|
Stflrdı Vufndb+plndr şlnwkg Pgğpgöiıuzr st< {KNDĞ?RU^ AUWUİIUZZ UL ZŞĞUXŞUL^ RĞ EXZŞĞG ÇUJ MG HUAT ÇNLNĞ UWZ ŞĞMRĞZŞĞNDZ NĞNZ? MG ÇUCZŞZ PUĞUHUPR ST> AUBINDKRDZ RĞUMUZUJZŞLND KNDĞ?RNW SUPKUZ?G´ |
|
Kndğ=rnw Uğıu=rz Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plnd^ nğ Pgğpgöiıuz üuju, t^ anz ausuliuğuzumuzzşğnd .+i= ndppşj nd öuzuöuz zrdkşğnd muğürz uzeğueuğqud zuşd Puğuhupşuz auğjr fşğ<rz öuğüujndszşğndz şd gzeü,şj ıuğu,=ubğ<uzr st< .upupndkrdzg auiıuışlnd muğşdnğndkrdzg! {Kndğ=ru rğ exzşğg çuj mg huat^ Auwuiıuzz ul zşğuxşul^ çnlnğ uwz şğmrğzşğndz nğnz= mg çuczşz Kndğ=rnw uwi umzmulndkrdzzşğg´^ giud Vufndb+plnd! Stflrdı Vufndb+plnd giud nğ kğ=umuz ub.uğag s+ıtz mg aşışdr uwz öuğüujndszşğndz^ nğnz= uğquzuüğndşjuz şğç Uığhtwouz 30 ıuğrt r fşğ auwşğnd üğudsuz ıum szuju, Puğuhupg yğmşj uwe çxzuüğudndstz! {Sşz= Uığhtwouzrz ö+ğufrü muzüzşjuz= nv sruwz şpçuwğumuz muhşğnd çşğndsnf^ uwl zuşd uznğ ausuğ nğ Uığhtwouzr sr<usındkrdzg +ğrzudnğ nd uğeuğ tğ! Arsu uwlşdi muğşlr hrır glluw nğ ıuğu,=ubğ<uzr oumuıuürğg yn.ndr nd Mnfmuir st< aubındkrdz nd muwndzndkrdz auiıuındr! Kndğ=ru^ Auwuiıuzz ul zşğuxşul^ rğ exzşğg çuj mg huat çnlnğ uwz şğmrğzşğndz nğnz= mg çuczşz Kndğ=rnw fşğr supkuz=g´ giud Kndğ=rnw Uğıu=rz Zu.uğuğg! |
|
XNDİUİIUZ UZGZENDZŞLR MG ZMUIT PĞRSR AUĞJNF KNDĞ?RNW ERĞ?NĞNBNDSG |
|
?ğtslrzr çuzçşğ Isrkğr Yti=nf şğtm suslnw uindlrir sg gzkuj=rz uzeğueuğqud Kndğ=rnw aşı wuğuçşğndkrdzzşğnd ktsuwrz^ zbşlnf nğ Kndğ=ru muğşdnğ nd xuösufuğumuz ünğ,gzmşğ t Xndiuiıuzr ausuğ! Uz gzeü,şj nğ Uzüuğu nd Snimndu işğı+ğtz mg ausuünğ,umjrz ıuğu,=ubğ<uzuwrz üğşkt çnlnğ auğjşğnd st<! Nğhti +ğrzum Yti=nf zşğmuwujndj Puğuhupşuz auğjnf öuğüujndszşğg nd giud nğ Xndiuiıuz nd Kndğ=ru .upupuhua erıuğmndsr mşeğnz sg ndzrz Uığhtwouzr st<! Çujr uımt mg ausuünğ,umjrz zuşd İndğrnw .upupuhua uxu=şlndkşuz ,rğtz zşği! Üulnf ıuğumuğ,ndkrdzzşğndz^ Yndkrzr çuzçşğg zbşj nğ Xndiuiıuzr ausuğ uzgzendzşlr t Pğrsr auğjnf Kndğ=rnw erğ=nğnbndsg^ aşışduçuğ xndiumuz mnpsg mg buğndzumt ausçşğuıuğ qşdnf çujuığşl Xndiuiıuzr ışiumtıg! {Fiıua şz= nğ ndb mus muznd.^ kndğ= ünğ,gzmşğzşğ hrır auimzuz nğ Xndiuiıuzr erğ=nğnbndsg orbe nd rğudujr t´^ erışl ındud Isrkğr Yti=nf! Çuzçşğr .+i=şğnd ausuquwz^ İndğrnw st< ul şğçşsz ecnduğ huaşğ iışp,ndu, şz çuwj Yndkrz nd Tğınpuz wu<npu, şz yn.ueuğq ör<ndszşğ gzşl nd =upu=umuz mus= jndjuçşğşl uwe ör<ndszşğnd auğjnf! Wrbşjzşz= nğ Zu.uüua Tğınpuz Pğrsg vr ouzvzuğ nğhti xndiumuz anpuıuğu,=! |
|
AXNSR HUHR RĞU? UWJŞLNDKRDZZ ND {?RDĞIRİIUZ´R UPSMUWUĞNWJ ?UĞITİG |
|
Rğu=şuz ?rdğıriıuzr pşmufuğzşğg r wrbuıum uwi uwjşlndkşuz^ ağuhuğum auzşjrz Axnsr Huhrz zndrğndu, eğnbsuzrb sg! Uauduirm uwi eğnbsuzrbg erduzuürıumuz ıuüzuhr sg ,zndze ındud rğ çnfuzeumndkşuz huıouxnf! :zerğz uwz t nğ eğnbsuzrbr fğuw huımşğndu, t Axnsr (ğuzir=+ U$ ?uauzuwuhşıg^ rim uznğ ül.ufşğşd {Sş, ?rdğıriıuz´r =uğıtizşğtz stmg$ =uğıtirz fğuw nğhti ?rdğıriıuz gzeüğmndu, şz Kndğ=rnw auğuduwrz nd auğud- Uwi =uğıtig sş, upsndm çuğqğujndj Kndğ=rnw muxufuğumuz nd =upu=umuz bğ<uzumzşğt zşği! Kşğkşğg üğşjrz nğ Tğhrlr rb.uzndkrdzzşğg yuiı+ğtz Y??r =uğnövndkrdz m'rğumuzujzşz! T*STĞ VTLR?% ?RDĞIŞĞND AĞUIUĞUMU; ?UĞITİRZ SUİRZ Kndğ=ru uzağucşbı aumuöeşjndkrdzg jnwj ındu, t Ardiriuwrz Rğu=r ?ğıumuz Bğ<uzuwrz Fuğvndkşuz mnpst Huhr Rğu= uwjşlndkşuz muhumjndkşusç ağuıuğumndu, wrbuıumr eğnbsukndpkrz^ nğndz st< jnwj mg ığndr Kndğ=rnw muğü sg zuauzüzşğz ul zşğuxznp =uğıti sg! Gzeersndkşuz bğ<uzumzşğ hzeu, trz nğ Kndğ=ru uzağucşbı aumuöeşjndkrdzg jnwj vt ındu, uwi =uğıtirz ets^ çuwj uwe hzendsg sşğcndşjud U- Wuwıuğuğndkrdz sg ağuhuğumşj zuşd Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkrdzg^ euıuhuğışlnf eth=g! {Axnsr Huhr uwjşlndkşuz uxrknf Rğu=şuz ?rdğıriıuzr rb.uzndkrdzzşğg ağuhuğum auzu, şz eğnbsuzrb sg^ nğnd fğuw huımşğndu, şz sşğ şğmğr muğü sg zuauzüzşğg% nğhti ?rdğıriıuzr sui! Mnv m'ndppşz= nğhtiör Rğu=şuz ?rdğıriıuzr hşıumuz suğsrzzşğg uzsr<uhti iğçuüğşz uwi mnhrı i.ulg nd huğöuçuzndkrdz ıuz uwi auğjr suirz´^ gindşjud kğ=umuz mnpsr wuwıuğuğndkşuz st<! |
|
UXZNDUÖZ 1129 LĞUÜĞNP AŞIUHZENDSZŞĞND ŞZKUĞMNDU; T :NĞAĞEUWRZ ZU:MRZ HŞINDKRDZZŞĞND ST> |
|
{Uğeuğndkrdz lğuüğnpzşğnd ausuğ´ uzndznf nd=ğuzumuz arszueğusg ağuhuğumşj ışpşmuürğ sg^ nğst wuwızr mg euxzuw nğ 2020 kndumuzrz :nğağeuwrz zu.mrz hşındkrdzzşğnd st< uxznduöz 1129 lğuüğnp şzkuğmndu, t aşıuhzendszşğnd nd ozbndszşğnd! Wuğqumndszşğnd usşzusş, eth=şğg% 890 eth=^ rğumuzuju, şz rb.uzndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvzşğnd mnpst! Lğuüğnpzşğ wuou. krğu.r fşğu,ndu, şz İhrıum Xndirnw^ Xndiuiıuzr nd Nd=ğuzrnw st<! Rğuduhubıhuzzşğ mg yuiışz nğ lğuüğnpzşğnd ausuğ usşzufıuzüudnğ şğmrğg İhrıum Xndiruz t! Fşğnwrbşul arszueğusg mg zbt nğ 2020rz Auwuiıuzr st< uğquzuüğndu, t lğuüğnpzşğnd ets wuğqumsuz 10 eth= nd euıumuz 5 aşıuhzends! Fşğ<rz sr<uethg huıuau, t uzjşul usri! Uöuındkrdz quwzuiyrdxr muwuzr lğuüğnp Uğıum :ndlşuz şd =ustğusuz Muğtz Vrlrzmuğşuz^ ndppumr aupnğendsr gzkuj=rz^ şğç mg lndiuçuztrz gzeersndkşuz jnwjg^ wuğqumsuz şzkuğmndu, trz .ndsç sg jndjuğuğzşğnd mnpst! |
|
AUWMUMUZ ŞD LUIRZ MUKNLRM ÜŞĞŞÖSUZUINDZŞĞND FĞUW EĞUSUIUZ BT#Z? SG MG MUXNDJNDR$$$ |
|
Ouğıuğuhşızşğnd huluır Uzüuğuwr çuczr ız+ğtz Ktöouz Üuğuündb- {Aumuxum sşğ mnvrz nd muıuğndu, ersndszşğndz^ brzndkşuz ub.uıuz=g mg buğndzumndr! Uırmu uzwuğüulrğ fşğuçşğnds t Uzuınlndr çuösusbumndkuwrz muxnwjr zmuısusç! Uırmu suğend rğudndz=zşğnd .u.ınds t nd çuğçuğnindkrdz! Nf nğ ul anz kupndu, glluw^ =ğriınzşuw mus suasşıumuz^ uwe suğenj üşğşösuzzşğnd fğuw htknz kuyşlz nd btz= muxndjuzşlg% uzsuğemuwrz uğuğ= t^ wuzjuünğ,ndkrdz t´^ zbşj Ouzıuz^ huauz<şlnf brzndkşuz ub.uıuz=r eueğşjndsg! |
|
Kndğ=rnw st< Xndiuiıuzr eşihuzr ihuzndkrdzg ARZÜ USÇUİIUZŞULR% JSUA ÇUZIUĞMNDKRDZ |
|
Uzüuğuwr şpşxzueuı uışuzg şğtm euıuforx ağuhuğumşj Kndğ=rnw st< Xndiuiıuzr eşihuz Uzığtw ?uğlnfr ihuzndkşuz uxzvndkşusç! Rzvhti ,uz+k t^ xndi eşihuzg 19 Eşmışsçşğ 2016rz ihuzzndu, tğ Uzüuğuwr st<^ uwz huandz^ şğç şlnwk m'ndzşzuğ uğerumuz uğndşiır kuzüuğuztz zşği^ jndjuauzetir sg çujsuz uxrknf! Kndğ= niırmuzzşğg ışpdnwz fğuw ihuzzu, trz noğuünğ,g^ nğ zu.mrz niırmuz tğ% Stflrdı Ulkgzkub uzndznf! Euıumuz ünğ,nf arzü usçuiıuzşul jsua çuzıuğmndkşuz euıuhuğındşjud^ ndk anür ul% ndk ıuğnduw çuzıuğmndkşuz huırc iıujud! |
|
MRZ UXU>ZNĞEZŞĞND KRDG UDŞLJU; T UB:UĞARZ ST> |
|
Fşğ<rz ıuğrzşğndz ub.uğar st< udşlju, t mrz uxu<znğezşğnd^ rzvhti zuşd sr<uöüuwrz muösumşğhndkrdzzşğnd pşmufuğ hubı+zzşğnd ülnd. üızndnp mrzşğnd krdg! İkukriku gzmşğndkşuz ındşulzşğnf^ 1960tz srzvşd 2021 kndumuzzşğ^ 58 şğmrğzşğ pşmufuğndu, şz mrzşğnd mnpst! Fşğ<rz 50 ıuğrzşğndz^ 13 şğmrğzşğnd st< mrzşğ =uzr sg uzüus şpu, şz Fuğvuhşı mus Zu.uüua! Mrzşğ uxudşl wuou. hubı+zr ülnd. uzju, şz Znğ Öşluzıuwr nd (rzluzıuwr st<! Srucusuzum ub.uğar 119 şğmrğzşğnd st<^ mrzşğ şğçş= vşz gzığndu, pşmufuğ hubı+zzşğnd ülnd.! Huzmluıtbr Fuğvuhşı Btw. Auirzu Fuorı 17 ıuğr buğndzum pşmufuğu, t şğmrğg! Usşzuşğmuğ hubı+zufuğu, mrzşğnd juzmrz st< şz Azemuiıuzr Fuğvuhşı Rzırğu Muzır% 16 ıuğr^ Üşğsuzrnw Fuğvuhşı Uzmtlu Stğ=tl% 15 ıuğr! SUMr ül.udnğ =uğındpuğndkşuz ındşulzşğnf^ zu.uğuğumuz hubı+zzşğnd 21 ınmnig mg fuğşz mrzşğ^ :nğağeuğuzzşğnd st< mrzşğ mg muösşz 25 ınmni! |
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
20- Արդարեւ, Աճառեան այն բացառիկ գիտնականներէն էր, որ պաշտօնի կամ դրամի համար իրենց կարծիքը չեն փոխեր. աւելին՝ չեն գործեր իրենց խիղճին դէմ: Ունեցած ենք եւ այսօր ալ ունինք բազմաշերտ տաղանդով օժտուած գիտնականներ, որոնք զանազան ոստաններու մէջ իրենց բարոյական գայռը ահաւոր անասնութեամբ մը իրարու երես կը նետեն...: Հո՛ս է կրկին տառապանքը ցեղիս, որ մեզ կը լեցնէ տրտում, դառն զարմանքով, այդ աղտեղութիւնները ասպատակիչ մոլուցքով մը տարածելով մամուլէ մամուլ, բեմէ բեմ...: Լեզուաբանը՝ որպէս լեզուի ուսումնասիրութեամբ զբաղող մասնագէտ, անհրաժեշտ է որ իմանայ հնարաւորինս շատ օտար լեզուներ: Լեզուներու իմացութիւնը, բնականաբար, կ'եղբայրանայ տիեզերաշունչ հանճարի միտքի շանթերուն հետ: Աճառեան՝ որպէս այդպիսի հայ գիտնական, ամէն բանէ առաջ, իր առաքինութեանց հանդէսովը մնաց միշտ յարգուած, նուաճուն գրականագէտ- Մեծ գիտնականը 40-
«...Լոնտոնից պաշտօնական գրութիւն էր եկել, շտապ պէտք է թարգմանուէր եւ պատասխան ուղարկուէր: Անգլերէն նա (Հր. Աճառեան) գիտէր համարեա մայրենիի նման, չնայած քիչ էր գործածում: Բնագրից Շէյքսփիր էր կարդում, Պայրըն: Իսկ իրլանտացի Պեռնար Շօն՝ նրա սեղանի գիրքն էր...: Ճոխ հիւրընկալութիւն էր կազմակերպուել տարբեր երկրներից Հայաստան ժամանած պաշտօնական անձանց համար: Եկել էին Իսպանիայից, Իտալիայից, Յունաստանից, Իրանից, Հնդկաստանից... Եւ, պատկերացնո՞ւմ էք, հրաւիրուած էր ընդամէնը մէկ թարգմանիչ: Ապշել միայն կարելի էր, թէ թարգմանիչը ինչպէ՞ս էր կարողանում այդ բոլոր օտար ազգերի լեզուները թարգմանել: Հիւրերը պարզապէս ցնցուած էին: Թարգմանիչը ոչ միայն թարգմանում էր, այլեւ իր կողմից հաճոյախօսութիւններ էր անում, անեքթոտներ պատմում, մէկը միւսից իմաստալի կատակներ անում: «- Յիրաւի, ոչ միայն հրաշք է Հրաչեայ Աճառեան, այլ՝ առասպել արմենազարմ, հազարամեակի մը մէջ խտացած Աներկրորդ Քանքար: Աճառեանի մէջ վերոյիշեալ անթիւ առաքինութիւններուն շարքին, գերիվեր ամէն բանէ՝ անխառն հայրենասէրը կը պոռթկայ: Իր ողջ կեանքի ամբողջ ընթացքին, ան յոյժ կարեւորութեամբ կը շեշտադրէր ազգիս միասնականութիւնը: Գրական հայերէնի երկու՝ արեւմտահայ ու արեւելահայ հատուածները իբրեւ մէկ ամբողջութիւն՝ իր հաւատոյ հանգանակն էր: Այս առնչութեամբ, կը բերեմ այլ ապացոյց մըն ալ Աճառեանի «Կեանքիս Յուշերից» (Երեւան, 1967) գիրքէն, որուն մէջ ան կը գրէ, որ Գէորգեան Ճեմարանի երկու ուսուցիչներ օր մը լսելով Պոլիսէն նոր Վաղարշապատ եկած իր քրոջ ռուսահայերէնը՝ կը զարմանան, եւ այդ երկու ուսուցիչներէն մին կը հարցնէ. - Քիչ մը վիրաւորիչ այդ հարցումին՝ Աճառեանի քոյրը զարմանքով կը պատասխանէ. - Մեծ գիտնականը մէջբերելով իր քրոջ հետ պատահած այս դէպքը՝ կը գրէ. «Այս փոքրիկ միջադէպը ես հաճոյքով պատմեցի ցոյց տալու համար, թէ որքա՛ն սխալւում են նրանք, որոնք մեր երկու բարբառները իրարից անջատում են իբրեւ տարբեր լեզուներ եւ նրանց միջեւ մի մեծ անջրպետ են շինում: Արեւմտահայերը ամենամեծ ճշդութեամբ հասկանում եւ սովորում են արեւելահայ լեզուն...»: Աճառեանի՝ արեւմտահայերէնի նկատմամբ այս հաստատակուռ աջակցութիւնը, կեցուածքը, համոզումը լուսարձակի տակ բերելէ ետք նորէն կ'ըսենք.- Արդարեւ, անհունաստեղծ մեծութիւն է Հրաչեայ Աճառեան իր անպարագիծ մտածողութեամբ, մեզ հիազարհուր պահած իր ահռելի վաստակով, բազմահարիւր մեծարժէք երկերով: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 4 եւ ՎԵՐՋ) |
Rzvhti =uzrji üğşjrz=^ 5-
Işpumuz lğuınd upçrdğzşğ şğtm ürbşğ aupnğeşjrz üuwkumprv lndğ sg! Uzüuğuwr Ndlndi bğ<uzrz st< hrır muxndjndr {Rlltğ´ eğusuıuz znğ btz=g! Muxnwjr arsşğg ynğşlnd gzkuj=rz wuwızuçşğndu, şz suğemuwrz nimnğzşğ! Iğndu, gllulnf nğ uzbuğc mulndu,zşğnd uğ.rdzşğnd ausuquwz^ uwe fuwğg zu.uhti şpu, t auwmumuz şd luırz muknlrm üşğşösuzuındz^ Ouğıuğuhşızşğnd huluıg mnv ndppşj nğhtiör brzndkşuz ub.uıuz=g uzsr<uhti gzeauındr$ uwe zhuıumnf uzsr<uhti ersndszşğ wpndşjuz huımuz suğsrzzşğndz!
Ինչպէս յաճախ կ'ըսուի՝ շատ աշխատող ու շատ գրող, բազում երկեր, աշխատութիւններ արարող մարդը բնականաբար թոյլ կու տայ նաեւ որոշ բացթողումներ: Եւ Հրաչեայ Աճառեանի նման լայնընդգրկուն գործունէութիւն ծաւալած գիտականը բնականաբար չէր կրնար զերծ մնալ մանր-
Մէկ խօսքով, օտարները կը զարմանային, կ'ապշէին մեծ գիտնականին լեզուաիմացութեան վրայ, կարծելով որ ան իրենց ազգակիցն է: Ասոր վառ մէկ ապացոյցը կու տայ Շահէն Զաքարեան՝ «Հրաշքը» վերնագիրով իր ակնարկին մէջ.-