnpzşğndz mg zşğmuwujzşz= Yndkrzr wuwıuğuğndkrdzzşğg$-

\ Rzvn#d Usşğrmu nd (ğuziu vsuizumjşjuz ağueueuğr wuwıuğuğndkrdzg muösşlnd ub.uıuz=rz!

Auwuiıuzr Fuğvuhşıg auw cnpnfndğerz uğeuğ nd uzmşp, qşdnf zşğmuwujndju, t xuösuoumuır rğufroumg^ şğç İışyuzumşğır üğudndsg gzeustzg cusşğnd auğj tğ! Wuwıuğuğndkrdzg huığuiındşjud =uzr sg cusnduw gzkuj=rz^ =uzr nğ fuwğmşuzzşğz rim muğşdnğ trz^ aşışduçuğ Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüua srdi şğmrğzşğg ışpşum vhuandşjuz uwe suirz! Usşğrmuz nd (ğuziuz vzşğüğudşlg^ kt=zr= .zerğ tğ^ uwe wuwıuğuğndkşusç suğenj oumuıuüğşğnd .zerğg mg lnd,ndtğ nd htı= t nğ cus uxu< huığuiıtrz= ağueueuğr wuwıuğuğndkrdzg!

\ 19 şd 20 Anmışsçşğrz mğzuwrz= auizşl ağueueuğr^ çuwj auwmumuz mnpsg Bndbrr huıouxnf vgzendzşj!

Bndbr =upu= Uığhtwouzr yu.iıumuzzşğnd fşğueuğqg Rlaus Ulrwşdr huğıuerğ zu.uhuwsuzzşğ tğ Anmışsçşğr ağueueuğr ausuğ^ çuwj Auwuiıuz uzgzendzşlr zmuışj uırmu! 19-20 Anmışsçşğrz aşxuquwznf .+işjuw Zu.uüua Ulrwşdr nd Fuğvuhşı Yubrzşuzr aşı! Uwe +ğşğndz Uığhtwouzr örzşul ndcşğg fşğumuzüzu, trz aimnpndkrdzg Puğuhupr uzzbuz bğ<uzr sg% auğuduwrz auındu,r fğuw! Gzeauzndğ uxsusç^ şi mğjuw ausnöşl Zu.uüua Ulrwşdg^ nğ eueğşjzt xuösumuz ünğ,npndkrdzzşğg^ çuwj uznğ huğıuerğ huwsuzg yu.iıumuzzşğnd fşğueuğqz tğ üğudşul ş+kg bğ<uzzşğ^ uwe muğürz zuşd Bndbr!

Rz,r ausuğ uzihuişlr+ğtz auw ünğ,gzmşğzşğg uzgzendzşlr zmuışjrz uirmu^ Fuğvuhşı Yubrzşuz giud nğ uwe huğuüuwrz Auwuiıuzr nd Puğuhupr buaşğnd ihuxzulr= mg ışizt! Zmuır ndzşzulnf nğ =upu=ujrumuz uzqşğnd fşğueuğqg m'şzkueğtğ Puğuhupr uwe auındu,r zmuısusç auwmumuz mnpsr fşğuaimnpndkrdz^ uwe muğürz zuşd Bndbr =upu=r zmuısusç^ şd zmuır ndzşzulnf .upupuhuazşğnd zşğmuwndkrdzg^ fıuzü sg vmuğ! Çuwj Fuğvuhşı Yubrzşuz giud nğ vşz mğzuğ ausuquwzrl nd hrır huw=uğrz!

\ Yubrzşuz giu, t usçnp< obsuğındkrdzg şd şi udşljzşlr= çuz vndzrs!

Auwuiıuzr =upu=umuz mşuz=r st< uxmuw nv-auiıuındz rğufroumg fıuzüudnğ t şğmğr ausuğ! Zrmnl Yubrzşuz xuösumuz eğndkşuz ,uzğ froumr suirz giu, t usçnp< obsuğındkrdzg! Sruwz kt mğzus gişl rs muğ,r=g! Şğmrğ sg nğ xuösumuz eğndkşuz st< t^ vr mğzuğ knwl ıul nğ auzğndkrdzg zşğitz huxumındr! Uırmu uzknwluığşlr nd fıuzüudnğ t!

\ Yubrzşuzr aşı wuğuçşğndkrdzzşğg şpu, şz eğumuz^ fiıuaşlr nd ünğ,zumuz!

Şğçş= mnpszumrj vşs şpu, wşpuyn.ndkşuz^ rz,r ausuğ uzgzendzşlr çuz t ynpnjzşğnd sr<njud =upu=umuz üşızr fğuw auğjşğ lnd,şlg nd rb.uzndkşuz üulg^ çuwj aumuxum uınğ srbı ul lud wuğuçşğndkrdzzşğ ndzşju, şs Zrmnl Yubrzşuzr aşı! Wşpuyn.ndkrdzzşğnd zmuısusç rs erğ=nğnbndsg vt jnluju, Yubrzşuzr nd rs wuğuçşğndkrdzzşğnd fğuw! Sşz= srbı eğumuz^ fiıuaşlr nd ünğ,zumuz wuğuçşğndkrdzzşğ ndzşjuz= şd ndzrz=! Vşs ku=jzşğ nğ zu.nğe rb.uzndkrdzzşğnd aşı ul lud wuğuçşğndkrdzzşğ ndzşju, şs! Uwi +ğşğndz mg .+indr uwz .zeğr suirz nğ Auwuiıuzr st< iışp,ndu, rğufroumr huıouxnf Xndiuiıuzr zmuısusç Fuğvuhşı Yubrzşuzr erğ=nğnbndsz t! Şi vşs auimzuğ kt r#zv zmuır ndzrz! Auwuiıuzr aşı wuğuçşğndkrdzzşğg fşğ<rz bğ<uzrz rdğuwuımndkrdzzşğ vşz ndzşju,! Şğmnd şğmrğzşğnd sr<hşıumuz muhşğg muğşdnğ şz^ ndğşsz fşğnwrbşul uzmuğmzşğg uwz=uz ul auimzulr vşz!

\ Puğuhupr muğüufroumg vt wiıumuju,!

Puğuhupr fşğ<zumuz muğüufroumg vt wiıumuju,^ Snimndu mg huahuzt ikukrd =+-z!

\ Snimndu ausnöu, t nğ Kndğ=ru .upupuhuazşğ vndpuğmt Puğuhup^ zmuır ndzşzulnf uzjşul ıuğrzşğnd ,uzğ cuxuzündkrdzg!

Wu<npşjuz= ausnöşl Uığhtwouzz nd Kndğ=ruz^ nğhtiör zu.uhuwsuzzşğ wuxu< v=bndrz nd v.uyuzndrz Puğuhupr fşğuçşğşul huwsuzudnğndu,ndkrdzzşğg! Üulnf .upupuhuazşğnd auğjrz^ uwn_^ Uığhtwouz nd Kndğ=ru srbı mg .+itrz .upupuhua ünğ,npndkrdzzşğnd st< Kndğ=rnw suizumjndkşuz auduzumuzndkşuz suirz! Ustz huğuüuwr^ wu<npşjuz= ausnöşl kndğ=şğz nd uığhtwouzjrzşğg^ gişlnf nğ htı= vt iışp,şl huwsuzzşğ^ nğnz= mğzuwrz ,uwğuwşp =uwlşğnd mus ,uwğuwşp ünğ,npndkrdzzşğnd ağuağşl mnpsşğtz nğşdt stmg! Zmuır ndzrs uzjşul ıuğrzşğnd buı ,uzğ cuxuzündkrdzg şd uwz^ rzv nğ muh ndzr U$ Ub.uğausuğır ıuğrzşğndz huıuau, npçşğüumuz nd uğrdzulr rğueuğqndkrdzzşğnd şd jşpuihuzndkşuz aşı!

Uırmu ünğ,+z t^ önğ muğşlr t ouzvzul mus vouzvzul! Hşındkrdz sg mg ouzvzuw^ hşındkrdz sg vr ouzvzuğ! Uwiışp Xndiuiıuzr ausuğ .zerğ vmuw! Xndiuiıuz fupndj hubı+zuhti ouzvju, t 1915r rğnpndkrdzg! Aşışduçuğ rzvn#d ağuağtrz= Auwuiıuzg% bysuz ü,r fğuw kndğ= örzndnğzşğnd zşğmuwndkşusç! Giı ri^ Zu.uüua Tğınpuzz ul auimjud uırmu şd gzendzşj!


:NĞAĞEUĞUZG FUDŞĞUJNDJ UIĞHTWOUZ

ÖRZNDNĞ NDPUĞMŞLND SUİRZ AUİIUIUÜRĞG


Rzvhti ,uz+k t^ Uığhtwouzr anpşğndz fğuw erınğeumuz mşeğnzzşğ hrır auiıuındrz wuxu<rmuw +ğşğndz şd uwe zhuıumnf Kndğ=ruwtz örzndnğzşğ hrır ndpuğmndrz Uığhtwouz! Şğtm uwi suirz auiıuıuürğg &ktö=tğt/ =zzuğmndşjud şd =ndtuğmndşjud :nğağeuğuzrz st<! Auiıuıuüğrz ets =ndtuğmşj sruwz At-It-Yt mndiumjndkrdzg! Auiıuıuürğg :nğağeuğuz ndpuğmndu, tğ Zu.uüua Tğınpuzr iınğuüğndkşusç!

At-It-Ytr uzndznf .+işjud Krdluw Aukgs+pndlluğg-*ğndv nd iuhti çujuığşj rğufroumg$ {Sşğ mndiumjndkrdzg =uzrji wuwıuğuğu, t nğ mnpszumrj t uğıu=rz =upu=umuzndkşuz st< şğm.+indkşuz^ aubındkşuz nd =upu=umuz lnd,ndszşğnd^ çuwj şğç uwi uğct=zşğg şğmğnğeumuz mg szuz^ srdi froumg uzgzendzşlr t sşör ausuğ´!

Auiıuıuüğr st< mg zbndr nğ Uığhtwouzr rb.uzndkrdzzşğnd mnpst nğnbndu, mtışğnd fğuw^ Kndğ=ru nd Xndiuiıuz sruizuçuğ erıuğmndsr mşeğnzzşğ hrır auiıuışz nd hrır ub.uırz!


PUĞUHUPR

XNDİ :UPUHUAZŞĞND AĞUSUZUIUĞG IUPİIUZJR T

Lşxzuwrz Puğuhupr xndi .upupuhuazşğnd ö+ğ=r ağusuzuıuğ% ö+ğufuğ-auğrdğuhşı Xndiıus Sndğuınfr uöüuwrz huımuzşlrndkşuz auğjg uwi +ğşğndz çndxz =zzuğmndszşğnd zrdk euğqu, t auwmumuz stıru eubır fğuw! Buışğ mg hzetrz nğ uz ,uündsnf uığhtwouzjr t^ çuwj ,zu, t Iupiıuzr st<!

Ağusuzuıuğg iırhndşjud çujuığndkrdz ıul! Giud nğ ,zu, t Iupiıuz şd uöündkşusç ıupiıuzjr t^ kuçuiuğuzjr^ rz= uöüumjumuz nğşdt uxzvndkrdz vndzr Uığhtwouzr aşı!

Sndğuınf gzeü,şj zuşd nğ rğşz ausuğ% nğhti ihuw^ uöüuwrz huımuzşlrndkrdz ünwndkrdz vndzr$ hubıhuzndkşuz zu.uğuğr^ rzvhti zuşd uzsr<umuz pşmufuğzşğnd ağusuzzşğg rğşz ausuğ şzkumuw şz muıuğsuz!


SUW? YNSYT* KNDĞ?RU ŞMUD^

ÇUWJ HUBI*ZUMUZ AUZERHNDS VNDZŞJUD


Usşğrmuwr Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Suw= Ynsyt+ nğ şğş= usri wşınw hrır knpnd rğ hubı+zg^ uwi +ğşğndz qşxzuğmu, t uwjşlndkrdzzşğnd buğ=r sg! Uz şğtm şmud Kndğ=ru^ çuwj hubı+zumuz nğşdt auzerhnds vndzşjud! Zu.uğuğ Ynsyt+ Rikuzhndl fuwğt<= muıuğşj şd ışiumjşjud sruwz Wndzuj Huğknlnstni Huığruğ=r aşı! Işiumjndkrdzg ışdşj şğmnd cus şd +ğumuğür çşğndşjuz mğ+zumuz uöuındkrdzzşğnd .zerğg şd Uwu İn)ruwr auğjg!

Ynsyt+ udşlr fşğ< Kfrkkgğ-r rğ t<rz fğuw üğşj nğ Usşğrmu mg hubıhuzt ub.uğar st< mğ+zumuz uöuındkrdzzşğg! Ynsytnwr uwjşlndkşuz zu.nğenp cusşğndz .ndsç sg çnpn=r jnwj gğud {Uzmjr_ Usşğrmu´ lnöndzüzşğnf!

Zmuır ndzşzulnf nğ Ynsytnwr uwjşlndkrdzg mg muwuzuw Uwu İn)ru nd Üuğrt kuzüuğuzzşğg sömrkr fşğu,ndşlt şı=^ zuşd aubndr uxzşlnf Suw= Ynsyt+ nğşdt auzerhnds vndzşjud rb.uzndkrdzzşğnd aşı^ =upu=uütızşğ m'gişz nğ Ynsyt+ uwi mşğhnf Usşğrmuwr aumuöeşjndkrdzg jnwj ındu, şpud Kndğ=rnw pşmufuğndkşuz!


Auwuiıuz Ausuauwmumuz Arszueğusg ışpşmuürğ

hrır zşğmuwujzt auzğndkşuz

N#F NĞ?UZ ZNDRĞUÇŞĞU; T ARSZUEĞUSRZ


Uğju.şuz huışğuösr uxu<rz +ğşğndz Auwuiıuz Ausuauwmumuz Arszueğusg eğusumuz uğbudr sg qşxzuğmu, tğ Uğju.uauwndkşuz muğr=zşğnd şd suğeuirğumuz +üzndkşuz ausuğ! Audu=ndu, t 170 srlrnz ınluğ! Arszueğusr ünğ,uerğ fuğvndkrdzg ışpşmujndj nğ wuxu<rmuw stm buçknduw gzkuj=rz usçnp<umuz ışpşmuürğ sg hrır ağuhuğumndr gzkujrm ,ğuürğzşğnd şd ,u.işğnd suirz! Aupnğendşjud nğ audu=ndu, 170 srlrnz ınluğr stm suig uğetz ığusueğndu, t uğju.uauwndkşuz uxu<zuaşğk suğeuirğumuz muğr=zşğndz!

Işpşmuüğr sg hrır zşğmuwujndrz çnlnğ zndrğuındzşğnd uzndzzşğg! Uzndzzşğnd sş, suig n_v stm ışp ağuhuğumndu, t^ çuwj arszueğusg wuwızşj kt rzvn#d srzvşd uwi+ğ vşz gğu, uırmu! Indşulzşğg ustz +ğ mg kuğsujndrz^ ausumuğüg v,uzğuçşxzşlnd şd muw=t<r uzfıuzündkrdzg uhuanfşlnd ausuğ çnlnğ zndrğuındndkrdzzşğg vt nğ m'şğşdrz t<rz fğuw! Çnlnğ zndrğuındzşğnd uzndzzşğg hrır ağuhuğumndrz wuxu<rmuw +ğşğndz% 2020r ışpşmuüğr st<!

İyndkzr= Uğstzru lğuınd ünğ,umulndkşuz kpkumjr .zeğuz=nf Arszueğustz hubı+zşuw sg zndrğuındkrdzzşğnd =uzr sg aşıu=ğ=ğumuz eth=şğ zşğmuwujndj susndlrz! Uz giud nğ zmuır ndzşzulnf ausu.sçndsr uzzu.ueth ulr=g^ uwehrir auğrdğudnğ nd auöuğudnğ eth=şğ şpu, şz kt_ Auwuiıuztz kt İyrdx=tz! Wuwızr t nğ (ğtöznwtz 103usşuw auwndar sg 1 srlrnz ınluğ zndrğuçşğu, tğ arszueğusrz! Auwuiıuzr st< =uzr sg şğu.uzşğ^ öuzuöuz qşxuünğ,zşğ mg fuouxtrz^ ausşğüzşğ mg iuğ=trz nd ünwuju, auinwkg mg ığusueğtrz arszueğusrz! Sş, zndrğuındndkrdzzşğ şpu, şz s+ıudnğuhti 73 hşındkrdzzşğt^ zşğuxşul uwz şğmrğzşğtz^ ndğ uduzeumuz gzmulndsnf auwmumuz iyrdx= vmuw^ +ğrzum% Hşlcru^ Uğuçumuz Srujşul Tsrğndkrdzzşğ^ şdlz$! Sş, zndrğuındkrdzzşğ gğu, şz uğcuzkrzjr srlrnzuıtğ Tınduğı+ T+xzt=şuz &3$5 srlrnz ınluğ/^ Iubrğ gzmşğndkrdzzşğnd .ndsçr pşmufuğ İusndtl Muğuhşışuz &3 srlrnz ınluğ/^ Suzndmşuz-İrsnz arszueğusr zu.uüua ?ğriırzu İrsnz &3 srlrnz ınluğ/^ Ağuwğ şd Uzzu Wnfzuzşuz arszueğusr anüuçuğqnd Tırl Wnfzuzşuz &3 srlrnz ınluğ/^ Udğnğu suğeuirğumuz zu.uqşxzndkrdzg &2 srlrnz ınluğ/! Usşğrmujr bnf uiıp ?rs ?uğıubşuz^ İuz Yundlnwr st< Auwuiıuzr ardhuıni Arlıu Irğndar Hndğsuwşuz^ Auw Çnpn=umuz şmşpşjrz^ (ğtöznwr çzumvndar ?zuğrm Suğırğnişuz suizumju, şz 1umuz srlrnz ınluğnf!


Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 114

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Նշանակալից ժամանակներ են 1869-1873 երկարող տարիները: 1869-ին Մկրտիչ Խրիմեան (Խրիմեան Հայրիկ) կ'ընտրուի Կ. Պոլսոյ պատրիարք: Անոր հայեացքները կ'ուղղուին գաւառէն քաղաք՝ Վան, արեւմտահայութեան ցաւերը դարմանելու նպատակով, իսկ իր հաւատարիմ աշակերտը՝ Գարեգին Սրուանձտեանց, մնալով գաւառ, մտնելով բոլոր մութ խորշերը, կը շարունակէ յորդորել ժողովուրդը, պայքարի աւիւն ներարկել հայոց մէջ՝ անպատիժ մնացած կղերին ու հարստահարիչին դէմ:

1871-ի վերջերուն Սրուանձտեանց կը նշանակուի Ազգային Սահմանադրութեան գործադրիչ, այնպիսի ժամանակներուն, երբ Վանի մէջ սկսած էր եռեւեփիլ հայ կեանքը ու հայը յայտնուիլ ներքին նոր խմորումներու, մարտահրաւէրներու առջեւ:  Սահմանադրութեան գործադրումէն բացի Սրուանձտեանց ունէր այլ գործեր ալ կատարելու, հրահանգներ պատրիարքէն՝ զանոնք ի կատար ածելու մինչեւ վերջ, որոնցմէ գլխաւորներն էին՝ 1. քարոզել ժողովուրդին յառաջդիմութեան համար, 2. խօսիլ աղէտներու դարմանման մասին՝ ամուր սէրով միաւորելու Ազգին զաւակները, 3. երիտասարդութեան մէջ վառել կրակը հայրենասիրութեան եւ զօրացնել ուսման տենչը անոնց մէջ:

Դժբախտաբար, 1873-ին Խրիմեան Հայրիկ պատրիարքական Աթոռէն հրաժարելէ ետք Սրուանձտեանցի ազգային գործունէութեան խանդը եւս կը նուազի եւ ան կ'անցնի Պոլիս, ուր կը ծաւալէ գրական գործունէութիւն: Քանի մը տարի ետք վրայ կը հասնին ռուս-թրքական պատերազմը, ապա Պերլինի խորհրդաժողովը, հայ քաղաքական պատրանքներ, եւ այս բոլորին մէջ Սրուանձտեանց խոր ցաւով կ'արձանագրէ Ազգին անմիաբանութեան խնդիրներուն կապուած բազմաթիւ իրողութիւններ Վանի եւ շրջակայ գաւառներու կեանքէն:

1874-ին լոյս կը տեսնէ աւանդութիւններ ու հեքիաթ-զրոյցներ ներկայացնող եւ քառասուն գլուխներէ բաժնուած իր անդրանի երկը՝ «Գրոց ու Բրոց»ը, որուն մաս կը կազմէ «Մհերի Դուռ»ը կամ «Սասունցի Դաւիթ» դիւցազնավէպը, զոր յայտնաբերողը եղած է Գարեգին եպսկ. Սրուանձտեանց: Գրագէտ սրբազանը կը յայտնէ, թէ «Սասունցի Դաւիթ»ը առաջին անգամ ինք գրի առած է 1873-ին, գիւղացի Կրպոյի բերնէն, Մշոյ դաշտի Առնիստ գիւղին մէջ: Նոյն տարին՝ 1874-ին, կը հրատարակուի գրաբարով գրուած իր «Հնոց եւ Նորոց»ը, որ կը ներկայացնէ Մովսէս Խորենացիի եւ Դաւիթ Անյաղթ Իմաստասէրի Յունաստանի մէջ աշակերտութիւնը, ինչպէս նաեւ աւարտական քննութեան ձեւերն ու Հայաստան վերադարձը: Բացի Սրուանձտեանցի յառաջաբան ու վերջաբան խօսքերէն, այստեղ կան նաեւ Մշոյ Ս. Կարապետ վանքին ձեռագիր մատեաններուն ցանկը:

1876-ին լոյս կը տեսնէ քանի մը բաժիններէ բաղկացած «Մանանայ» երկը, որ կը ներկայացնէ Վանայ Այգեստանը իր անթարշամ գեղեցկութիւններով: Ան կու տայ տեսութիւն մը ժողովրդական վէպերու եւ զրոյցներու մասին, ապա ինն հեքիաթներ՝ Վանի բարբառով: Գիրքին Բ. մասին մէջ հեղինակը հաւաքած է ժողովրդական երգեր, ինչպէս՝ «Սիրտս Նման Է Էն Փլած Տներ», «Լուսնակն Անոյշ, Հովն Անոյշ», եւայլն: Այս շարքին մէջ կան նաեւ հարսանեկան երգեր, հարս ու կեսրոջ տաղեր, առածներ եւ առակներ ու գաւառական բառերու ցանկ մը: Սրուանձտեանց կ'ըսէ, թէ իր այս գործը բազմատեսակ նիւթերու շտեմարան մըն է, իր բնութագրումով՝ «բանասիրաց եւ գրասիրաց համար պատրաստուած նիւթ»:

Ուղեւորութեան մը առիթով գրի առած տպաւորութիւններու ժողովածոյ մըն է «Համով-Հոտով»ը, լոյս տեսած 1884-ին: Այս հատորին մէջ կան զանազան բարբառներով հեքիաթներ, զրոյցներ: Գիրքը նուիրուած է Հայաստանի տեղավայրերուն, պատմական յուշարձաններուն, հայոց պատմիչներուն եւ մշակոյթի բնագաւառներու գործիչներուն: Հատորին մաս կը կազմեն «Սիամանթօ Եւ Խջեզարէ» քրտական ժողովրդական աւանդավէպը, Ակնայ ժողովրդական երգեր, գեղջկական երգեր, հարսանեկան պարերգներ, եւայլն:

Վերջապէս երկհատոր «Թորոս Աղբար»ը (1879-ին եւ 1884-ին), որուն մէջ Սրուանձտեանց կ'արծարծէ հայերու գաղթական իրավիճակին, գիւղատնտեսութեան, արդիւնաբերութեան մասին մանրամասն  տեղեկութիւններ, ոչ թէ գիտական մօտեցումով, այլ՝ բանաստեղծի ներշնչումով: Իր ուղեւորութիւնը Սամսոնէն դէպի Ամասիա, Սվազ եւ Խարբերդ: Երկրորդ հատորը հինգ տարի ետք իր կատարած նոր ճամբորդութեան նկարագրութիւնն է: Այստեղ գրագէտ սրբազանը կու տայ շահեկան տեղեկութիւններ Տրապիզոնի, Երզնկայի, Խարբերդի, Չմշկածագի, Քեմախի, Բալուի, Արզնի, Ակնայ եւ Տիգրանակերտի մասին:

Պիտի ընդգծել, որ Սրուանձտեանցի ոգին աւելի տիրական է քան Խրիմեանինը, որուն բարոյախօսութիւնները յաճախ կը զառածին հակակշիռէ դուրս: Սրուանձտեանցէն վերջ մենք ունեցանք կղերական գրական դէմքեր, ինչպէս՝ Դուրեան արքպեպիսկոպոս, Թորգոմ Գուշակեան, Մաղաքիա Օրմանեան, Բաբգէն Կիւլէսէրեան եւ ուրիշներ, սակայն Գարեգին եպսկ. Սրուանձտեանցի մէջ ազգային ջիղէ վաւերական գրագէտը կը մնայ գերիվեր ու զատորոշելի, որուն գործերը՝ զերծ ձանձրացուցիչ, վանողական կամ ճապաղ քարոզներէ, պիտի շարունակեն մեզ յուզել իրենց յորդութեամբ, ջերմութեամբ, վարակիչ հմայքով բոլո՛ր ժամանակներու մէջ, եւ ան իբրեւ բանասէր-բանահաւաք, ազգագրագէտ, ազգային-հասարակական, մշակութային եւ կրթանուէր պայծառադէմ գործիչ, կը հանդիսանայ մտատիպար ազգահաւաքի՝ 19-րդ դարու մեր հայ եկեղեցական կեանքին մէջ:

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2 եւ ՎԵՐՋ)