ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
81. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 15 ՄԱՐՏ 2021 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

Uığhtwouzr Zu.uüua Ulrwşdr wuwıuğuğndkrdzg

{HUIŞĞUÖSR T>G MG YUMŞZ? ND ZNĞ T> SG MG ÇUZUZ?´


Kğ=umuz lğuınd upçrdğzşğ mg aupnğeşz nğ Uığhtwouzr Zu.uüua Rlaus Ulrwşd gzendzşj ŞUAM-r ziıubğ<uzr zu.uüua^ Bndtır Uğıu=rz Zu.uğuğ Uzz Lrzıtz^ zuşd uznğ gzmşğujnp huındrğumndkrdzg! Uwi auzerhsuz uxrknf uz wuwıuğuğndkrdzzşğ gğud nd auiıuışj nğ ŞUAM uwz suğsrzz t nğ ndppumr eşğumuıuğndkrdz ndzr Auwuiıuzr nd Uığhtwouzr sr<şd uxmuw aumusuğındkrdzg lnd,şlnd auğjrz st<!

Rlaus Ulrwşd giud nğ arsu çu.ndszşğg uwlşdi huısndkşuz uzjuz nd htı= t zuwrl ethr uhuüuw! Mg sıu,şs nğ huışğuöstz fşğ< uzju, vnği usrizşğnd gzkuj=rz şğmnd mnpsşğz ul jnwj ındrz ethr uhuüuw zuwşlnd^ arz t<şğg yumşlnd nd znğ t< çuzulnd mus= sg! Uirmu buı muğşdnğ t^ giud uz!

Uığhtwouzr Zu.uüuag erışl ındud nğ çxzuüğudndst uöuıuüğndu, bğ<uzzşğndz st< imiu, t fşğumuzüzndsr ub.uıuz=g^ çuwj uwi ıuğu,=ubğ<uzr ürdpşğndz nd =upu=zşğndz st< sbumndkuwrz wndbuğquzzşğz nd şzkumuxnwjzşğg çnlnğnfrz =uzendu, şz^ ndiır gzşlr= buı ünğ, muw! Çnlnğnfrz =uzendu, bğ<uzzşğnd ıuğu,ndkrdzg ıuig auöuğ =rlnsşkğ =uxumndirtz udşlr t!

Ulrwşd giud nğ imiu, şz çuzumjrl nğhtiör Auwuiıuzr nd Uığhtwouzr sr<şd aupnğeumjndkşuz muhşğg fşğuçujndrz! Uirmu sui mg muöst 9 Znwşsçşğrz iınğuüğndu, ausuquwzuüğrz! {Öuzuöuz sumuğeumzşğnd fğuw =uzr sg çuzumjndkrdzzşğ ndzşjuz=! Mg auduıus nğ uirmu mğzuw sşmzumtı sg gllul nğhtiör usçnp<nfrz ünjşz= huışğuösr t<g^ uwe t<g knpndz= huısndkşuz^ nğnfaşışd aupnğeumjndkşuzj muhşğnd fşğumuzüzndsg ıuğu,=ubğ<uzrz st< çnlnğrz ausuğ +üıumuğ hrır glluw^! Şi uğetz wuwıuğuğu, şs nğ Uığhtwouz huığuiı t uınğ! Sşz= sşğ huğıumuzndkrdzg muıuğşjrz=^ sşğ anpusuişğg uöuışjrz=! Mşuz=r mnvşjrz= SUM-r Uhuanfndkşuz :nğandğer şd ŞUAM-r nğnbndszşğg! Arsu htı= t nğ sıu,şz= uhuüuwr suirz´^ giud Ulrwşd! Uzz Lrzıt rğ muğürz giud nğ ŞUAM-r ziıubğ<uzr nğhti zu.uüua^ mg sıu,t nğ uxu<zumuğü muğşdnğ t hubıhuzşl Şdğnhuwr Uzfıuzündkşuz eğndkrdzg! ŞUAM uwcs euğqşul hrır fşğu=zzt uwz auğjg kt rzvşğ mğzuw gzşl nğhtiör rğ zhuiıg çşğt ıuğu,=ubğ<uzr çu.ndszşğnd auğjg lnd,şlnd ausuğ!


UIĞHTWOUZJRZŞĞ :UYUZŞJRZ

{UĞSTZYĞTİ´R MUW?T>G


Buçukufşğ<rz uığhtwouzjr ausumuğvuatzzşğ .uyuzşjrz Auwuiıuzr hşıumuz lğuındumuz ünğ,umulndkşuz {Uğstzyğti´r muw=t<g! ?uzr sg cus buğndzum muw=t<r fğuw öşışpndu, szujrz Rlaus Ulrwşdr şlnwkr sg ışiuüğndkrdzz nd {Puğuhupg Uığhtwouz t´ fşğıuxndkşusç üğndkrdz sg!

Şğtm muw=t<r ub.uıuz=g fşğumuzüzndu, tğ!

Auwmumuz upçrdzşğ mg üğşz nğ 2020 kndumuzg Auwuiıuzr ışpşmuındumuz uzfıuzündkşuz uxndsnf usşzuecnduğ ıuğrz tğ! Stıruwr ynğquütı İusndtl Suğırğnişuzr ındşulzşğnf^ ausumuğüvuwrz wuğqumndszşğnd aşışduz=nf üupızr ındşulzşğnd sş, ıuğnpndkşusç uğıuani= şpu, t şğmğtz^ zşğuxşul Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz^ Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğndkşuz nd hşıumuz muğşdnğ uwl auiıuındkrdzzşğnd ındşulzşğg! Mg hzendr nğ irhtğ-wuğqumndszşğg muösumşğhndu, şz +cuzeum ndcşğnd u<umjndkşusç$ suizumju, şz Kndğ=ruwtz {at=gğ´ .ndsçşğ^ rzvhti zuşd fuğqnd {at=gğ´uwrz muösumşğhndkrdzzşğ% ub.uğar öuzuöuz şğmrğzşğtz!


YUBRZŞUZ-İUĞÜİŞUZ AUZERHNDS


Buçuk şğşmnwşuz cusşğndz^ Auwuiıuzr Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz nd Zu.uüua Uğstz İuğüişuz zu.uüuaumuz ziıufuwğrz st< auzerhnds sg ndzşjuz rğuğnd aşı^ =zzuğmşlnf zşğ=rz-=upu=umuz ıuüzuhg nd uwe ıuüzuhtz şl=şğ üızşlnd muğşlrndkrdzzşğg!

Znwz cusndz gzeersuerğ auğrdğudnğ jndjuğuğzşğ audu=ndşjuz ziıufuwğrz s+ı nd imiuz hnxul nd muzvşl^ huauz<şlnf Yubrzşuzr ağucuğumuzg! Niırmuzndkrdzg orüşğ ünğ,ueğşj jndjuğuğzşğg Hupğusşuz hnpnıuwr uwe auındu,tz aşxujzşlnd zhuıumnf! Işpr ndzşjud =ub=bnd=!


HUIĞRUĞ? AUWĞG JUDUMJNDKRDZ

 WUWIZŞJ ZU:UĞUĞ İNWLNDRZ


Kndğ=rnw Auzğuhşındkşuz Zşğ=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Sş,uwuğü İrdltwsuz İnwlndr suwğg% İtğftk İnwlnd suaujud 13 Suğı 2021 Buçuk +ğ! Uwi uxkrd^ Z$U$I$ İuaum Ç$ Huığruğ= İğçuöuz Auwğg Zu.uğuğ İrdltwsuz İnwlndrz judumjuürğ ndpuğmşlnf^ wuzndz Huığruğ=umuz Uknxr şd Auw ausuwz=rz judumjndkrdz wuwızşj!


(ĞUZİUAUW ŞĞÜVNDARR ŞLNWKG ARUJNDS

HUIOUXŞJ EUIUMUÖSRZ


Rzvhti ub.uğar çuösukrd şğmrğzşğnd^ (ğuziuwr st< znwzhti^ ustz ıuğr mg muösumşğhndr {Quwzg´ uzndznf şğucbıumuz zu.uür,g^ ıuğnduw luduünwz şğürv-şğüvndarz {wuwızuçşğşlnd´^ şğucbıuitğzşğnd şd euıumuösr =ndtuğmndkşusç luduünwzg gzığşlnd zhuıumnf!

13 Suğır şğşmnwşuz uzumzmul sg huıuaşjud uwi aupnğeubuğr gzkuj=rz! {Mnwğ ndzmzeğndkrdzzşğ´nd yndltz zşği auzeti şmud )ğuziuauw şğüvndar Uzuarı Hnwuoşuz! Uz ındındmr anüşhuğuğ azvrdzzşğnd zşğ=şd znğnfr sşmzuçuzşj auwmumuz cnpnfğeumuz {Arzüulu´ şğüg^ muğü sg ınpşğ şğüşlnf zuşd )ğuzişğtz lşöndnf! Aupnğesuz uwe auındu,g uzsr<uhti ıuğu,ndşjud gzmşğuwrz juzjşğnd st< nd auğrdğudnğzşğ rğşzj sşmzuçuzndkrdzzşğg gğrz ünfşlnf şğüvndar Uzuarıg!

Şğür gzkuj=rz euıumuösr uzeuszşğg çuxr çndz rsuiınf^ rğşzj bndzvg huau, m'ndzmzeğtrz Uzuarıg nd rğuğnd mg auğjztrz kt r#zv lşöndnf m'şğütğ sğjndsr suizumrjg! Şğç şğür auındu,r sg st< Uzuarı uğıuçşğşj {Uğstzr´ çuxg^ euıumuösr uzeuszşğg rğşzj ets=r uğıuwuwındkşusç ünandzumndkrdz wuwızşjrz! Uzuarır üşpşjrm^ wndörv nd buı uzmşp, muıuğndsg iırhşj nğ euıumuösr çnlnğ vnği uzeuszşğz ul euxzuz nd wnızmuwi ,uyuauğşz auwndarz! Znwz huaşğndz eualrotz ul vtrz lxşğ ,uyuauğndkrdzzşğg!

Uzuarıg 25 ıuğşmuz t^ Auwuiıuztz üupku, t (ğuziu! Uz ,zu, t şğucrbızşğnd gzıuzr=r st<! Çşsr fğuw rğşz mg znduüumjtrz rğ şpçuwğg &auğndu,uwrz znduüuğuz/ nd sş,auwğg% &ındındm/!


ÜUXZRM İIŞYUZŞUZR {SPQUDUZ>UWRZ FTHG´ XNDSUZŞĞTZNF


Auwuiıuzjr sş,uzndz üğumuzuütı^ uğndşiır fuiıumubuı ünğ,rv Üuxzrm İışyuzşuzr {Spquduz<uwrz +ğşğ´ fthg 1915r npçşğüumuz +ğşğnd suirz uxu<rz üşpuğndşiıumuz iışp,uünğ,ndkrdzz t şd lnwi ışiu, t 1945rz! Fşğ<şği fthg kuğüsuzndu, t xndsuzşğtzr nd ağuıuğumndu,% Hnd=ğtbr st<! Fthr kuğüsuzvndarz Hnd=ğtbr auw ausuwz=r sıudnğumuz wuwızr ets=şğtz stmz t% Suıltz Üuğuüubşuz! Uz m'git nğ şdğnhumuz uxu<rz lşöndz^ nğnf kuğüsuzndu, t uwi auınğg^ xndsuzşğtzz t! Ürğ=g ağuıuğumndu, t {Uğuğuı´ ıhuğuzr mnpst^ 466 t<nf^ 272 çujuığumuz z+kşğnf^ rim fşğ<udnğndkşuz% zmuğzşğnf!

Üğ=r ağuıuğumrvzşğg erışl mndıuz nğ r"zv sşp= nğ ?nğnzuwr ausuouğumr zşğmuw huwsuzzşğndz ıum uzmuğşlr t b=şp bznğauzeti sg iuğ=şl uwi üğ=r ausuğ^ iumuwz şkt froumg knwluınd glluw^ ,ğuüğndu, t Uhğrlrz sr<njuxnds sg iuğ=şl uwi ıhuüğndkşuz uxrknf!

Erışl ıuz= nğ fthtz uz<uı çucrzzşğ xndişğtzr ul kuğüsuzndu, şz şd lnwi ışiu, xndiumuz {Iğndchu Zuğnınf´ &Cnpnfndğezşğnd çuğşmusndkrdz/ uzndz aşprzumudnğ usiuüğr st<!


Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 187

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ



Միւս կողմէ, եթէ Վահան Տէրեան բանաստեղծը իր մաքրափայլ, այլեւ մթնշաղազօծ անուրջներուն մէջ ապրելով արնաներկ գարունը արեւմտահայ աշխարհի, տեսնելով անոր մատնիչ պայծառութիւնը, լսելով անոր առնացի դոփիւնները «վաղուան խորհրդաւոր արշալոյս»ին մէջէն, Չարենցի՛ն վիճակուեցաւ սակայն ասպատակել յոյսն ու յուզումը «Գարուն»ին՝ իմացական ու շօշափելի ժառանգութիւնը մեր հինաւուրց, հնադարեան Հայրենիքին.-

Ահա մեզ մօտ կրկին գարուն,

Երեւանում ահա կրկին

Գարունն անմար բոյր է վառում

Եւ բորբոքում աշխոյժ գրգիռ:

Եօթը գարուն ահա արդէն

Հեռու սրից, ահից, մահից,

....................................................

Յիշում ես, սի՛րտ, գարուն մի այլ,

Երբ տնկեցին ծառերն այս նոր,

Երբ մեր բոպիկ մանկանց նման

Նրանք դեռ մերկ, նրանք տկլոր...

.....................................................

Գարո՞ւնն է այս ծաղկում արդեօք,

Թէ՞ երկիրն է անդուլ աճում...


«Գարուն»ին յուզումը Եղիշէ Չարենց քնարերգակի ներաշխարհէն ներս սոսկ մարմնական, տարփական գրգիռներու գեղգեղանք չէ. հոն յստակօրէն մնայուն կերպով կան տամկացած աչքեր, որ իրենց մտածման ոլորապտոյտներուն մէջ կ'առնեն փառատենչիկ, ընչաքաղց ու նանրահաշիւ կռիւներու ողբերգատրամները, քինավառ մատնութիւնները, բանսարկութեանց, կուսակցամոլութեան աւերակոյտերու մոխիրը, ճաքռտումները պատնէշներու եսութեանց, խորշանքը խաղքութեանց, որոնք ի վերջոյ պիտի փուլ գային՝ առանց արգահատանքի արցունքով կարենալ թրջելու իրենց զղջումի շիրիմները...

Էլի գարուն կը գայ, կը բացուի վարդը,

Սիրեկանը էլի՛ եարին կը մնայ:

Կը փոխուի տարիքը, կը փոխուի մարդը:

Բլբուլի երգն էլի՛ սարին կը մնայ:


Ուրիշ բլբուլ կը գայ կը մտնի բաղը,

Ուրիշ աշուղ կ'ասէ աշխարհի խաղը,

Ինչ որ ե՛ս չեմ ասէ – նա՛ կ'ասէ վաղը,

Օրերը ծուխ կ'ըլին, տարին կը մնայ:


Հազար վարդ կը բացուի աշխարհի մէջը,

Հազար աչք կը բացուի աշխարհի մէջը,

Հազար սիրտ կը խոցուի աշխարհի մէջը –

Էշխը կրակ կ'ըլի՝ արին կը մնայ:


Ուրիշ սրտի համար կը հալուի խունկը,

Կը բացուի շուշանը, վարդերի տունկը.

Գոզալը լաց կ'ըլի՝ կ'ընկնի արցունքը –

Գերեզմանիս մարմար քարին կը մնայ:


Բանաստեղծին «Ամենապոէմ»ը (1922) հրատարակուելէն տարի մը ետք, չափածոյ եւ արձակ երկերէն զատ, «Կապկազ Թամաշա»ն (1923) կ'ըլլայ թատերական ուշագրաւ իր առաջին երկը, որ բազմիցս ոտքի է հանած Թիֆլիսի ու Պաքուի թատերասէր հանրութիւնը: Սոյն երկին կը յաջորդեն «Երկիր Նաիրի» (1926) վէպը, «Յիշողութիւններ՝ Երեւանի Ուղղիչ Տնից» (1927) արձակ ստեղծագործութիւնը, «Խմբապետ Շաւարշը» (1929) եւ «Էպիկական Լուսաբաց» (1930) պոէմները, ինչպէս նաեւ հայ քերթողութեան գագաթներէն «Գիրք Ճանապարհի»ն (1934): Վերջինին խորագիրը կրող բանաստեղծին քերթուածը արդէն լոյս տեսած էր 1919-ին:

Պիտի ընդգծել այն իրողութիւնը, որ ա՛յդ իսկ քերթուածին մէջ կը խտանան այն բոլոր պահերը, որոնք իրենց սաղմնաւորումը գտան, ուռճացումը առին ազգային, մարդկայնական ազնիւ տենչերէ, մորմոքուն սէրերէ ու թախիծներէ, Նաիրեա՛ն գաղափարէն՝ նախանձով կիզուած իր ժամանակի բոլոր հակառակորդներուն դէմ:      

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2, մնացեալը՝ վաղուան թիւով)