|
(ğuziujr ürızumuzg Kndğ=ruz hubıhuzşj Uwu İ+)ruwr auğjrz st< {NSUZ? RĞŞZJ VUYG MG MNĞİZJZŞZ ŞĞÇ KNDĞ?RUZ :ZEĞNW UXUĞMUW MG EUXZUW´ |
|
Uwu İ+)ruz euğqşul sömrkr fşğu,şlnd Kndğ=rnw nğnbndsg^ nğ Kndğ=rnw ets uwz=uz öuwğnwk iışp,u, tğ muğü sg şğmrğzşğnd st<^ mg buğndzumt +ğumuğür fğuw szul nğhti fşğ<rz bğ<uzzşğnd muğşdnğ rğueuğqndkrdzzşğtz stmg! Ürışz= nğ uwi nğnbndsg buı ul lud gzendzşlndkrdz vüıud uğıuiuasuzr st< nd çuösukrd şğmrğzşğ mus uzqşğ uxrkg wuğsuğ zmuışjrz uzüus sg şdi =zzueuışlnd ausuğ Kndğ=rnw mşjndu,=g! Çuwj üızndşjuz zuşd Kndğ=ruz hubıhuznpzşğ^ nğnzjst stmz t (ğuziuwr st< Ub.uğau=upu=umuz Aşıuö+ındkrdzzşğnd Erıuğuzr Gzeauzndğ Iz+ğtz Buğl İtz- Lndğg mg aupnğendr Uzuınlnd ünğ,umulndkşuz mnpst! Giı lğuındndkşuz^ )ğuziujr ürızumuzg erışl ındud nğ up+kuışprzşğg yn.umşğhşlnd uduzendkrdzg buı arztz mndüuw^ +ğrzum Axnfstumuz Muwiğndkrdzg şğç gzendzşj ?ğriınztndkrdzg^ çuösukrd sşaşuzzşğ şmşpşjrr yn.umşğhndşjuz! Aşışduçuğ öuğsuzulr t uwz öuwğnwkg nğ Kndğ=rnw ets iışp,ndjud Uwu İ+)ruz sömrkr fşğu,şlnd nğnbndstz şı=! Uwu İ+)ruz uğetz İndlkuz (ukrar bğ<uzrz sömrkr fşğu,ndu, tğ^ 1934rz kuzüuğuzr yn.ndşjud^ 2012tz uierz ul buışğ uğbudzşğ mg muösumşğhtrz nğhtiör kuzüuğuzg euğqşul sömrkr yn.umşğhndr! (ğuziujr ürızumuzg zbşj nğ 24 Wndlrirz Kndğ=rnw Zu.uüua Tğınpuzr nğnbndsnf nd suizumjndkşusç Uwu İ+)ruwr st< muıuğndşjud uxu<rz zusuög! Tğınpuz uwi uxrknf erışl ındud nğ Uwu İ+)ru sömrkg çuj hrır glluw riluszşğnd nd nv- Uwi +ğrzumzşğg kndşlnf^ )ğuziujr ürızumuzg hubıhuzşj uwz ışiumtıg kt muğü sg Uğşdsışuz şğmrğzşğnd st< suğerm nd aumu- |
|
AULTHR {ÜUZQUİUĞ{ KŞĞKR :SÇUÜRĞG NPÇŞĞÜUMUZ M'NĞUMT AUSUWZ?RZ FROUMG |
|
Aulthuauwndkrdzg npçşğüumuz znğ +ğşğ m'uhğr ?nğnzuwr ausuouğumr aşışduz=nf! Eşp vmuw^ çcrbm vmuw^ =zzndkrdzzşğ vşz muıuğndrğ^ u.ınğnbnds gznp vmuw^ fuğumg mg ıuğu,ndr^ =uzr nğ cnpnfndğeg gzmşğuwrz ,uzğ mujndkşuz st< t! Ktsuwr uxzvndkşusç auwuiıuzşuz lğuındusr<njzşğndz çujuığndkrdzzşğ ındud {Üuzquiuğ´ kşğkr .sçuürğ Öuğsrm H+prmşuz! İınğşd sşğ gzkşğjnpzşğndz mg zşğmuwujzşz= uwe ışpşmndkrdzzşğg$- \\\ Fşğ<rz 15 +ğnduw gzkuj=rz Aulthr st< 17 auw sşxud ?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf! Sşxznpzşğg gzeauzğhuti sr<rz ıuğr=r şz nd şğrıuiuğezşğ! Rğufroumg npçşğüumuz t^ m'git Öuğsrm Hnprmşuz^ bşbışlnf zuşd nğ hubı+zumuz krdşğg rğumuzndkşztz buı aşxnd şz^ =uzr nğ aşıuö+ındkşuz şzkuğmndnpzşğnd krdg buı =rv t! Hubı+zuhti şğtm İndğrnw st< fuğumr 1764 znğ eth= u.ınğnbndu, t^ sşxu, t 68 anür! Rğumuzndkrdzg ıuğçşğ t^ nğnfaşışd ux+ğşuw mşuz=r st< mg ışizşz= sş, krdnf fuğumndu,zşğ^ m'git Hnprmşuz! ?uzr sg +ğ uxu< ausuouğumr öna üzuj zuşd {Üuzquiuğ´r 35usşuw ub.uıumjndar Wndbrm Puöuğşuz! İndğru ?nfrı- Aulthr st< m'uhğr 15 auöuğ çzumvndkşusç auw ausuwz= sg! ?nfrı- Aulthuauwndkrdzg uzşlr st< t nd +üzndkrdz m'umzmult Auwuiıuztz! İyrdx=r ül.udnğ wuzqzumuıuğ Öuğşa İrzuzşuz giud nğ ışpşmndkrdzzşğ mg audu=şz şd ,ğuürğzşğ mg sbumşz kt rzvht#i mğzuz +üzşl indğruauwndkşuz! &Znwz ktsuwr uxzvndkşusç uwl ışiumjndkrdz sgz ul ağuıuğumu, şz= sşğ Ü$ t<rz fğuw/! |
|
KNDĞ? AUWĞŞZUMRJZŞĞND AUSUĞ FRÖUWR UĞÜŞL?R SUİRZ LNDĞG AŞĞ?NDŞJUD |
|
Şğtm^ nğhti upçrdğ ndzşzulnf ışpumuz lğuındusr<njzşğg^ aupnğeu, trz= nğ Şdğnsrndkşuz uzeus şğmrğzşğg uznğnb cusmtınf eueğşjndjrz Kndğ=rnw auwğşzumrjzşğndz fröu ığusueğşlnd ünğ,gzkujg! Kndğ=rnw auwğşzumrjzşğg^ nğnz= öç+iubğ<umuz mus suizudnğ uwjşlndkşuz zhuıumnf mg yuyu=trz şğkul Şdğnhu^ hrır vmuğşzuwrz gzşl uwe stmg^ =uzr nğ znwzrim cusueğndkrdz rim vr ığndrğ uznzj! Uwi lndğg mti+ğnduw cusşğndz aşğ=ndşjud Şdğnsrndkşuz mnpst! Şdğnsrndkşuz wuzqzu.ndsçr suslnw ,uxuwndkrdzg ağuhuğumşj wuındm aupnğeuüğndkrdz sg^ zbşlnf nğ Btzmtzşuz ü+ırr fröuzşğg uznğnb cusmtınf eueğşjzşlnd lndğg rğumuzndkşuz vr ausuhuıui.uzşğ! Uwl suzğusuizndkrdzzşğ vmuz uwi ktsuwr uxzvndkşusç! |
|
R#ZV ÖUĞÜUJNDS MUW UZÜUĞUWR AUWMUMUZ ÜŞĞŞÖSUZUIUZ HP;NDSR AUĞJNF |
|
Uwe auğjr bndğ< wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud At- |
|
LNĞRİ OÜZUDNĞŞUZ UĞCUZUJUD {HND?İ (*Ğ YRİ- |
|
Zbuzudnğ .sçufuğ nd w+ğrznp Oüzudnğşuz 1937rz ub.uğa şmud Rğuzr st<^ 1989tz r fşğ mg çzumr Auwuiıuzr st<! Huğçşğuçuğ uz şpud zuşd Auwuiıuzr )rlauğsnzr= znduüu.ndsçr fuğrv! |
|
?NĞNZUWNF FUĞUMNDU;ZŞĞND KRDG MG S*IŞZUW 22 SRLRNZR Auwuiıuzr st< ehğnjzşğg hrır çujndrz^ çuwj iuasuzuyumndszşğnf |
|
Srujşul Zuauzüzşğt zşği çuösukrd ehğnjzşğ fşğiırz uzju, şz aşxufuğ ndindjsuz! Uwe şğmğr st< fuğumumrğzşğnd krdg mg s+ışzuw 5$5 srlrnzr^ sşxznpzşğnd krdg 170 auöuğ t! Hğuörlr st< şğtmnduw eğndkşusç fuğumumrğzşğnd krdg auiu, t 3 srlrnz 360 auöuğr! Arduzendkşuz aşışduz=nf sşxu, t udşlr =uz 108 auöuğ arduze! Azemuiıuzr st< ul fuğumumrğzşğnd krdg üşğuöuzju, t 2 srlrnz 700 auöuğr iuasuzg! Arduzendkşztz sşxznpzşğnd krdg mg s+ışzuw 52 auöuğr! Fuğumumrğzşğnd krdnf vnğğnğe muğür fğuw t Xndiuiıuz^ ndğ arduzeuju, t 927 auöuğ suğe^ sşxu, t 15 auöuğ arduze! AUWUİIUZR ST> Auwuiıuzr st< fuğumumrğzşğnd krdg udşljud 145nf^ sşxznpzşğnd krdg 9nf! Çnlnğ sşxznpzşğz ul mg ıuxuhtrz =ğnzr= arduzendkrdzzşğt! Arduzezşğtz 221r froumg ,uzğ t^ 59g ,uwğuwşp ,uzğ froumr st< t şd 16 arduzezşğ ul muhndu, şz uğaşiıumuz bzvuxndkşuz iuğ=rz! Auwuiıuzr st< ehğnjzşğg hrır çujndrz 15 İşhışsçşğrz! Ndiuznpzşğz nd ubumşğızşğg euişğndz hrır aşışdrz ersumzşğnf^ u.ıuauzrv zrdkşğ hrır ığusueğndrz çnlnğ ehğnjzşğndz! Euiuğuzzşğg ustz +ğ euişğtz uxu< nd wşınw hrır u.ıuauzndrz! Azü+ğşuw eğndkşuz yn.uğtz^ euişğg hrır glluz fşj+ğşuw eğndkşusç^ nğhtiör euiucusşğg mğouındrz! Euiuğuzzşğnd st< uxudşluünwzg 20 ubumşğı hrır glluw nd ubumşğızşğ udşlr muğo cusuzum hrır szuz ehğnjr st<! Oubuğuzzşğg yum hrır glluz! ?NĞNZUWR U:IUZRBZŞĞND WU>NĞEUMUZNDKRDZG Usşğrmujr ürızumuzzşğg iuasuzşjrz ?nğnzuwr uxu<rz u.ıuzrbzşğnd wiıum wu<nğeumuzndkrdzg şd gzeü,şjrz nğ uwe çujuwuwındsg .riı muğşdnğ t! Suizuütızşğg ındşulzşğ iıujuz ?nğnzuwnf fuğumndu, udşlr =uz 55 auöuğ fuğumndu,zşğnd arduzendkşuz huısndkrdzzşğg fşğlnd,şlt şı=! Aşıuö+ındkşuz uğerdz=zşğg ağuhuğumndşjuz aşprzumudnğ usiuüğşğnd st<! Wu<nğeumuzndkrdzg aşışdşulz t$ <şğsndkrdz^ auö^ smuzuwrz judşğ^ iğı.uxznd= nd yi.nds^ ynğauğndkrdz! Giı ürızumuzzşğndz^ uwi çujuwuwındsg muğşdnğ uöeum t^ nğhtiör arduzendkrdzg orbe uışzrz u.ınğnbndr nd uzağucşbı euğsuzndsg mrğuğmndr^ ,uzğ froumtz .ndiuyşlnd ausuğ! ZNĞ HZENDSZŞĞ% FUĞUMR SUİRZ Ürızumuzzşğ znğ hzends sg şdi st<ışp =bşjrz^ zbşlnf nğ ?nğnzu arduzendkrdzg Fndauzr st< vt nğ ,zndze uxu, t^ uwl ndzr ndk ıuğnduw fupşsndkrdz! Sr<ueth sg huıuau, t Vrzuiıuzr Şndzzuz =upu=r st<! {Iag İuz´ çğrıuzumuz kşğkr ausuquwz^ fuğumr uxu<rz eth=g uğquzuüğndu, t 2012r^ Şndzzuz zuauzür st<! 2012rz ndk auz=uynğ mg su=ğtrz Snqruz bğ<uzr auz=uanğg^ nğ lşjndu, tğ vp<rmzşğnd mpmpuz=nf! ?uzr sg +ğ wşınw uznz= çnlnğz ul kn=uıuhnf arduzeujuz^ çnlnğz ul ndzşjuz ?nfrı- Uwe +ğşğndz çcrbmzşğ vmğjuz huğöşl kt r#zv fuğum ndztrz auz=uynğzşğg! Uwe arduzezşğnd =zzndkrdzzşğg ndpuğmndşjuz Fndauzr ıuğğulnd,uğuz^ ndğ ürızumuzzşğg auiıuışjrz kt arduzezşğg fuğumndu, trz ?nğnzuwr cuağnf! Uwcs çuösukrd suizuütızşğ fiıua şz nğ fuğumg imiu, t n_v kt Fndauzr bndmuwtz^ uwl ıuğğulnd,uğuztz^ ousçuw çuzulnf ausuouğumr! |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Դուրեանի, Տէրեանի, Մեծարենցի եւ Զարիֆեանի եղերական ճակատագրին հանգիտութիւնը մեր զգայութեանց սարսուռներուն բերող գրական հրիտակը Ալպէր Սամէնի, որ խորհուրդին երթալու համար ունի լուսագեղ աչքեր, որոնք նկարելու ատակ՝ հոգիի ու միտքի փարթամ գոյներուն ենթակայ, շուշան երազներ կ'ըլլան, նաւարկելով հորիզոնէ հորիզոն, ջուրերուն եւ առուակին, ծովուն փրփրուն երգերուն սահանքով՝ ներշնչման պատկերներ ու յամեցող հեծքեր դարբնելու ինքնատիպ թախիծով, միշտ Յոյսին երանգապնակը ձեռքին մէջ: Հազիւ 19 տարեկան պատանի մըն էր Սամէն, որ մերուեցաւ հոյլին մէջ իրեն ժամանակակից խորհրդապաշտ, բնութենապաշտ գրողներու եւ արուեստագէտներու: Արդարեւ, Սէմպոլիզմի արմատներու ծլարձակման գլխաւոր օրրաները կը համարուին Ֆրանսան, Պելճիքան եւ Ռուսիան: Սամէն իր ստեղծած տիպարները կը գրէր նկարագրականայնպիսի ոճով, որ կը խուզարկէր փոխաբերական պատկերներ՝ զատորոշիչ վարպետութեամբ անոնց խորհրդանշական իմաստներուն հետ: Իր «Անքուն Գիշեր», «Երաժշտութիւն Ջուրերու Վրայ», «Աշուն», «Ձմեռ», «Տեսիլներ», «Ամրան Ժամերուն», «Երեկոյ», «Ներդաշնակութիւն», «Հոկտեմբեր», «Քու Յիշատակդ», «Ոսկեայ Բուրդը», «Սեւ Վայրի Այծը», «Կղէոպատրա», «քնարահարութիւն», «Տատրակներ» եւ այլ բազմաթիւ բանաստեղծութիւնները արծաթ ու ոսկի անձրեւներու երգերէն յետոյ կը հագնին ծիածանափառ խաղաղութիւն, որուն լուսաւոր երկինքը կը պատռէ Յոյսը, որ երկա՜ր կ'ուշանայ՝ ճանչնալէ յետոյ հիասթափութեան ու պատրանքին դառնանքը: Սամէնի «Տատրակներ» հնչեակը՝ սոյն յօդուածի հեղինակին կողմէ անգլերէն բնագիրէ թարգմանուած կամ հայացուած, նաեւ տաղաչափութեան օրէնքներու հպատակեցուած, կը տրուի այս առիթով.- Կը գրկէ մերկ հորիզոնն՝ ծովուն թաւալքը անվերջ... Ծովն ամայի, ուր նաւակը մեծ ու հին, կը ծփայ, Որուն կոտրած կայմին Յոյսը կը դողայ մութին մէջ Եւ բազուկներն իր թմրած՝ ծալած աննենգ գոգին վրայ... Հազարաւոր տարիներ, անկումին մէջ գիշերուան, Ոգին ամուր՝ կը նաւէ եւ կը տեսնէ սոսկումով, Մինչ ինք կ'ուղղուի ընդմէջէն հեծկլտուն խոր մթութեան, Եւ տատրակներն իր՝ դէպի անծանօթին՝ վէս ճախրով... Տարածելով փետուրներն իրենց՝ կ'ողբան փնտռելէն Բոյն՝ մէջէն խօլ բուքին, որ կը մտրակէ փրփուրով Իրենց՝ գինով խոյանքէ, ուր ամպրոպներ կը նետեն Վեր եւ ամէն սեւ, լկտի այգ, ծփալն որ կը տեսնէ Նաւակին ու թեւերուն հետ տարածուող՝ հանգոյն խաչ, Ծովուն վերեւ հեգնական՝ դիակներուն իրենց պինդ...: Ֆրանսայի հիւսիսը գտնուող Լիլ քաղաքը՝ որ ծննդավայրն է Սամէնի, հեռու չէ պելճիքական սահմանէն: Ապագայ քերթողին ծնողները՝ որոնք մաս կը կազմէին այդ շրջանի մեծաթիւ փլամանկ բնակչութեան, յաջողութիւն գտած գինեվաճառներ էին, ոգելից ըմպելիներու վաճառականներ: Բայց ուսումնառութիւնը Ալպէրի կանուխ կ'ընդհատի՝ երբ կը մահանայ անոր հայրը: Ան կը շարունակէ կեանքը՝ որոնելով վաճառականական այլ գործ մը: Սակայն 22- Յստակ էր ու տարակոյսէ վեր, թէ Սամէն ազդուած էր յատենի ֆրանսացի գրողներու գործերէն: Ան մեծապէս հմայուաած էր մանաւանդ արդիական ոճէն Շառլ Պօտլէրի: Իբրեւ արդիւնք ասոր, իր գործերը յաճախ կը ցուցադրէին հիւանդագին ձայնեղանակներ եղերերգական, դամբանական նիւթեր, որոնք կը յորդէին իր կարգ մը քերթուածներուն ալ ընդմէջէն: Այդ քերթուածներէն շատերը զգեցած ողբերգ սգալի՝ նուիրուած էին նահատակեալ դիւցազուններու: Նաեւ ջերմ ջատագովն ու պաշտպանն էր Սամէն իր հայրենակից Փօլ Վերլէնի: Մինչ ֆրանսացի գրեթէ բոլոր գրողներուն կողմէ ան կը դասուէր շարքին «դարավերջի մեծերու», Վերլէնի քերթողութիւնը սակայն երբեմն կը պարունակէր անվճռական, վարանողական, տեսակ մը տարտամ երեւակայութիւն ու պատկեր. Սամէն եւս իր գործերուն մէջ կը գործածէր նման ոճ: Իր վերոնշեալ «Անքուն Գիշեր» քերթուածը, օրինակի համար, կու տայ կատարուած ակնարկին մէկ վառ օրինակը: Սամէն բանաստեղծութիւններով իր եռանդուն աշխատակցութիւնը բերած է «Մերքիւր Տէօ Ֆրանս»ին, «Ռեվիւ Տէ Տէօ Մոնտ»ին եւ ժամանակի այլ թերթերուն: Ուշագրաւ է, որ ժամանակակից բազմաթիւ անուանի ֆրանսացի ու եւրոպացի երաժիշտներ, երգահաններ, խմբավարներ ու երաժշտական քննադատներ հրապուրուած Ալպէր Սամէնի քերթուածներուն դաշնաթաւալ յօրինուածքէն ու նուագուն բառերէն՝ կատարած են անոնց հիման վրայ երաժշտական յօրինումներ: Արդարեւ, երեք քերթողագիրքերու մէջ է ամփոփուած Ալպէր Սամէնի գրական վաստակը. առաջինը՝ «Մանկութեան Պարտէզին Մէջ», 1893- Ալպէր Սամէն մահացաւ թոքախտէ, 18 Օգոստոս 1900- «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com |
Üğu, trz= uğetz nğ Uzüuğuwr İrzouz bğ<uzr st< mg üızndr auwmumuz üşğşösuzuındz sg^ nğ uzjşulzşğg şzkuğmndu, tğ üuzquünpşğnd wuğqumsuz! Üşğşösuzzşğg hp,ndu, trz uz,uz+kzşğnd mnpst^ nğnz= auzündjşulzşğnd uordzzşğg auzu, trz üşğşösuzzşğtz nd jrğndjuz gğu, trz öuznz=!
Rğuzuauw zbuzudnğ şğucgbıuütı nd .sçufuğ Lnğri Oüzudnğşuz^ nğndz uzndzg şğmuğ cusuzumt r fşğ vtrz= liu,^ buaşjud {Hnd=i )+ğ Yri-
Ub.uğar st< ?nğnzuwnf fuğumndu,zşğnd krdg mg s+ışzuw 22 srlrnzr! Sşxznpzşğnd krdg 777 auöuğ t^ uhu=rzu, şz arduzezşğtz udşlr =uz 14 srlrnzg!
Աւելի քան 15 տարի առաջ տեղի ունեցած Լիբանանի նախկին վարչապետ Ռաֆիք Հարիրիի սպանութենէն (14 Փետրուար 2005-
Գրականութեան ոլորտէն ներս, Խորհրդապաշտ կամ