|
?upu=uütı Crğuwğ Lrhuğrışuzr wuzqzuğuğndkrdzg AUWUİIUZ HTI? T ÇZUMUZNZ WUĞUÇŞĞNDKRDZZŞĞ AUİIUIT KNDĞ?RNW ND UIĞHTWOUZR AŞI |
|
Auwmumuz upçrdğzşğ mg aupnğeşz nd {Srllrwtk´ kşğkz ul uğquüuzü mg auzeriuzuw lndğr sg^ giı nğnd Auwuiıuzr uxu<rz zu.uüua Lşdnz Itğ Hşığnişuzr .nğağeumuz Crğuwğ Lrhuğrışuz Auwuiıuzr rb.uzndkrdzzşğndz mg wuzqzuğuğt çzumuznz wuğuçşğndkrdzzşğ auiıuışl Kndğ=rnw nd Uığhtwouzr aşı! {Şkt Kndğ=rnw nd Uığhtwouzr aşı çzumuznz wuğuçşğndkrdzzşğ viışp,şz=^ uwz uışz +ğ sg mg iırhndrz= sşğ huwndiumzşğg audu=şl şd ndğrb ışp şğkul´^ giu, t Lrhuğrışuz! Crğuwğ Lrhuğrışuz^ nğ 1990umuz kndumuzzşğndz suizumju, t Puıuhupşuz çuzumjndkrdzzşğndz^ zşğmuwri =zzueuıu, t Fuğvuhşı Yubrzşuzr fuğu, =upu=umuzndkrdzg^ giu, t nğ Auwuiıuz htı= ndzr muxufuğndkşuz sg nğ Auwuiıuzr eğujrzşğg hrır vışizt nğhti kbzusr! {Auwuiıuz çnlnğrz aşı htı= t auiıuıt çzumuznz wuğuçşğndkrdzzşğ^ nğnfaşışd r fşğ<nw uwe t nğ m'uhuanft şğmğr uzfıuzündkrdzg! Şkt uxmuw muğüufroumg buğndzumndr^ hrır wupkuzumşz uışlndkrdzz nd fu.g! Auwuiıuz htı= t ndppumr .+ir Kndğ=rnw nd Uığhtwouzr aşı^ htı= t inğfr eğujrzşğg auimzulnd =upu=umuzndkrdzg´^ giu, t Lrhuğrışuz! |
|
ÇNPN?R JNWJ ND QŞĞÇUMULNDKRDZZŞĞ% AUWUİIUZR UÖÜUWRZ CNPNFR BTZ?R UX>ŞD |
|
Jnwjrz öndüuaşxuçuğ^ :nğağeuğuzrz st< {Rs ?uwl´r zu.uqşxzndkşusç zriı sg ündsuğndşjud^ +ğumuğür fğuw ndzşzulnf 15 auğjşğ! Uznzjst stmg Uöüuwrz Cnpnfr suğend rğudndz=zşğnd hubıhuzndkşuz şd auzğuwrz auğjşğnd wuzqzucnpnfr zu.uüua Zurğu Ö+ağuhşuzr lruö+ğndkrdzzşğg eueğşjzşlnd auğjz tğ! Udşlr ndb^ Uöüuwrz Cnpnfr s+ıumuw=tz qşğçumulndşjuz ıuizşumzşğnf şğşduzjrzşğ^ nğnzj muğürz trz eubzumjumuz =upu=umuz ünğ, {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´g auzeti şmud jnwjşğnd nd qşğçumulndkrdzzşğnd suirz wuwıuğuğndkşusç sg^ mnv ndppşlnf nğhtiör şğmğr rğuduhua suğsrzzşğg üşğr veuxzuz rb.np ausumuğürz! |
|
UIĞHTWOUZJR ÜNĞ;RV$- UZ:NDİUYŞLR T$$$´ |
|
Uığhtwouzjr ünğ,rv^ rğuduhubıhuz^ suğend rğudndz=zşğnd nd cnpnfğeufuğndkşuz uığhtwouzumuz arszuğmr pşmufuğ Uasuı Buarınf Kfrkkgğ- |
|
YUBRZŞUZ CNPNFR AĞUDRĞŞJ ?UPU?UMUZ NDCŞĞG {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´g yn.ueuğqşj |
|
Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz şğtm .nğağeuğuzumuz nd uğıu.nğağeuğuzumuz =upu=umuz ndcşğg cnpnfr ağudrğşj% 2021rz uğıuaşğk .nğağeuğuzumuz gzığndkrdzzşğ rğumuzujzşlnd auğjnf! Uz zbşj nğ nv n= mğzuw gişl kt rb.uzndkrdzzşğg çrğı ndcr mrğuğmndsnf huau, şz rb.uzndkrdzg^ udşljzşlnf nğ huığuiı t cnpnfndğer nğnbsuz rçğşd uğerdz= qüşl Fuğvuhşır hubı+zg! {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´^ nğnd bndğ< ausu.sçndu, şz gzeersuerğ 17 mndiumjndkrdzzşğg^ wuwıuğuğndkşusç sg yn.ueuğqşj uwi ağudtğrz^ zbşlnf nğ bndıuynwk uğıuaşğk gzığndkrdzzşğ muösumşğhşlnd uwi zu.uqşxzndkrdzg aşışduz= t rğşzj jnwjşğndz nd cnpnfğeumuz juindsrz! Wuwıuğuğndkşuz st< mg bşbındr uwz rğnpndkrdzg^ nğ ıuizşum auöuğudnğ auwğşzumrjzşğ^ Auwuiıuzşuwj şmşpşjdnw uxu<znğezşğ^ ürıumuz^ mğkumuz nd sbumndkuwrz muösumşğhndkrdzzşğ sruizuçuğ mg huauz<şz Fuğvuhşır ağucuğumuzg! {Mğzuz= uğquzuüğşl nğ uirmu sşğ buğcsuz uxu<rz wupkuzumz t! Uwzndauzeşğq uwi huandz uirmu =upu=umuz mşp, +ğumuğü sgz t^ Fuğvuhşır ağucuğumuzr auzğuwrz huauz<g bşpşlnd qşxzu,ndkşuz ynğq sg! Fuğvuhşıg huxumındsr auijndju, t auiuğumndkrdzg^ şğmrğg ets wuzersuz knpu, t =upu=umuz^ erduzuürıumuz^ gzmşğuwrz- |
|
UÜBTARĞR AUWMUMUZ ŞMŞPŞJRZ HRIR FŞĞUÇUJNDR NĞHTİ SBUMNWKR INDZ |
|
Xuwsnz Ütnğüşuzr {Auwşğ% *isuzşuz muwiğndkşuz st< 1915tz uxu<´ uzndz üğ=r ındşulzşğnf^ Uübtarğr st< 1915r eth=şğtz uxu< m'uhğtrz s+ıudnğuhti 5 auöuğ auwşğ! İ$ Şğğnğendkrdz şmşpşjrz muxndjndu, t 1859 kndumuzrz^ çujr şmşpşjrtz mg ünğ,trz zuşd vnği fuğcuğuzzşğ! Ehğnjzşğtz stmg% İ$ İışyuzzni fuğcuğuzg rğ çuğqğumuğü mğkndkşusç^ bğ<uzr luduünwz mğk+ou.r ausçudg mg fuwşltğ! Uwi bğ<uzr auwşğg ,uz+k trz nğhti fuğhşı nd iışp,uünğ, uğaşiıudnğzşğ! |
|
UĞJU:R MUĞÜUFROUMR SUİRZ NĞNBNDSG WUDŞLŞUL ÇUZUMJNDKRDZZŞĞ MG HUAUZ>T |
|
Xndiuiıuzr Eubzuwrz :nğandğer% &Hşıumuz Indsu/ zu.uüua Fulşzkrzu Sukfrtz=+ wuwızşj kt Uğju.r muğüufroumrz fşğuçşğşul nğnbndsg mg huauz<t wudşlşul çuzumjndkrdzzşğ^ udşljzşlnf nğ uwi ktsuwr bndğ< Xndiuiıuz m'uhudrzr zuşd (ğuziuwr nd Srujşul Zuauzüzşğnd Zu.uüuazşğnd <uz=şğndz! Sukfrtz=+ gzendzşj nğ Uğju.r ıuüzuhr lnd,suz ünğ,gzkujrz st< ıumudrz ecnduğ ünğ, muw muıuğşlr=! Xndiuiıuz vuğı+zşj aumusuğındkşuz wşıuüuw iğndsg^ suğemuwrz znğ önaşğg! 9 Znwşsçşğr huwsuzuürğg buı ecnduğ ausuquwzndkrdz tğ^ uznğ auizrlg buı ecnduğ tğ! Ürışs nğ örzueueuğr wuwıuğuğndkşuz mg zu.nğetrz ,uzğ nd muğndu, ürbşğzşğ! Uwi+ğ aumusuğındkşuz ü+ırr fğuw üızndnp xndi .upupuhuazşğz şz nğ mg huahuzşz uwi ausuquwzuürğg^ knwl vşz ıuğ nğ huwsuzzşğg .u.ındrz^ örzşul çu.ndszşğ imirz! Örzueueuğg mg zhuiıt .upup mşuz=rz nd yu.iıumuzzşğnd fşğueuğqrz^ wuwızşj Fultzkrzu Sukfrtz=+! |
|
Puğuhupr Zu.uüuar wuwıuğuğndkrdzg {UXUZJ ÇUJUXNDKŞUZ ÇNLNĞ ÜŞĞRZŞĞG ŞI HRIR ÇŞĞŞZ?´ |
|
Puğuhupr Auzğuhşındkşuz Zu.uüua Uğuwrm Wuğndkrdzşuz wuwızşj nğ uxuzj çujuxndkşuz çnlnğ üşğrzşğg şı hrır uxzndrz Uığhtwouztz! Wuğndkrdzşuz uwi wuwıuğuğndkrdzg gğud şğç mg .+itğ uzaşıuju, örzndnğzşğtz stmndz ,znpzşğndz aşı! {Şkt qşğ nğerz üşğr rzmu, t^ mğzu= ndğu.uzul nğnfaşışd sşz= şı hrır çşğşz= çnlnğ üşğrzşğg! Kt uirmu ş#ğç hrır glluw^ uwe suirz buı wiıum çuz sg vşs mğzuğ gişl^ çuwj çnlnğz ul şı hrır çşğşz= uxuzj çujuxndkşuz´^ giud Puğuhupr Auzğuhşındkuz Zu.uüuag! |
|
UĞNZŞUZ AUİUD {TĞKRZMİ SUİKGĞİ´ SĞJUBUĞ?R ŞÖĞUYUMRV YNDL |
|
Sğjuzumuwrz arszueğusg 200 auöuğ ınluğ t^ wupknpg mg iıuzuw 60 auöuğ ınluğ! |
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Աւանդապաշտ ու հոգեւոր ծնողներու զաւակն ըլլալով, բնականաբար Վարդ Շիկահերի մէջ մարդկայնական գիծը շեշտուած է ոչ միայն իր աշխարհականի կեանքէն ներս, այլեւ արտացոլած է իր շարք մը բանաստեղծութիւններուն մէջ, ուր մասնաւորապէս Մեծարենցեան միստիք ու Թէքէեանական խոհափիլիսոփայական ապրումներ կ'անհունացնեն ե՛ւ կ'ազնուացնեն իր հոգին՝ տաճարներու, եկեղեցիներու, դպրոցներու աննիւթեղէն անյիշաչարութեամբ, իր իմացականութեան մէջ ալ այդ բոլորին կայլակները ողողելով իր գրական ստեղծագործութիւններու պարտէզին մէջ՝ իբրեւ արդարապահանջ աղօթք ու մարդասիրութեան անշէջ կրակ: Վարդ Շիկահերի հետեւեալ հնչեակէն («Երկու Տաճար») կու տամ վերջին երկու տուները միայն, որոնք բաւ են տարածելու ապացոյցը վերի ըսուածներուն: Դպրոցներ մեր, երկրորդ տուներ հայրենական, բո՜յն զուարթուն, Վեհանուն Սուրբն Օշականի հիմնադիրն է անոնց յաւէտ Ու Առաջին Ուսուցիչը՝ Հայու բոլոր զաւակներուն: Երկու տաճար, երկու ջերմոց. «Աղօթքի տուն», «Կրթանքի տուն», Ամէն երկնի ու աստղի տակ, պարտինք ընդմիշտ գուրգուրագին Պահե՛լ զանոնք շէ՜ն, աննուա՜զ, փարիլ անոնց սիրազեղուն: Իր մանկութեան տարիները Պէշիկթաշ անցուցած Վարդ Շիկահեր յաճախած է տեղի Մաքրուհեան, ապա Օրթագիւղի (Միջնագիւղ) Թարգմանչաց, Թաքսիմի Էսայեան վարժարանները: Այնուհետեւ, 1944- Բժշկական մասնագիտութիւնը՝ զոր ընտրած է Շիկահեր, ոչ թէ եղած է իր ծնողաց կամ այլոց թելադրութեամբ, այլ՝ մարդասիրութեան փարելու եւ այդ կոչումը սիրայօժար կրելու խոր համոզմամբ, այդ մասնագիտութեան արիւնատար երակներուն մէջ հոսեցնելով նաեւ իր քերթողութեան կապոյտ կսկիծները, յոյսին յուռթի յուզումները, սիրտին սիրավէր սարսուռները: Առիթներով ինք արտայայտուած է, որ աւելի քան վաթսուն տարի ծառայելէ յետոյ իր ասպարէզին մէջ, իր ծառայութիւններն ու զոհողութիւնները իր հոգիին բերած են խիղճի անհուն անդորրանք, երջանկութեան ու գոհունակութեան գոլուտ հեղեղներ: Չէ՞ որ բժիշկի մը տուած երդումին Ալֆան ու Օմեկան պէտք է ըլլայ մարդասիրութիւն, որուն անհունաստեղծ երկնակամարին տակ դարերէ ի վեր կ'ապաւինին աշխարհի խաղաղասէր ազգերն ու ժողովուրդները: Իր ասպարէզին զուգահեռ հաւատաւոր նուիրուեալ մը ուսուցչական սուրբ գործին՝ Շիկահեր հասցուց իրեն նման նուիրեալ ուսուցիչներ ու գրողներ, երեւելի դէմքեր պոլսահայ համայնքին մէջ: Եւ իբրեւ կրթանուէր դաստիարակ՝ ան սերմանեց մանաւանդ գրականութեան եւ հայոց լեզուի սէրը իր աշակերտներուն մէջ, զանոնք ուղղորդեց ե՛ւ յորդորեց բոլորին, որ իրենց շրջապատին մէջ հեռու մնան բացասական, ժխտական երեւոյթներէ եւ տապալե՛ն չարիքն ու պատրանքը՝ սակայն մարդասիրական մօտեցումներով: Իր գրական ժառանգութիւնը թէեւ չեղաւ ծանրակշիռ՝ բաղդատմամբ Հատտէճեանի, Խրախունիի կամ Զահրատի երկերուն, բայց ի՛նչ որ ինք տուաւ՝ եղան արժէքաւոր ու մնայուն գոհարներ հայ գրականութան սպասին: Յիշենք Շիկահերի քերթողագիրքերէն՝ «Այգաբաց» (1980), «Չորս Տող Միայն» (1993), «Բարի Աստղի Տակ» (1999): Իր ստեղծագործութիւններուն մէջ բնորոշ է հակուածութիւնը դէպի խոհափիլիսոփայական մտածողութիւն («Նոյն Արեւուն Տակ», 1996): Յոյժ հետաքրքրական են իր բժշկագիտական «Կիսադարեայ Պատմութիւն Թրքահայ Բժշկութեան», 1923- Եօթ տուննոց իր «Հողը Սուրբ, Ժամ Ու Դպրոց» խորագրեալ բանաստեղծութիւնը կարդալով կարելի է ուրուագծել ամբողջական պատկերը, գրական նկարագիրը Մարդ- Ուսուցիչը դարերով մականն իր բարձր բռնեց, Ամէն առտու փութաց վաղ՝ դպրոց, վարժոց, դպրատուն, Իր կոչումին սրբութեամբ տաճարացո՛ւց միշտ զանոնք, Դպրոցն ըրաւ քաղցր ապրոց, օրրան՝ ջերմիկ երդերուն, Մտքերն արթո՛ւն, սրտերն արի՛, հոգիները շէ՛ն պահեց: Դարե՜ր անցան, հողը սուրբ, դպրոցն ու ժամը գիւղին Եղան հիմեր ու պատճառ՝ յաւերժական մեր ազգի. Հերթով եկան, անց կեցան անդապահներն անձնուրաց. Հոգիներու, մտքերու բանուորները քաջարի, Բայց հողը սուրբ, ժամ ու դպրոց անա՜նց, անմա՜հ մնացին: Արդարեւ, անքակտելի են Մարդն ու Բանաստեղծը Վարդ Շիկահերի ներաշխարհէն ներս, որուն մէջ ամէն օր եւ ամէն ժամ քովէ քով տողանցեցին մարդկային բոլոր առաքինութիւնները՝ մարդոց հետ իր յարաբերութիւններուն ամբողջ ընթացքին: Իրաւամբ մարդերգակ բանաստեղծն է Վարդ Շիկահեր, որուն անմեռ վաստակով իրաւունք ունին հպարտանալու զինք ծնած Հայ ազգը եւ հարկաւ՝ համայն պոլսահայութիւնը առաջին հերթին:
«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2 եւ ՎԵՐՋ) |
Auwuiıuzr gzeersuerğ 17 mndiumjndkrdzzşğg mg buğndzumşz rğşzj çnpn=r quwzg çuğqğujzşl^ euğqşul nd euğqşul huauz<şlnf Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuzr ağucuğumuzg! Şğtm gzeersuerğzşğnd ül.udnğndkşusç jndjuğuğzşğnd .ndsç sg audu=ndşjud Uöüuwrz Cnpnfr btz=r sndı=şğndz s+ı^ nğhtiör Yubrzşuzr ül.udnğu, {Rs =uwlg´ .nğağeuğuzumuz .sçumjndkşuz şğşiyn.uzzşğndz gitğ nğ uznz= rğşzj uzünğ,ndkşusç nvzvujndju, şz Uöüuwrz Cnpnfg% rçğşd +ğtzierğ suğsrz!
rvzşğ! Jndjuğuğzşğg Hupğusşuz hnpnıuwtz =ulşjrz ethr Auzğuhşındkşuz Ağuhuğum^ ndğ huauz<şjrz nğ {Rs =uwl´umuz şğşiyn.uzzşğ endği ağucuğrz rğşzj mndiumjndkşztz nd huauz<şz Zrmnl Yubrzşuzr ağucuğumuzg!
Ünzruwr Uübtarğ =upu=rz st< mg üızndr İ$ Şğğnğendkrdz auwmumuz şmşpşjrz nğ 2017tz r fşğ mg üızndtğ znğnündkşuz yndlrz st<^ wuxu<rmuw +ğşğndz hrır fşğuçujndr nğhti sbumnwkr ındz! Uwi şmşpşjrz Uzuınlndr usşzusş, auwmumuz şmşpşjrzşğtz stmz t şd fşğuznğnündu, t Uübtarğr =upu=uhşındkşuz nd Ünzruwr anfrı ,ğuüğnf! Şmşpşjrz hrır ünğ,t nğhti {Ub.uğar iışp,uünğ, fuğhşızşğnd uğndşiır ındz´! Euiumuz znğ bğ<uzr ouğıuğuhşındkşuz bndzvnf t muxndjndu, şmşpşjrz^ nğ uxzndu, t hşıumuz huahuzndkşuz ıum! Şmşpşjdnw brzndkşuz ausuğ ünğ,u,ndu, şz uwe anpuıuğu,=rz wuındm uzıub nd ıubndu, =uğşğ şd mğuprdi! Znğnündkrdzg uğcu, t 3$5 srlrnz lrğu!
Auwmumuz ouığumr uxu<uıuğ Lşdnz Uğnzşuz auiud {Tğkrzmi Suikgği´ uxjuzj sğjubuğ=r şöğuyumrv yndl^ ndğ ndk luduünwz ouığumriızşğ zn=undk qşduvuynf hrır nğnbşz wupknpg! Şöğuyumrv yndlrz Uğnzşuz hrır sğjr Ar=uğnd Zu=usndğuwr aşı! Srdi önwüşğg muösu, şz Sumzndi ?uğlitz-
Իզմիթ քաղաքի Պարտիզակ (Մեծ Գիւղը) գիւղաւանն է եղած Վարդ Շիկահերի ծնողներուն՝ Միհրան եւ Երանուհի Շիկահերներու ծննդավայրը: Ինք՝ Վարդ Շիկահերը, բենիամինը տան չորս զաւակներուն՝ Հայկ-
ութիւններուն մասին: Իսկ 1944-