|
(ĞUZİUJR 158 ?UPU?UÜTIZŞĞ ŞD SIUDNĞUMUZZŞĞ MNV NDPPŞJRZ AUW XUÖSUÜŞĞRZŞĞG UĞQUMŞLND SUİRZ |
|
(ğuziujr wuwızr =upu=umuz ünğ,rvzşğ^ sbumnwkr nd ürındkşuz nlnğır aşprzumudnğ uzqşğ^ auiuğumumuz muösumşğhndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvzşğ wuındm mnv sg huığuiışlnf şd iınğuüğşlnf^ huauz<şjrz nğ Uığhtwouz uzwuhup uöuı uğqumt auw xuösuüşğrzşğz nd =upu=ujrumuz uzqşğg^ nğnz= Uığhtwouzr st< mg huandrz^ aumuxum nğ sr<uöüuwrz rğudndz=zşğg vşz uğı+zşğ uwehrir =uwl sg! Mnvr ıum iınğuüğu, şz s+ıudnğuhti 158 ünğ,rvzşğ! Uwi mnvg ağuhuğumndşjud {Lt Ynrzk´ buçukukşğkrz st<! Mnvr aşprzumzşğnd ausuquwz^ 9 Znwşsçşğr örzuendlr wuwıuğuğndkrdzg rğ usçnp<ndkşuz st< vr mğzuğ mşuz=r mnvndrl^ şkt xuösuüşğrzşğg uöuı vuğqumndrz! {Huışğuösr +ğşğndz Uığhtwouzr mnpst rğumuzuju, şz xuösumuz wuzjuünğ,ndkrdzzşğ! Wuımuhti öuzündu,uwrz ihuzndkrdzzşğnd suirz ışiuzrdkşğnd iyxndsg^ auw örzndnğzşğnd nd .upup çzumrvzşğnd ets uzauduıulr mııuz=zşğg^ sşxşulzşğnd zmuısusç uzwuğüulrğ fşğuçşğndsg sşör mg wndbşz nğ buı ,uzğ mujndkşuz st< şz uwz suğermg^ nğnz= üşğşfuğndu, mg szuz Uığhtwouztz zşği! Giı {Sr<uöüuwrz zşğnds´ muösumşğhndkşuz fşğ<rz ışpşmuüğrz^ Uığhtwouzr st< =upu=umuz ausumuğüg uöuındkşuz nd cnpnfğeufuğndkşuz ışiuzmrdztz fşğ<rz ışpr fğuw t´^ m'gindr wuwıuğuğndkşuz st<! R fşğ<nw )ğuziujr sıudnğumuzzşğz nd =upu=umuz ünğ,rvzşğg ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüuazşğndz^ rğşzj şğmrğzşğnd pşmufuğzşğndz mnv ndppu, şz nğhtiör bndıuynwk =uwlşğnf lnd,ndr auw xuösuüşğrzşğnd auğjg! Rzvhti şğtm ul üğu, trz=^ Uığhtwouz mg wuwıuğuğt nğ xuösuüşğrzşğ vmuz^ uwz uzqşğg^ nğnz= arsu qşğçumulndu, mg szuz^ uauçşmrvzşğ şz şd mg sşpueğndrz uwe wuzjuz=nf! |
|
SŞPUEĞUZ?% SRLUZNWR ST> YUBRZŞUZR FĞUW WUĞQUMU; UIĞHTWOUZJRR ETS |
|
Sşğ gzkşğjnpzşğg mg wrbşz nğ s+ıudnğuhti stmndmti ıuğr uxu< Znwşsçşğ 2019 kndumuzrz Srluznwr auwmumuz şmşpşjdnw st<^ uwz huandz şğç Auwuiıuzr Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz auzerhnds sg m'ndzşzuğ ışpdnwz auw ausuwz=r zşğmuwujndjrvzşğndz aşı^ uığhtwouzjr muw=uürğ sg &hlnmgğ/ sıu, tğ şmşpşjr nd Yubrzşuzr şğşirz hnxulnf^ mnv ndppu, tğ nğhtiör {auwmumuz mnpsg fşğ< ıuğ çxzuüğudndsrz nd fşğueuğqztğ uığhtwouzumuz anpşğg´! Uwe uzqg mg mnvndtğ Uku Uhındlluwşd şd uznğ ets udşlr fşğ< euıumuz aşıuhzends imiu, tğ! {İyndkzr= Uığhtwouz´ lğuınd muw=t<r ausuquwz^ Uku Uhındlluwşd mğzuw euıuhuğındrl şğmuğucusmtı çuzıuğmndkşuz! Uznğ ets zşğmuwujndu, sşpueğuz=zşğg çudumuz ,uzğ şz nd mg .+indr 10- |
|
ŞUAM- |
|
Çnlnğ auzerhndszşğnd gzkuj=rz +ğumuğür ül.udnğ auğjg üşğrzşğnd .zerğz tğ şd auwmumuz mnpsg gzeü,şj nğ Uığhtwouz mg buğndzumt .u.ışl sr<uöüuwrz suğeuirğumuz rğudndz=zşğg^ çuzıuğmndu, huaşlnf auw xuösuüşğrzşğz nd =upu=ujrumuz uzqşğg! Auwuiıuz uwi auğjnf m'umzmult sr<uöüuwrz ünğ,gzmşğzşğnd u<umjndkrdzg! Auwuiıuzr Fuğvuhşır aşı auzerhsuz gzkuj=rz =zzuğmndşjuz huışğuösg^ uznğ aşışduz=zşğg^ iışp,ndu, rğufroumz nd suğıuağudtğzşğg! Yubrzşuz gzeü,şj nğ Puğuhupr ıuüzuhr lnd,ndsg muğşlr t sruwz ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüuandkşuz bğ<uzumrz st< nd uwe huğndzumtz zşği muğşdnğ t nğ Srzi=şuz :sçumg ub.ndcujzt rğ ünğ,ndztndkrdzg^ .upup ünğ,gzkujrz fşğimişlnd ışiumtıt! Uwi uxndsnf^ Yubrzşuz bşbışj Puğuhupr muğüufroumg wiıumujzşlnd nd uğju.uauwndkşuz rz=znğnbsuz rğudndz=r uzağucşbındkrdzg! 9 Znwşsçşğr wuwıuğuğndkşuz 8ğe mtıg htı= t muıuğndr {uxuzj zu.uhuwsuzzşğnd^ srzveşx Uığhtwouz mg buğndzumt üşğndkşuz st< huaşl auw xuösuüşğrzşğg şd huauzer muğüufroumr st< wuwızndu, =upu=ujrumuz uzqşğg´! Rçğşd ŞUAMr Zu.uüua Uzz Lrzıt Puğuhupr auğjr lnd,suz st< muğşdnğ zmuışj Srzi=şuz :ndsçr ub.uıuz=g nd rğ uzqzumuz zşğmuwujndjvr <uz=şğg^ nğnz= mg srırz şğmuğucusmtı muwndz lnd,suz nd .upupndkşuz auiıuısuz! Giı rğşz^ ŞUAm nd sr<uöüuwrz auzğndkrdzg% rçğşd usçnp<ndkrdz^ muğşdnğ eşğ ndzrz iışp,ndu, rğufroumrz uzeğueuxzulnd ışiumtıt! Uğju.r Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Eudrk Çuçuwşuz nğ Auwuiıuz mg üızndtğ^ uz<uı auzerhnds sg ndzşjud Uzz Lrzıtr aşı! Giı auwmumuz upçrdğzşğndz^ {uz zşğmuwujndj sr<uöüuwrz uauçşmrvzşğnd u<umjndkşusç Uığhtwouzr mnpst Uğju.r ets iuzquöşğ,ndu, 44+ğşuw huışğuösr aşışduz=nf iışp,ndu, suğeuirğumuz rğufroumg´! Çuçuwşuz arszumuz nd uzwşıuqüşlr zmuışj xuösuüşırzşğnd nd =upu=ujrzşğnd uzwuhup fşğueuğqg! Uğju.jr ünğ,rvg uzgzendzşlr zmuışj =upu=umuz uxşdındğr ,rğtz zşği üşğr rzmu, uzqşğndz nd uznzj auğuöuızşğndz ıuxuhuz=r +üıuünğ,ndsg! ŞUAMr Zu.uüuarz mnv ndppşj nğhtiör uzağucşbı çnlnğ <uz=şğg ünğ,ueğndrz nd Uığhtwouz uxuzj bşpşlnd rğumuzujzt iıuzqzu, huğıudnğndkrdzzşğg! |
|
KNDĞ?RU EUIUHUĞINDŞJUD ŞDĞN:NĞAĞEUĞUZR MNPST |
|
Uğstzyğti lğuınd muw=t<g mg üğt nğ Şdğn.nğağeuğuzg 11 Suğırz gzendzşj çuzuqşd sg indğrumuz aumusuğındkşuz suirz nd euıuhuğışj Kndğ=ruz^ auiıuışlnf nğ Kndğ=rnw mnpst indğrujr fuğqmuz örzndnğzşğ zşğüğudndu, trz Uğju.şuz 44+ğşuw huışğuösr st<! Çuzuqşdrz st< uwe suirz mg bşbındr şğmnd mtınf! Uxu<rz mtır st< m'gindr$ {Giı ŞUAMr Srzi=şuz :sçumr ausuzu.uüuanp şğmrğzşğndz^ Kndğ=ru indğrujr fuğqmuzzşğ ışpuyn.u, t Lşxzuwrz Puğuhup´! Şğmğnğe mtır st< m'gze,ndr$ {Şdğn.nğağeuğuzg mg euıuhuğıt Kndğ=rnw ünğ,npndkrdzzşğg! :iı+ğtz mg euıuhuğıt Kndğ=rnw mnpst indğrujr fuğqmuzzşğnd ünğ,u,ndsg% Lrhrnw nd Puğuhupr aumusuğındkrdzzşğnd gzkuj=rz! Uırmu sr<uöüuwrz rğudndz=r .u.ınds t´! |
|
EUBZUMJNDKRDZG ;UPMŞHİUM ÖŞIŞPŞJ KTALRĞŞUZR UĞQUZRZ UX>ŞD |
|
Ktalrğşuz Hşğlrzr st< aşıuhzeşj Kuluk Yubuz nd öuwz ihuzzşj! Qşğçumulndşjud nd euıuğuz auzndşjud! Şğmuğ euıufuğndkşuz gzkuj=rz Ktalrğşuz rz=örz= hubıhuzşj ausğşlnf çnlnğ uwz ıuxuhuz=zşğg nğnzj şzkuğmndşjuz auwşğg^ zuşd rğ gzıuzr=g! Üşğsuz euıuğuzg gzendzşj Ktalrğşuzr rz=zuhubıhuzndkrdzg nd uzhuğı uğqumşj öuwz! Uwi+ğ auw susndlg mg aupnğet kt uwi fğrcuxndkşuz auğrdğusşumr uxrknf Eubzumjndkrdzg Şğşduzr st< İnpnsnz Ktalrğşuzr uğquzrz ux<şd ,upmşhium öşışpşj! Eubzumjndkşuz Üşğuünwz Suğszr uzeus Uğitz Ausçuğqndsşuz wuwızşj nğ Kulukr ihuzndkrdzg uğeuğ huırc sgz tğ nğ ığndşjud auw cnpnfndğer şzkuğmndu, ıuxuhuz=zşğndz nd ihuzezşğndz yn.uğtz! |
|
UWİ*Ğ SUBULŞUZ HUIĞRUĞ? İĞÇUÖUZRZ ;ZZEŞUZ IUĞŞEUĞQZ T |
|
I$ İuaum İğçuöuz Auwğg^ uduöuzr uzndznf Buauz^ ,zu, t 17 Suğı 1962rz Rikuzhndlr st< nd Huığruğ=uğuzr st< anüşdnğ ,uxuwndkşuz imiu, t 1983rz! Öuzuöuz auzüğnduzzşğt fşğ< 11 Eşmışsçşğ 2019rz gzığndşjud Hnlinw Huığruğ=! Çu.ıg uwzhti ndöşj iumuwz nğ Subulşuz Huığruğ= İğçuöuzg Hnlinw Huığruğ=umuz Uknxr fğuw huğıumuzndkrdz iıuzqzt buı ecnduğrz nd uzçu.ı bğ<uzr sg st<! Uknxg ktşd srbı ndzşju, t rğ ecnduğndkrdzzşğg nd zu.nğenp Huığruğ=zşğndz çnlnğz ul uhğu, şz rğşzj bğ<uzzşğndz wuındm ecnduğndkrdzzşğ^ çuwj uzfuğuz mğzuz= gişl nğ İuaum İğçuöuz zşğmuwri mg ersuüğudt ustztz ,uzğ nd uz+ğrzum ecnduğndkrdzzşğg^ suizudnğuçuğ ?nğnzu ausuouğumr mnpst sşğ şmşpşjumuz mşuz=tz zşği iışp,ndu, öğmuz=zşğnd nd uzinfnğ sr<njuxndszşğnd aşışduz=nf! Sşğ şmşpşjrz lrzşlndkşuz lndğ< ıuüzuh m'uhğr nd ecnduğ vt şzkueğşl nğ Subulşuz Huığruğ= İğçuöuzz ul .nğuhti mg ıuxuhr Uknxrz nd sşğ şmşpşjrzşğndz huğıueğndu, öğmuz=zşğnd nd ausuouğumrz iışp,u, fıuzüudnğ huwsuzzşğnd st< hubı+zufuğşlnd iırhnpndkşztz! Iu_w Uiındu, nğ uwi ecnduğndkrdzzşğg bndınf yuğuırz nd Subulşuz Usşzuhuırd Huığruğ= Auwğz ul fşğuüızt şmşpşjuitğ sşğ irğşlr cnpnfndğerz aşı çuczndu, usşz+ğşuw sruizndkrdzz nd şğ<uzmndkrdzg! Uwi umzmulndkrdzzşğnf mg bznğaudnğşz= Huığruğ= İğçuöuzrz ,zzeşuz ıuğşeuğqg nd mg supkşz= uğşdbuındkrdz nd uxnp<ndkrdz! SUĞSUĞU |
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Մնացածը յստակ է: Չարենց պիտի դատապարտուէր կալանքի ու մահուան: Այս ծանր ժամանակաշրջանին, Աւետիք Իսահակեան կ'այցելէ Չարենցին եւ վերջինին տան մէջ ականատես կ'ըլլայ շատ տխուր տեսարանի մը: Անոր ընտանիքին անդամները ծանր վիճակի մէջ էին: Չարենց զրկուած էր նիւթական յատկացումներէ, որոնց հետեւանքով իր կինն ու երեխաները խիստ կարիքի մէջ էին: Նման պայմաններու մէջ Չարենց ստիպուած էր վաճառելու իր գրասեղանը, գիրքերը եւ շարք մը իրեր: Չարենց կ'արտասուէր... Անտանելի ցաւերու պատճառով ան ստիպուած էր ամէն օր դեղեր առնել, իսկ դեղերը վերջացած էին. այս պատճառով ան կը գալարուէր ցաւերէ: Կինը՝ Իզապելլա Չարենցը, Աւետիք Իսահակեանէն կը խնդրէ որ այդ դեղերէն հայթայթէ: Իսահակեան խօսք կու տայ եւ կը կատարէ իր խոստումը: Որքա՛ն ալ շատերուն զարմանալի թուի, ըստ որոշ վկայութիւններու, այդ դեղ կոչուածը մորֆին էր: Պոէտին սմենամեծ ցաւը այդ նո՛յն գրասեղանին վաճառքն էր, որուն վրայ Չարենց ամէն օր կը գրէր իր այն գործերը, որոնք պիտի դառնային հայ գրականութեան նշանաւոր էջերը: Իր գործերուն մէջ ան իր հոգի՛ն էր դրած. ատո՛ր համար ան լացաւ, երբ ստիպուեցաւ վաճառել այդ հասարակ, բայց եւ ա՛յնքան թանկագին ու հարազատ իրը: 26 Յուլիս 1937- Բանտին մէջ ալ ան կը շարունակէր ստեղծագործել: Հոկտեմբերի 6- Իզապելլա Չարենց նամակ կը գրէ ԽՍՀՄ ժողկոմխորհուրդի նախագահի տեղակալ Անաստաս Միկոյեանին եւ կը խնդրէ որ ազատ արձակեն Չարենցը՝ հաշուի առնելով վերջինին անմեղութիւնն ու առողջական վիճակը: Ըստ որոշ տուեալներու, Բերիայի վարձկան լրտեսներուն «թեթեւ ձեռքով» այդ նամա՛կն անգամ չէ հասած հասցէատիրոջ: Չարենցի օգտին գրուած բոլոր նամակները յետագային կը գտնուին Բերիայի գրասեղանի գզրոցին մէջ: Նոյն տարուան 27 Նոյեմբերին կը հաղորդուի որ Չարենց մահացած է բանտին մէջ, ուր նաեւ զայն դիահերձած են: Մահէն ամիս մը առաջ ան Իսահակեանին գրած էր, թէ հոգիով պայծառ է եւ առոյգ: Եթէ պոէտը մահացած է նման հանգամանքներու մէջ, ապա ինչո՞ւ անոր մարմինը օրինաւոր կերպով չյուղարկաւորուեցաւ, որեւէ որոշ վայրի մը մէջ չյանձնուեցաւ հողին: Ասիկա շատերուն համար հիմք կը հանդիսանայ համոզուելու, որ Չարենց չէ մահացած նման հանգամանքներու մէջ: Մեծ բանաստեղծին ծննդեան 100- Այս իրողութիւնը, յետագային՝ 1970- Հանճարեղ պոէտը, մահէն ամիսներ առաջ, վեց տողնոց քերթուածի մը մէջ՝ «Հոգին Չի Մեռնում» խորագրեալ, իր ողջ գիտակցութեամբ եւ կարծես գուշակելով իր ֆիզիքական մահը՝ գրած էր.- Հոգին չի մեռնում: Մարմինը թողած երկրային փոսում – Թափառում է նա տիեզերական Լաբիրինթոսում: Անցնում է բոլոր ճամբաները սուտ ու անբեր երկրի,- Որ պայծառ, մաքուր, դարձերից յետոյ,- Բայց ե՞րբ կը հասնի հոգիս, որպէս սէգ, սրբացած մի զոհ,- Մայրամուտային Եզերքը Կապոյտ,- Բայց Չարենց նշուած հրաշալի երկերէն բացի ստեղծագործեց «Տեսիլաժամեր», «Հրոյ Երկիր», «Կապուտչեայ Հայրենիք», «Ողջակիզուող Կրակ», «Չարենց- Քանքարավառ բանաստեղծին տարեդարձին նուիրուած սոյն յօդուածաշարքը կ'աւարտենք հազարամեակներու անմար ղօղանջը եղող յիշեալ բանաստեղծութեամբ.- Ես իմ անոյշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում, Մեր հին սազի ողբանուագ լացակումած լարն եմ սիրում, Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բո՛յրը վառման, Ու նայիրեան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում: Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսէ, Արեւն ամրան ու ձմեռուայ վիշապաձայն բուքը վսեմ, Մթում կորած խրճիթների անհիւրընկալ պատերը սեւ Ու հնամեայ քաղաքների հազարամեայ քա՛րն եմ սիրում: Ո՛ւր էլ լինեմ՝ չե՛մ մոռնայ ես ողբաձայն երգերը մեր, Չե՜մ մոռանայ աղօթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր, Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արիւնաքամ վէրքերը մեր, Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան- Իմ կարօտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկայ. Նարեկացու, Քուչակի պէս լուսապսակ ճակատ չկայ. Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկայ, Ինչպէս անհաս փառքի ճամբայ՝ ես իմ Մասիս սա՛րն ե սիրում: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 4 եւ ՎԵՐՋ) |
ŞUAMr Zu.uüua^ Bndtır Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Uzz Lrzıtr ül.udnğu, huındrğumndkrdzg 16 Suğırz üzuj Auwuiıuz^ ndğ auzerhndszşğ ndzşjud Auwuiıuzr Zu.uüuarz^ Fuğvuhşırz^ Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğrz^ rzvhti zuşd Uğju.r Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğrz aşı!
Auwmumuz upçrdğzşğ^ rzvhti üğu, tr= şğtm^ uzeğueuğquz nğ orbe auğrdğ ıuğr uxu< İnpnsnz Ktalrğşuz Hşğlrzr st< ihuzzu, tğ 1915r jşpuihuzndkşuz ül.udnğ muösumşğhrvzşğtz Kuluk Yubuz! Ktalrğşuz rğ ,znpzşğg mnğizjndju, tğ 1915-
Rzvhti m'uzeğueuxzuw Kndğ=rnw Auwnj Huığruğ=uğuzr suslnw işpuzg^ uwi+ğ ,zzeşuz ıuğşeuğqz t Usşz$ I$ İuaum Subulşuz Huığruğ= İğçuöuzrz!
Փորձագէտներէն շատերը համոզուած են, որ Եղիշէ Չարենցին դէմ ծաւալած պայքարի գլխաւոր դերակատարը եղած է բանաստեղծ Գէորգ Աբովը (1897-