Vufndb+plnd şd Lufğnf İnvrr st< çuzumjndkrdzzşğ fuğşjrz

Puğuhupr auğjnf

ERIUĞMNDSR XNDİ-KĞ?UMUZ AUSUIŞP MŞEĞNZG

 EŞX HUIĞUİI VT

Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plnd şğtm xndiumuz İnvr =upu=rz st< auzerhnds sg ndzşjud rğ xndi hubı+zumrj İtğmtw Lufğnfr aşı nd şğmmnpsuzr auğjşğndz uxgzkşğ^ ausuhuğyum qşdnf =zzuğmndkşuz zrdk euğqndj Puğuhupşuz huışğuöstz şı= iışp,ndu, fşğ<rz rğufroumg! Auzerhndstz şı= şğmnd Zu.uğuğzşğg auzeti şmuz ağuhuğumuwrz wuwıuğuğndkrdzzşğnf! Stflrdı Vufndb+plnd wuwıuğuğşj nğ Kndğ=ru wnwi ndzr nğ muğo cusuzumr st< Puğuhuptz zşği mg iışp,ndr örzueueuğr ausuışp erıuğmndsr mşeğnz sg nd kğ=umuz mnpsg znwzhti mg suizumjr .upupuhua uxu=şlndkşuz! {Puğuhupr st< auiıuındu, t örzuendlr eğndkrdz^ ışpumuwndu, şz xndiumuz .upupuhua ö+ğ=şğ^ çuwj sşz= wnwi ndzrz= nğ örzueueuğr erıuğmndsr ausuışp mşeğnzg bndınf mg iışp,ndr nd kndğ= .upupuhuazşğz ul mg suizumjrz erıuğmndsrz´^ wuwıuğuğşj Vufndb+plnd!

Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğg udşljndj nğ rğşzj zhuıumz t auizrl muwndz .upupndkşuz nd muwndzndkşuz^ nğnzj ausuğ htı= t ünğ,u,ndrz çnlnğ muğşlrndkrdzzşğg! Giı rğşz^ Uığhtwouzr Zu.uüuag^ aumuxum çnlnğ ecnduğndkrdzzşğndz^ .upupndkşuz qşx= şğmuğu, t Auwuiıuzrz^ rim Kndğ=rnw Zu.uüua Tğınpuz wuwıuğuğu, t nğ muwndz .upupndkşuz huğuüuwrz^ muğşlr t çzumuznzujzşl Auwuiıuzr aşı wuğuçşğndkrdzzşğg! Vufndb+plnd^ udşljndj nğ Kndğ=ru hrır buğndzumt ausumuğüşl uwe auğjr st< Uığhtwouzr aşı ub.uıuz=g! {Sşz= mg yuyu=rz= nğ .upupndkrdz^ ızışiumuz öuğüujnds glluw^ nğhtiör uhuüuwrz uzağucşbındkrdz vöüuz= fşğuaimşlnd .upupndkşuz fğuw´^ wuwıuğuğşj Vufndb+plnd!

Wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud zuşd İtğmtw Lufğnf gzeü,şlnf nğ Puğuhupşuz aumusuğındkrdzg htı= vt ünğ,u,ndr +ıuğşğmğşuw fuğqmuzzşğnd zşğkuyuzjndsr ausuğ! Uz zbşj nğ uwi auğjr bndğ< Kndğ=ru nd Xndiuiıuz ausumuğ,r= şz!

Xndi-kğ=umuz ausuışp mşeğnzr suirz şğtm wuwıuğuğndkrdz sg gğud zuşd Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğ Andlndir U=uğ! Uz wuwızşj nğ kndğ= ihuzşğnd 60 anürznj .ndsç sg% ö+ğufuğr sg ül.udnğndkşusç uğetz rim sşmzu, t Uığhtwouz! Uxu<rz auzüğnduzrz uznzjst 25g hrır imirz ,uxuwndkşuz^ xndi-kğ=umuz ausuışp mşeğnzr iışp,ndstz şı=!

AUWUİIUZŞUZ  :NĞAĞEUĞUZUMUZ

GZEERSUERĞ :SÇUMJNDKRDZZŞĞ ETS ŞZ

UĞIUAŞĞK GZIĞNDKRDZZŞĞNDZ

Auwuiıuzr Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz şğtm auzerhndszşğ ndzşjud :nğağeuğuzumuz gzeersuerğ .sçumjndkrdzzşğnd uxu<znğezşğnd aşı! Zu. muwujud {Çuğüuduo Auwuiıuz´ mndiumjndkşuz pşmufuğ Üuürm ;uxndmşuzr aşı auzerhndsg^ wşınw% {Lndiudnğ Auwuiıuz´r uxu<znğe Tısnz Suğnd=şuzr aşı öğnwjg! Uxu<rzr aşı auzerhndsg ışdşj gzeustzg =uzr sg fuwğmşuz$ ;uxndmşuz mğmzşj rğ erğ=nğnbndsg^ gişlnf nğ Fuğvuhşıg ağucuğumuz htı= t zşğmuwujzt^ üulnf uğıuaşğk gzığndkrdzzşğndz^ şkt znwzrim gzığndkrdzzşğ glluz^ htı= vt nğ uwe bğ<uzrz Yubrzşuz hubı+zr ülnd. glluw znwzrim nğhti Fuğvuhşır uxcusşuw hubı+zumuıuğ!

Tısnz Suğnd=şuzr aşı auzerhndsg znwz üzuj=g ndzşjud nd Suğnd=şuzz ul hzeşj nğ mg huauz<şz Fuğvuhşır ağucuğumuzg!

Giı rğşz^ :nğağeuğuzg vr mğzuğ jğndrl^ =uzr eşx Çuğüuduo Auwuiıuz nd Lndiudnğ Auwuiıuz mndiumjndkrdzzşğg vşz ındu, rğşzj ausuquwzndkrdzg^ aşışduçuğ gzeersndkşuz ausuğ +ğumuğür srum ağuıuh auğjg% Zrmnl Yubrzşuzr ağucuğumuzz t!

FU:OUZŞUL İŞHNDA UĞ?$ VNDLOŞUZR ?UXUİNDZ?G

28 Eşmışsçşğrz^ Ündüuğuj kşsr Uxu<znğeuzriı şmşpşjdnw çumrz st< ışpr ndzşjud kşsr şğuzubznğa Uxu<znğe% İşhnda Uğ=$ Vndloşuzr fu.ouzsuz =uxuizrj lğsuz uğuğnpndkrdzg nd muıuğndşjud Anüşauzüiışuz wuındm hubı+z! Uğuğnpndkşuz zu.uüuaşj Brğumr kşsr Uxu<znğe Sr=uwtl Şhi$ U<uhuaşuz! Zşğmuw trz kşsr znğ Uxu<znğeg% Wnfzuz Şhi$ Wumnçşuz^ Suwğ Uknxr sruçuzzşğ^ fu.ouzşul İğçuöuzr auğuöuızşğg şd auduıujşulzşğ! Bşbındşjud nğ =uxuindz=g auzündjşulr auğuöuızşğnd ausuğ indür bğ<uzr usynyndsg mg .nğağeuzbt^ uzmuğşlr t uzfşğ< iüul^ aşışduçuğ fbıumrğzşğ% mnğndiır judg wupkuauğşlnf^ uxuzj wndiuauındkşuz ürğmg rwzulnd^ htı= t buğndzumşz rğşzj mşuz=r çzumuznz üzuj=g!

Sr=uwtl İğçuöuz uwi uxkrd euğqşul wrbşjndj nğ fu.ouzşul Uxu<znğeg Puğuhupşuz huışğuösr +ğşğndz srbı iğıuxndv huıüuszşğnf mg iynytğ iüumrğ uwz gzıuzr=zşğg^ nğnzj öudumzşğg rğşzj mşuz=g mnğizjndju, trz xuösr eubır fğuw! Rz= şdi zuauıum mg zmuındtğ^ =uzr nğ srzvşd fşğ<^ srzvşd uwz +ğg^ şğç uwlşdi vtğ mğzuğ zu.uüuaşl wndpuğmudnğndkrdzzşğndz^ szuj ,uxuwndkşuz ülnd. nd öna üzuj ?nfrı-r ausuouğumrz!

Zşğmuzşğg up+kşjrz irğndu, Uxu<znğer anürr auzüiındkşuz ausuğ nd .zmuğmşjrz uznğ wrbuıumg!

(ĞUZİUAUW ÖRZNDNĞ SG İHUZZNDŞJUD SULRR ST>

(ğuziumuz çuzumr şğş= örzndnğzşğ^ nğnz= sr<uöüuwrz 5000 anürznj ö+ğ=r sg muöstz zşği mg ,uxuwtrz Uğşdsışuz Uyğrmtr şğmrğzşğtz Sulrr st<^ şğtm ihuzzndşjuz umuzr sg huwkndsr aşışduz=nf! Önaşulzşğtz stmg )ğuziuauw örzndnğ t% Inğruz Riu.uzşuz!

Sr<uöüuwrz ö+ğ=g Uyğrmtr İuatl bğ<uzr st< mg huw=uğr uauçşmvumuz .sçudnğndszşğnd ets^ nğnz= mg wuğqumrz .upup çzumrvzşğnd fğuw nd ihuxzulr= şz% ıuğu,=ubğ<uzuwrz muwndzndkşuz!

ZNĞ*; WNFUMRS UÇŞPUW

RĞ UXU>RZ İ$ HUIUĞUÜG SUINWJ

Anüb$ I$ Wnfumrs Uçp$ İşğnfçşuz^ wşı qşxzueğndkşuz uhub.uğndkşuz bğ<uzg çnlnğşlnf^ zu.gzkuj +ğ^ 28 Eşmışsçşğrz suınwj rğ uzeğuzrm İ$ Huıuğuüg% Ündsüuçndr İ$ Nğednj Nğnısuz ıuouğtz zşği! Uğuğnpndkşuz zu.uüuaşj Kndğ=rnw Auwnj Huığruğ=% Usşz$ I$ İuaum Ç$ Uğ=$ Subulşuz!

Zşğmuw trz sşğ anüşdnğumuzuj euitz fşpuğudnğ auwğşğ nd uğcuzuhuırd ?uauzuzşğ! Wnfumrs Uçşpuwr ausuğ uwi wuımuzbumuz +ğg mg öndüuerhtğ Nğednj Nğnısuz ıuouğr uznduz ı+zu.sçndkşuz! Iğndu, gllulnf nğ ausuouğumr huıouxnf iuasuzuyumndszşğ mg ünğ,ueğndrz^ uwzndauzeşğq zşğmuw trz auduıujşulzşğ^ nğnz= zu.uöündbumuz çnlnğ sr<njuxndszşğg wuğüşlnf nd )rör=umuz aşxudnğndkrdzg huaşlnf^ aşışdşjuz İ$ Huıuğuürz nd çuczşjrz znğ+, Uçşpuwr ausuğ uzsnxuzulr uwi +ğnf iışp,ndu, anüşdnğ ndğu.ndkrdzg!

Wgzkuji İ$ Huıuğuür Wnfumrs Uçşpuw muğeuj rğ iğır .+i=g^ wşınw =uğnöşj Huığruğ= Auwğg!

Uğuğnpndkşuz uduğırz anüşdnğumuz euind zşğmuwujndjrvzşğz nd auduıujşulzşğ İ$ Aupnğendkrdz iıujuz znğ+, Uçşpuwr qşxusç!

(R(U BZNĞAUDNĞŞJ AŞZĞR: S:RKUĞŞUZG

(ndkhnlr sr<uöüuwrz eubzumjndkrdzg% (R(U bznğaudnğşj Aşzğr. S.rkuğşuzg% Auwuiıuzr ıuğnduw luduünwz )ndkhnlriı axvumndşlnd uxrknf!

(R(Ur Kfrkkgğ-r t<rz fğuw suizudnğuçuğ üğndu, t aşışdşulg$ {Auöndueth şğşdnwk t uğquzuüğşl nğ suğörm sg 10ğe uzüus mg axvumndr şğmğr luduünwz )ndkhnlriı^ uwe ul şğç gzeustzg 31 ıuğşmuz t! Mg bznğaudnğşz= {Xnsu´r mriuhubıhuz Aşzğr. S.rkuğşuzg% Auwuiıuzr {Iuğnduw luduünwz )ndkhnlriı´ mnvsuz uxrknf!

Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 143

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ

Վաղը՝ 31 Դեկտեմբերին, կը լրանայ մահուան ութերորդ տարին Վարդերես Գարակէօզեանի (Պոլիս, 18 Օգոստոս 1939 – Լոս Անճելըս, Քալիֆոռնիա, 31 Դեկտեմբեր 2012), պոլսահայ այն գրագէտին, որ մեկնեցաւ այս աշխարհէն անժամանակ մահով, 73 տարեկանին, երբ դեռ ունէր տալիք մեր գրականութեան:

Բանաստեղծ, խմբագիր, մանկագիր, արուեստի սիրահար ու անոր անսակարկ նուիրեալ մը, որ ասուպի նման յայտնուեցաւ պոլսահայ գրականութեան երկնակամարին, ապրեցաւ քիչ մը գաղթական կեանք՝ երկրէ երկիր, մեզի թողեց գրական երկեր ու ինքնատիպ դրոշմ՝ իբրեւ նաեւ հրապարակագիր, յետոյ անաղմուկ հեռացաւ, շրջապատի որոշ մարդոց ցուցաբերած վերաբերմունքէն կամ անտեսումէն քիչ շատ դժգոհ, սակայն իր շուրջի բացասական երեւոյթները առաւե՛լ մղեցին սեբաստացի ընտանիքի զաւակ Գարակէօզեանը, որ իր ուժերը լարէ դէպի գրականութիւն՝ յորձանքին ու բովին մէջ գրապայքարի. ի վերջոյ ան ունեցաւ ժողովրդականութիւն ու սիրուեցաւ գրական բազմաթիւ շրջանակներէ:

Յաճախելէ յետոյ Պօղոսեան-Վառվարեան վարժարանը՝ Գարակէօզեան կ'անցնի Պոլսոյ Կեդրոնական վարժարանը, ուր կ'ընդարձակուի իր մտածողութեան դաշտը եւ կը հիմնաւորուին այն գիտելիքները, որոնք յետագային ատաղձը պիտի կազմէին իր գրական անդրանիկ բոմբիւններուն: Կեդրոնականէն ներս ան կ'աշակերտէ հայերէն լեզուի ուսուցիչ, պոլսահայ ծանօթ արձակագիր եւ գիրքերու հեղինակ Տոքթ. Վարդան Կոմիկեանին՝ ամուսինը պոլսահայ համբաւաւոր եւ փնտռուած ասմունքողուհի, «Ասմունքի Իշխանուհի» եւ ներկայիս ալ Ուսուցչաց Հիմնարկի մանկապատանեկան «Ժպիտ» պարբերաթերթի ժրաջան խմբագիրներէն Սիլվա Կոմիկեանի: Նոյն վարժարանէն ներս Վարդերես Գարակէօզեան իրեն ուսուցիչներ կ'ունենայ նաեւ մասնաւորապէս Հրանդ Անդրէասեանը՝ գրաբարի, հայր Ներսէս Սէթեանը՝ մատենագրութեան: Կեդրոանէն շրջանաւարտ կ'ըլլայ 1958-ին:

Վերոյիշեալ երեք դաստիարակներուն շունչին ներքոյ հայերէնագիտութեամբ զինուած ու հայերէնի իմացութեան բաւական պաշար ամբարած Վարդերես Գարակէօզեանի հոգիէն երկու տարի ետք պիտի պայթէին գրական բողբոջներ, որոնք իբրեւ առաջին արձագանգ կամ երախայրիք՝ պիտի տպուէին «Մարմարա» օրաթերթին մէջ, երբ ան հազիւ 20-21 տարեկան երիտասարդ մըն էր: Կը ներկայացնենք Գարակէօզեանի ութ տողնոց այդ բանաստեղծութիւնը՝ «Ծովի Նման» խորագիրով.-

Անգոյն ես ծովի նման,

Գոյն ես փոխեր դարերով,

Արքաներու թագերու շուկաներէն յամրընթաց

Անցեր ես գառի նման.

Անգոյն ես, հզօր, խրոխտ,

Մեծ վանքի քարի նման.

Աղէկ ու գէշ նորն ալ կ'անցնի,

Կը մնա՛ս ծովի նման:

Պոլսահայ «Սան» եւ աւելի ուշ «Ճառագայթ» պարբերաթերթերուն բերած խրախուսանքն ու իբրեւ գրական բեմեր՝ 40-ականներէն անոնց մէջ իրենց գրական տաղանդը արտացոլացնող գրողներուն՝ Կարպիս Ճանճիկեանին, Զահրատին, Ռոպէր Հատտէճեանին, Զարեհ Խրախունիին, Գեղամ Սեւանին, Վարուժան Աճեմեանին եւ շատ ուրիշներու, յետագային պիտի միանար նաեւ Վարդերես Գարակէօզեանը, իր ներդրումը բերելով երէց գրչեղբայրներուն կողքին:

Համաշխարհային Բ. Պատերազմէն ետք  յայտնուող այդ տղաքը տակաւ առ տակաւ պիտի հիմնաւորէին գրական նոր շարժումի մը, գրական նոր դպրոցի մը սիւները, որոնց քովն ի վեր Գարակէօզեան՝ յատկապէս խրախուսիչ շունչովը թրծուելով Կարպիս Ճանճիկանի, ստեղծեց ի՛րը, հունաւորեց ի՛ր գրական-բանասեղծական ուղին, հարստացնելով պոլսահայ գրականութեան գանձարանը, որ 1915-էն ետք շարունակուած էր աւշայորդիլ արեւմտահայ ոսկեհուռ օղակին կապուած Մատթէոս Զարիֆեանի, Յակոբ Մնձուրիի եւ ուրիշներու գործերով:

Վարդերես Գարակէօզեան թէեւ երկար չմնաց Պոլիս ու չհասաւ տալու նշանակալից երկեր 60-ականներուն, սակայն Հայաստան գաղթելէ ետք՝ ու հոնկէ ալ Միացեալ Նահանգներ՝ հանդէս եկաւ ուշագրաւ երկերով, իր տեղը հաստատեց ոչ միայն իբրեւ քերթող, այլեւ խմբագիր ու մանկական երկերու հեղինակ:

«Մարմարա» օրաթերթին մէջ տպուած իր առաջին քերթուածէն շատ չանցած՝ 1960-ին, Պոլսոյ մէջ լոյսի բարիքին եկաւ իր առաջին քերթողագիրքը՝ «Իմ Մասիս» խորագիրով, արժանանալով յատկապէս նորարարական շարժումի տղոց ջերմ գնահատանքին, մինչ պահպանողական ուղեգիծը բռնած որոշ գրաքննադատներ հեգնական վերաբերմունք ցոյց տուին Գարակէօզեանի երախայրիքին հանդէպ:

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 1)