|
Uöüuwrz Uzfıuzündkşuz :nğandğer şğtmnduw zriıg {MG EUIUHUĞIŞZ? AUWUİIUZR WUĞQUMNPUMUZ ND ÇXZUÜĞUDRV ?UPU?UMUZNDKRDZG´ |
|
Uöüuwrz Uzfıuzündkşuz :nğandğeg şğtm^ Zu.uüua Tğınpuzr ül.udnğndkşusç^ ündsuğşj rğ usiumuz zriıg şd =zzuğmşj xuösufuğumuz zbuzumndkşusç auğjşğnd luwz bğ<uzum sg! Zriır uduğırz ağuhuğumndşjud aupnğeuüğndkrdz sg^ ndğ ışp üıu, şz UU:r erğ=nğnbndszşğg% uğıu=rz =upu=umuzndkşuz suğög aşıu=ğ=ğnp auğjşğnd bndğ<! Uwihti mg zbndr nğ Kndğ=ru hrır buğndzumt huw=uğ spşl uzeğiuasuzuwrz uauçşmvumuz .sçudnğndszşğnd ets^ sr<uöüuwrz rğudndz=r imöçndz=zşğndz auduıuğrs szulnf wuğuçşğndkrdzzşğ hrır sbumt eğujr şğmrğzşğnd aşı şd hrır ö+ğumjr uwz şğmrğzşğndz^ nğnz= mg huw=uğrz sr<uöüuwrz uauçşmvndkşuz ets! Wuındm çucrz sg wuımujndu, t Lrhrnw mujndkşuz nd erışl mg ığndr nğ uwe şğmğr st< aubındkrdz^ .upupndkrdz nd muwndzndkrdz auiıuışlnd zhuıumnf Kndğ=ru ö+ğufrü hrır muzüzr Lrhrnw +ğrzumuz rb.uzndkrdzzşğndz! Uığhtwouzrz ö+ğumjşlnd suirz auındu, sgz ul muw ağuhuğumndu, öşmndjsuz st< nd mg bşbındr nğ Kndğ=ru Uığhtwouzr mnp=rz muzüzu, t uwe şğmğr uğeuğ huw=uğr ü,nf! {Uığhtwouzr rb.uzndkrdzzşğg r_zv nğnbnds ul nğ muwujzşz^ hrır ö+ğumjrz= uwe nğnbsuz! Auwuiıuz ıuğrzşğt r fşğ çxzuüğudndu, mg huat Uığhtwouzr anpşğg^ ux nvr_zv mg zmuıt sr<uöüuwrz rğudndz=g^ wuğqumnpumuz =upu=umuzndkrdz mg fuğt^ aşışduçuğ .iırd mg euıuhuğışz= uwe =upu=umuzndkrdzg nd mg huauz<şz= nğ l=t çxzuüğudşul anpuıuğu,=zşğg! Kndğ=rnw cnpnfndğeg muzüzu, t şpçuwğumuz Uığhtwouzr mnp=rz´^ m'gzeü,ndr ışpşmuüğrz st<! |
|
USÇNP> KNDĞ?RU MG İÜUW ŞĞRIUİUĞE NDİUZNPNDAR YGZUĞ MRDLKT?RZR SUAG |
|
Şğş= +ğt r fşğ ynknğmu, t Kndğ=rnw auzğuwrz muğ,r=g şd auğrdğ auöuğudnğzşğ rğşzj quwzg çuğqğujndju, şz çnpn=şlnd ausuğ mrzşğnd ets ünğ,ndu, ihuzndkrdzzşğnd şd çxzndkrdzzşğnd ets! Iuğşimröçtz r fşğ 67 mrz çxzndkşuz şd ,uzğ noğuünğ,ndkşuz öna üuju, t^ mşuz=g mnğizjzşlnf usndiznwz^ irğuauğr mus gzıuzr=r uzeuszşğtz stmndz mnpst! Uwi uzüusnduz önag Ygzuğ Mrdlkt=rz uzndznf 27usşuw şğrıuiuğendar sgz tğ nğ Hrklritz Sndplu üuju, tğ ndiuzşlnd ausuğ! Arzü- Ygzuğ Mrdlktr=rzr ihuzndkrdzg uxrk euğqud nğ euğqşul nd euğqşul .+indr Kndğ=rnw st< mzn<umuz rğudndz=zşğnd^ mrzşğnd uöuındkrdzzşğnd şd rüumuz işxr zşğmuwujndjrvzşğnd ets ünğ,ndu, çxzuğuğ=zşğnd suirz! Şğtm ıuğuçu.ı up<rmg anprz wuzqzndşjud rğ ,zzeufuwğrz st<^ srzv uzerz^ auöuğudnğzşğ mg buğndzumtrz gzmşğuwrz stıruwr rğşzj t<şğndz st< euıuhuğışl uwi iuasxmşjndjrv ihuzndkrdzg^ huauz<şl nğ rb.uzndkrdzzşğg udşlr ünğ,zumuz =uwlşğnf nd +ğtz=zşğnf uxu<=g uxztrz mrzşğnd ets çxzuozbndszşğndz nd ihuzndkrdzzşğndz! Uwi+ğ euğqşul lnwig çujndşjud ihuzndkşuz sg suirz lndğnf sg! Uwi uzüus anüşmuz .zerğzşğnf uzq sg^ Hrdwrd=vt=stotr st< ihuzzu, tğ rğ mrzg^ nğç knplnf şğş= uzvuyuaui öudumzşğ! |
|
USŞĞRMŞUZ LĞUINDUSR>NJZŞĞG M'UĞQUÜUZÜŞZ UĞSTZ İUAUMŞUZR İHUZNDKŞUZ |
|
(+=i- İr- Eğujndarr .+i=şğnf^ gzıuzr=g fşğ<şği ışpuyn.ndu, tğ Hgğhtz= nd imiu, tğ fşğuznğnüşl ındzg! (ğrzrdö ausujuzjuwrz auğkumz ul çudumuz lndğ< fuğmu, sg st<ışp =bu, t^ zbşlnf nğ Uğstz İuaumşuz ihuzzndu, t ışpdnwz auwşğnd huındtğnf! |
|
MPÖRZŞĞND ST> ŞLŞMIĞUMUZ YN:UEĞUSR>NJZŞĞNR ÜNĞ;U;NDKRDZG UĞI*ZNDŞJUD |
|
Şğtm uzumzmul öuğüujnds sg uğquzuüğndşjud! Zu.uüua Tğınpuz aşxuquwzşj Rikuzhndlr =upu=uhşı Rsus+plndrz nd wuwızşj nğ uğı+zndkrdzg ığndu, t şd uwe yn.ueğusr<njzşğg mğzuz ünğ,u,ndrl mpörzşğnd st<! Suwğ ?upu=uhşı Rsus+plnd rğ ünandzumndkrdzg wuwızşlnf uwi öuğüujsuz uxzvndkşusç^ erışl ındud nğ wu<nğe buçuk şlşmığumuz yn.ueğusr<njzşğg mpörzşğ hrır ıuğndrz nd hrı eğndrz ndpşdnğzşğnd ığusueğndkşuz zşğ=şd! Erışl ıuz= nğ İşhışsçşğ 2019tz r fşğ şğç =upu=uhşı Rsus+plnd zu.uüuaumuz huluırz st< ülnd. ül.r auzerhnds sg ndzşju, tğ Tğınpuzr aşı^ uirmu uxu<rz öğnwjz tğ şğmnd ünğ,rvzşğnd sr<şd! |
|
İŞDUZUW LROG EUĞQŞUL MUHIUMUZUZV ÜNWZNF HUINDŞJUD |
|
Muhıumuzuv <ğrsndxzşğ muz kt_ sş, İşduzr kt yn=ğ İşduzr auındu,zşğndz st<! Suizuütızşğ erışl mndıuz nğ lrorz st< muhıumuzuzv <ğrsndxzşğnd zşğmuwndkrdzg şd <ndğr nğumr uzmndsg aşışduz= t qsşxzuwrz şpuzumrz <ndğr <şğsuiırouzr çuğqğujsuz nd lor st< )ni)nğr çuğqğ ınmnirz! Uzjşul ıuğr^ uyusşğq auındu,zşğtz su=ğndu, tğ s+ıudnğuhti 100 uğıufuğ uzıuxu,u,m anpuıuğu,= sg! Uwi ıuğr ul uwe ub.uıuz=g hrır buğndzumndr! Öndüuaşxuçuğ imiu, t İşduzr uyusşğq auındu,zşğnd fğuw =uzendsr şzkumuw btz=- Bğ<umuw Sr<ufuwğr Zu.uğuğndkşuz mnpst nğhti ağuıuh lnd,nds huauz<np sr<njuxndszşğ gzığndu, şz aşışdşulzşğg$- - - - |
|
HTWĞNDKR {:*İZUM´G% ŞĞÜVNDAR KUKRUZU HNİKUZR SUİRZ |
|
Ausçrm Suğırğnişuz muğo ınpşğnf Htwğndkuauw gzkşğjnpzşğndz mg ,uz+kujzt sşğ irğndu, şğüvndarr suirz^ mjşlnf zuşd uznğ mşziuüğumuz ür,şğg$- \\\ İrğşlr gzkşğjnp^ {?nğnzu´r ausuouğumg^ orbe t nğ auzeriujud lndğ< ynğquz= ausuwz suğemndkşuz ux<şd^ iumuwz ıuz st< çuzıuğmndu, szulnd şğşdnwkg^ nsuzj ausuğ auzeriujud uxrk nğhtiör uznz= endği üuz rğşzj huışuzzşğtz nd wuwızuçşğşz rğşzj ku=ndz qrğ=şğg çujndşlnd ausuğ ub.uğazşğ! Uau zsuz uzndz sgz t hnliuauw şğüvndar şd suzmufuğcndar Kukruzuz^ nğndz quwzg lişlnd şd ndzmzeğşlnd uxrkg ndzşjuw Ersuışığtz^ şğç uz rğ kudbuwrz quwznf şd rğ auwğşzuirğumuz nd =zuğubndzv şğüşğnf mg <uzuğ ığusueğndkrdz juzşl anürzşğnd st<! Şmt= {:+izum´r gzest<tz ,uz+kuzuz= bznğaulr auwndarrz! Hnliuauw bznğaulr şğüvndar Kukruzu Hnikuz ,zu, t 1975rz Rikuzhndl! Zu.umğkndkrdzg şd sr<zumuğür ndindsg iıuju, t Hu=gğürdpr Iuışuz fuğcuğuzrz st< rim şğmğnğeumuz ndindsg &lrit/ İuaumşuz Zndzşuz fuğcuğuztz! Uz^ ubumşğıumuz ıuğrzşğndz sş, aşıu=ğ=ğndkrdz nd wuındm itğ jndjuçşğu, t ethr auwşğtz lşöndz nd auw sbumnwkg! Ausuliuğuzumuz çuğqğuünwz ndisuz ausuğ uz aşışdu, t Rikuzhndlr ausuliuğuzr {Luırzumuz´ çucrzg şd öuwz uduğıu, t wu<npndkşusç! Rim bğ<uzuduğı gllult şı= suizumju, t Hnlinw {Ndindjvuj Arszuğm´r muösumşğhu, auwşğtz lşöndr euigzkuj=zşğndz^ ndğ mg euiuduzetrz zbuzudnğ auwuütı ets=şğ% çuzuiışp, Öuağuı^ auwşğtzr ndindjrv Yui=ul Kt+ğtzlr^ SUĞSUĞU +ğukşğkr :sçuüğuhşı% Xnhtğ Auııtoşuz^ SUĞSUĞU +ğukşğkr yn.- Uğndşiır çzuüuduxtz zşği irğşlnf şğüz nd şğucbındkrdzg şd suzuduze ndzşzulnf quwzuwrz çujuxrm uxudşlndkrdz^ 1995 kndumuzrz euğqu, t Hnlinw {?zuğ´ şğüvu.ndsçr sşzşğüvndarz şd ausşğüzşğ ındu,% Hnlinw öuzuöuz bğ<uzzşğndz st<! Uz uğıuiuasuzr st< şdi auzeti şmu, t ausşğüzşğnf auzeti üulnf Anluzıu^ Frşzzu şd Yuğrö! Kukruzuz şğüu, t zuşd {?zuğ Uzuı+lndr Auw Şğucbındkrdz´ &2 ulhns/^ {Ousçnğe´^ {Şğüuğuz´^ {Uzuı+lnd Zrzzrlşğr´^ {İudub ?uıgzluğg´ uzndz ulhnszşğnd &İr- Uz 21 ıuğrt r fşğ mg buğndzumt rğ suzmufuğcumuz ub.uıuz=g euiıruğumşlnf sşğ znğ işğndzer zşğmuwujndjrvzşğg^ srucusuzum buğndzumşlnf şğüuğndşiıg! Usndizuju, t şd ndzr şğmnd öudum! Uz şğüu, t zuşd auwğşzr fuiıumudnğ uğkrik Wnfauzzti Huıulşuzr aşı &öndüşğü% {Iudrp´/ Rikuzhndlr {Suv=u Suıtz´ )u=rdlktrz st< ışpr ndzşju, ausşğür gzkuj=rz! Huıuğuü sg^ nğ rğşz ausuğ szuju, t uzsnxuzulr wrbuıum! :*İZUM |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
«Ծաղիկ»ի խմբագրութեան անունով, խորազգած ցաւակցութիւններով կը դիմենք մեծ գրողին ու մեծ մարդասէր բժիշկին յատկապէս վշտահար այրիին՝ Տիկին Զեփիւռ Շիկահերին, ընտանեկան հարազատներուն, «Մարմարա»ի խմբագրապետին ու խմբագրակազմին, պոլսահայ գրասէր եւ կրթական- Վարդավառի օրով Վարդ Շիկահերի մեզմէ ֆիզիքապէս հրաժեշտ առնելուն առընթեր, պոլսահայ՝ այլեւ արեւմտահայ քերթողութեան ռահվիրաներէն Սիպիլի (Զապէլ Խանճեան՝ աղջկութեան մականունով, ապա 1881-
Հոգեմտաւոր բարձրարուեստ ճաշակներու եւ ընդհանուր այս թանձր գեղեցկութեան ակունքէն է ծնունդ առած Սիպիլ, որ կը նշանակէ՝ հին աշխարհի մարգարէուհի: Յիրաւի, իգական սեռի յատուկ, կնոջ սիրտի զգայուն ու նրբին թրթռումները դրսեւորող գորովագութ հոգի մը, որ օժտուած՝ բանաստեղծի եւ վիպերգողի քնարաշունչ թովչութեամբ, յատկանշուեցաւ կանանց իրաւունքներու պաշտպանի անտեղիտալի ջերմեռանդութեամբ, կրթադաստիարակչական գործին փարումով ու անոր հանդէպ խոր հաւատքով: Սկիզբը՝ նախ գրաբարեաններու ճակատի պաշտպան, աւելի ուշ՝ աշխարհաբար լեզուի ջատագով ու անոր տարածման ի խնդիր ախոյեաններէն մին, Սիպիլի սիրտն ու հոգին յետագային համաձուլուեցան իր անդրանիկ «Ցոլքեր» (25 Դեկտեմբեր 1902) քերթողագիրքին մէջ, հանդէս գալով «Հայ Լեզուին», «Կապոյտ Աղջիկը», «Գերագոյն Նուէրը», «Հերոսը», «Աչքերդ», «Ինչո՞ւ», «Արցունքներ», «Ճշմարտութեան Ծարաւ», «Անցնելու Մօտ», «Մենաստանին Կոյսը» եւ այլ բանաստեղծական գոհար տաղերով: Կնոջ զգացմանց կենսաթրթիռ համանուագ մ'ապաքէն, յուզումի նրբահիւս թոյրերով պչրուած ու յարդարուն, ուրեք- Սիպիլ տպուիլ սկսած է 1874- Հայուհեաց իրաւունքներու լուսաշաւիղ առաքելութեան առաջին ռահորդը՝ Սրբուհի Վահանեան- 1998- Սիպիլ փորձեց թատրերգութեան սեռն ալ: Այս կալուածէն ներս իրմէ ունինք «Հարսը» եւ «Մագնիս» թատերախաղերը, ինչպէս նաեւ թարգմանական արժէքաւոր էջեր ֆրանսական գրականութենէ՝ Վիքթոր Հիւկոյէն, Փօլ Վերլէնէն, Հանրի Քազալիէն, Շառլ Պօտլէրն, Էտուար Կռընիէէն, Շառլ Ռենոյէն, Լըքոնթ տը Լիլէն, Ալֆրէտ տը Վինէիէն ու այլ գրողներէ: Բայց ամէն բանէ առաջ ու գերիվեր՝ բանաստե՛ղծ է Սիպիլ: Իրա՛ւ բանաստեղծ: Իր փունջ մը անմար քերթուածներուն շարքին, անգերազանցելի է «Հայ Լեզուին» խորագրեալ 11 տուննոց բանաստեղծութիւնը, որմէ միայն 3 տուն կու տանք այստեղ.- Դո՛ւն առաջին վանկ շրթունքիս, առաջին վանկ իմ հոգւոյս, Նախկին հնչիւն իմ մանկական լեզուիս հեզ, Որով լացի ու երգեցի միշտ յուզումներս, իղձս ու յոյս, Իմ մայրենի քաղցրի՛կ բարբառ, ողջո՜յն քեզ: Դուն Մեսրոպին ու Սահակին շունչին թրթռումը ոսկի, Որ հայրենի յուշերն անդուլ կ'եղերգես. Իր պաշտելի աւանդութեանց, նշխարներուն սուրբ ըսկիհ, Ո՜վ աննման չքնաղ լեզու, բուրվա՛ռ քեզ: Թող որ ես ալ, մեր հայրերու յետին զաւակը թշուառ, Սուրբ տաճարիդ ոտքը բերեմ ողջակէզ. Միշտ տառապած, երբեք շիջած սիրտէս կայծ մը խանդավառ Հոգւով պաշտեմ ու քընարովս օրհնեմ քեզ: Սոյն բանաստեղծութի՛ւնն է, որ տասնամեակներ շարունակ, Մեսրոպ Մաշտոցի Լեզուին հանդէպ հայ աշակերտութեան սէրը բարձրացնելով պաշտումի աստիճանի, գոյութեան պիտի բերէր Շիկահերներ ու անոր սերունդի փայլուն շքահոյլը, որ մատեան առ մատեան, հատոր առ հատոր հարստացուց պոլսահայ գրականութիւնը եւ մնաց աւանդական շարունակողը արեւմտահայ Սիպիլներու լուսաստեղծ ժառանգութեան, հաւատարիմ՝ մեր պապերուն արեան կանչին: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com |
Usşğrmşuz öuzuöuz lğuındusr<njzşğ uzeğueuğquz Lni Uzotlgir st< auw ünğ,uğuğ Uğstz İuaumşuzr ihuzndkşuz lndğrz! Şğtm üğu, trz= uwi suirz^ zbşlnf nğ Uğstz İuaumşuz Şğşduzr st< zbuzudnğ {Suğ=+ Ynl+´ iğouğuzr zu.mrz işyumuzuıtğz tğ nğ gzıuzr=nf ışpuyn.ndu, tğ Usşğrmu nd =uzr sg ıuğrt r fşğ anz mg çzumtğ! Uz çuju, tğ {Znwşuz Iuhuz´ üğu.uzndkg nd m'ub.uıjztğ öuwz!
Rzvhti ,uz+k t^ Rikuzhndlr Suwğ =upu=uhşındkrdzg mpörzşğnd st< )uwknzzşğnd ünğ,u,ndkrdzg uğürlşlt şı=^ ığusueğu, tğ 60 şlşmığumuz yn.ueğusr<njzşğ^ çuwj Mpörzşğnd üuduxuhşındkrdzg uğı+zndkrdz vtğ ındu, uznzj ünğ,u,ndkşuz ausuğ!
Auwuiıuzr Bğ<umuw sr<ufuwğr Zu.uğuğndkşuz suizuürıumuz bğ<uzumzşğ rğşzj ndbueğndkşuz mşeğnzrz st< mg huaşz İşduzuw lrog^ ndğ fşğ<rz +ğşğndz euğqşul mg üşğumbxt muhıumuzuzv ünwzg! Lrog nğ gzeauzğuhti yrğndöuünwz t^ uwi +ğşğndz muzuzv m'şğşdr <ğrsndxzşğnd aşışduz=nf!
Auonw=nf mg ışpşmuzuz= kt Htwğndkr {:+izum´ huğçşğukşğkg rğ fşğ<rz krdrz st< lğuındndkrdz sg ndzr sşğ bznğaulr şğüvndarzşğtz Kukruz Hnikuzr suirz! Üğndkşuz aşprzumz t Ausçrm Suğırğnişuz nğ ?nğnzuwr ausuouğumr +ğşğndz uxrkz ndzşju, tğ Ersuışığ-
Այսօր՝ 23 Յուլիս, մահուան եօթնօրէքն է պոլսահայ մեծատաղանդ բանաստեղծ, արձակագիր, անուանի սրտաբան, հայ գրականութեան, մայրենի լեզուի երախտաշատ ուսուցիչ, սերունդներու դաստիարակ, հայ մամուլի՝ յատկապէս «Մարմարա»ի երկարամեայ սպասաւոր Տոքթ. Վարդ Շիկահերի (Պոլիս, Պէշիկթաշ, 26 Դեկտեմբեր 1926 – Պոլիս, 16 Յուլիս 2020), որուն ազգային շուքով, սրտայոյզ յուղարկաւորութիւնը տեղի ունեցաւ Ֆէրիգիւղի Ս. Վարդանանց եկեղեցւոյ մէջ, 18 Յուլիսի յետմիջօրէին, այսինքն, մեծ հանգուցեալին անուանակոչութեան՝ Քրիստոսի Պայծառակերպութիւն Վարդավառի տօնի նախօրէին: Ըսինք սրտայոյզ՝ վասնզի ջրախաղի աւանդական հոգեզուարճ խորհրդանիշը պոլսահայոց սիրտերուն մէջ այդ օր վերածուեցաւ արտասուաբեր սգատօնի: 
Արդարեւ, Հայ գրականութեան պատմութիւնը յաճախ 
կին մը, իտէալին հետապնդած է միշտ, ինք իր պատկերը որոշելով ամէն կողմ, պարտաճանաչ, ճշմարտապէս ընտանեսէր կինը, անձնուէր, գորովալից մայրը եւ իր համայնքին մտաւորական օգտին համար տքնող գրագիտուհին»: Աւելի վերջ, Գրիգոր Զօհրապն է որ ի մէջ այլոց պիտի գրէր այս անգամ Սիպիլի մասին. «...Իր վէպերը քերթուածներ են: